Dymara Bronisława

redaktorka serii książek Nauczyciele – Nauczycielom, nauczycielka o przeszło pięćdziesięcioletnim stażu pracy. Urodziła się w Ostrorogu na Wołyniu (27.VI.1932). Samokształcenie i poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań w edukacji zostało wpisane w całe jej życie. Magisterskie studia polonistyczne ukończyła w roku 1959 na WSP w Krakowie. Doktorat z nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki obroniła na UAM w Poznaniu w roku 1980.

Intensywną działalność innowacyjną rozwinęła w Lublinie w szkołach nr 15 i 31 (1951-1961). Z wielką pasją kontynuowała i wzbogacała swe próby i eksperymenty w zakresie kompleksowego nauczania, tworzenia systemu norm i kryteriów ocen, samorządności dzieci i młodzieży itd. Na terenie Pszczyny (1961-1976), dokąd przeniosła się po wyjściu za mąż za Jerzego Dymarę, nauczyciela geografii i działacza oświatowego, pracowała w wielu szkołach jako nauczycielka j. polskiego, wizytatorka i dyrektorka. Prowadzona przez Bronisławę Dymarę Szkoła Podstawowa nr 5 i Szkoła Ćwiczeń (1968-1972) stała się ośrodkiem znanych dotąd innowacji. Próba ich kontynuowania i wzbogacania o tzw. Młodzieżowe Forum w prowadzonym przez siebie LO im. Bolesława Chrobrego (1974-1976) – skończyła się dramatem; utratą stanowiska i pracy.

W roku 1982 dr Bronisława Dymara została zatrudniona w Filii UŚ w Cieszynie na etacie adiunkta, gdzie pracowała jeszcze ćwierć wieku, w tym 15 lat na etacie (do emerytury w roku 1997). Tu skupili się wokół niej nauczyciele walczący z rutyną i schematyzmem. Intensyfikacja działań badawczych i innowacyjnych nastąpiła w związku z prowadzeniem prac magisterskich (ponad 450 obron) oraz objęciem kierownictwa Zakładu Teorii Wychowania (1992-1997). Procesowi rozwoju twórczych działań sprzyjał też prowadzony przez nią nowy przedmiot: innowacje edukacyjne!

Długoletnia praktyka oraz intensywne poszukiwanie nowego paradygmatu pedagogiki, opartego na więzi nauczycieli akademickich z nauczycielami szkół różnego typu stały się podstawą otwarcia serii książek pedagogicznych Nauczyciele – Nauczycielom. Wśród jej 20 tomów (1996-2009) znajdują się trzy autorskie ksiązki redaktorki: Dziecko w świecie marzeń (1996, 1998, 2010); Dziecko w świecie edukacji. Podstawy uczenia się kompleksowego – nowe kształty i wymiary edukacji (2009), cz. I; Dziecko w świecie edukacji. Realizacja kompleksów. Bliżej integracji osoby i pedagogiki współbycia (2009), cz. II.

Wymienione książki o edukacji są syntezą niemałego dorobku publikacyjnego, wprowadzającego m.in. nowe spojrzenie na przestrzeń edukacyjną, pojęcie integracji, zasady nauczania, miejsce ucznia jako współtwórcy zajęć i procesu oceniania wyników, w toku kompleksowego uczenia się.

Dorobek publikacyjny, zapoczątkowany debiutem sprzed pół wieku w „Teatrze Ludowym” i „Kurierze Lubelskim” obejmuje ponad 300 pozycji i jest szczególnie intensywny w ostatnim ćwierćwieczu. Na dorobek ten składa się: 8 książek autorskich i 5 współautorskich, zredagowanych 13 tomów opracowań zbiorowych, a ponadto wiele artykułów, rozpraw, esejów, recenzji, notatek, sprawozdań.

Wydrukowano je w około 30 czasopismach, kilkunastu seriach naukowych i książkach „pokonferencyjnych” UŚ w Katowicach, UJ w Krakowie, uniwersytetach w Poznaniu, Szczecinie, Wrocławiu, Lublinie itp.

Publikacje te dotyczą głównie następującej problematyki:

- teoretyczne podstawy nauczania – uczenia kompleksowego;

- system norm i kryteriów ocen, jego etyczna wartość;

- wartości w wychowaniu dzieci i młodzieży;

- edukacja jako sztuka bycia i tworzenia;

- szczęście i marzenie w opiniach dzieci i dorosłych;

- czas i przestrzeń jako kategorie pedagogiczne;

- pedagogika współbycia jako możliwość i konieczność;

- szkoła jako przestrzeń tworzenia kultury.

Dwa filary dorobku autorki – to uczenie się kompleksowe i książki serii N-N, z których każda z nich rozpoczyna się słowami: Dziecko w świecie (sztuki, przyrody, tradycji, wartości, współdziałania, rodziny itd.). Stanowi to istotną zmianę w patrzeniu na edukację, której podstawą jest jakość relacji dziecka z elementami świata zewnętrznego, ludźmi i sobą samym. Dla Autorki ważne jest więc nie tylko kształcenie, ale przede wszystkim kształtowanie człowieka, odkrywanie co dzieje się z dzieckiem pod wpływem szkolnej edukacji i innych działań w jego życiu. Wokół idei serii N-N skupiło się 100 osób, 19 profesorów i 20 nauczycieli różnych szkół. Jako autorzy przeważają adiunkci, ale są też rektorzy szkół wyższych.

Opisaną tu skrótowo działalność innowacyjną charakteryzują liczne recenzje, artykuły i wywiady – zebrane i zaprezentowane m.in. w książce Sztuka bycia człowiekiem. Została ona też zaprezentowana przez różnych autorów w kilku opracowaniach zwartych, do których należą:

1. Sztuka bycia uczniem i nauczycielem. Z zagadnień pedagogiki współbycia, red. Wiesława Korzeniowska, Andrzej Murzyn, Urszula Szuścik, Kraków 2009
2. Barbara Solarska: W stronę nauki i sztuki, Pszczyna 2005
3. Wiesława Korzeniowska: Słownik biograficzny historii myśli pedagogicznej, Bielsko-Biała 2006
4. Who is who w Polsce. Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków, Szczecin 2007, wyd. VI, s. 689-690

Kochanowska Ewa

doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki. Dyscyplina naukowa: dydaktyka ogólna, pedeutologia, pedagogika wczesnoszkolna, diagnoza i terapia pedagogiczna. Zatrudniona na stanowisku adiunkta w Katedrze Pedagogiki Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej. Nauczyciel dyplomowany. Centralną oś zainteresowań badawczych i temat opracowań teoretycznych stanowią: komunikacja w toku kształcenia, wiedza i doświadczenia pozaszkolne dziecka, intelektualne narzędzia pracy nauczyciela i ucznia w procesie kształcenia oraz kompetencje nauczycieli wczesnej edukacji.

Autorka monografii:

Struktura i funkcje zadań typu „dlaczego” w procesie edukacji wczesnoszkolnej (2007); Wspomaganie procesu adaptacji społeczno-emocjonalnej dzieci sześcio–siedmioletnich do środowiska szkolnego. Program adaptacyjno-socjoterapeutyczny „Moja szkoła – mój drugi dom” (2012). Współredaktorka kilku prac monograficznych, m.in.: Sztuka bycia człowiekiem. Wychowanie a poszukiwanie wartości i sensów życia. Artykuły, eseje, wspomnienia, notatki, szkice (2011); Dziecko w przestrzeni słów i znaczeń (2013); Uczeń w teorii i praktyce pedagogicznej. Dylematy współczesnej edukacji (2013); Nauczyciel wobec wyzwań współczesności. Dylematy, poszukiwania i inspiracje (2013); Profilaktyka, diagnoza i terapia w teorii i praktyce pedagogicznej.

Autorka kilkudziesięciu artykułów w monografiach zbiorowych i w czasopismach naukowych.

Członek Zespołu Edukacji Elementarnej działającego przy Komitecie Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk.

Cholewa-Gałuszka Bogusława

Notka biograficzna w przygotowaniu.