Książka przedstawia funkcjonowanie rad szkół (wskaźnika szkolnej demokracji) w publicznych szkołach podstawowych. Jest to spojrzenie na rady szkoły z punktu widzenia wszystkich podmiotów biorących udział w życiu szkoły, a więc nie tylko dyrekcji i nauczycieli...
Czas dostawy kurierem InPost 24 godziny! E-booki w ciągu 15 minut!
Książka przedstawia funkcjonowanie rad szkół (wskaźnika szkolnej demokracji) w publicznych szkołach podstawowych. Jest to spojrzenie na rady szkoły z punktu widzenia wszystkich podmiotów biorących udział w życiu szkoły, a więc nie tylko dyrekcji i nauczycieli...
Książka przedstawia funkcjonowanie rad szkół (wskaźnika szkolnej demokracji) w publicznych szkołach podstawowych. Jest to spojrzenie na rady szkoły z punktu widzenia wszystkich podmiotów biorących udział w życiu szkoły, a więc nie tylko dyrekcji i nauczycieli, ale także uczniów oraz rodziców – członków rady szkoły. Analizie poddano strukturę i funkcjonowanie rad szkół, jak również motywy ich powstania i perspektywy rozwoju.
Przez pryzmat działalności rady szkoły ukazano tym samym drogę do współpracy rodziców, uczniów i nauczycieli w publicznej szkole podstawowej. Zwieńczeniem pracy jest z kolei próba zarysowania optymalnego modelu rady szkoły i określenie warunków jego realizacji w praktyce.
Książka naświetla zagadnienie dotychczas pomijane w literaturze pedagogicznej. Może zatem wypełnić poważną lukę w naszej wiedzy o stanie demokratyzacji szkolnictwa publicznego. Publikacja jest przeznaczona głównie dla nauczycieli, dyrektorów oraz rodziców i uczniów, ale także dla władz oświatowych i samorządowych. Może być również cenną pomocą na kierunkach studiów kształcących przyszłych pedagogów.
dyplomowany nauczyciel, doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki (absolwent seminarium doktorskiego pod kierunkiem prof. Marii Dudzikowej – UAM Poznań).
Obecnie publikuje na łamach prasy pedagogicznej – jego artykuły ukazały się m.in. w następujących czasopismach: „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, „Dyrektor Szkoły”, „Nowa Szkoła” i „Wychowawca”. Interesuje się problemami związanymi z demokratyzacją (uspołecznieniem) szkoły. Jest autorem książki Rada szkoły (Impuls, Kraków 2009).
Wstęp
Rozdział 1. Demokracja a koncepcja demokratyzacji szkoły Wprowadzenie
1.1. Współczesne koncepcje demokracji
1.2. Normatywne i empiryczne definiowanie demokracji
1.3. Niektóre bariery demokratyzacji państwa i szkoły
1.4. Demokratyzacja szkoły – uwarunkowania historyczne i prawne
1.5. Demokratyzacja a uspołecznienie szkoły
1.6. Demokracja i demokratyzacja szkoły – własne ujęcie terminów badawczych Konkluzje
Rozdział 2. Demokratyzacja szkoły publicznej w kontekście przemian ustrojowych w Polsce
Wprowadzenie
2.1. Transformacja ustrojowa w Polsce a pojęcie demokracji
2.2. Szkoła publiczna a idea demokratyzacji szkoły
2.3. Argumenty za demokratyzacją szkoły według Bogusława Śliwerskiego (oraz autorów amerykańskich) Konkluzje
Rozdział 3. Założenia a rzeczywistość istnienia i funkcjonowania rady szkoły (stan prawny przed 1 września 1999 r.)
Wprowadzenie
3.1. Moc sprawcza rady szkoły
3.2. Aspekty demokratyzacji życia szkoły w założeniach dotyczących funkcjonowania rady szkoły
3.3. Skład rady szkoły
3.4. Funkcjonowanie rad szkół przed 1 września 1999 r. Konkluzje – rożne ujęcia rady szkoły
Rozdział 4. Podstawy metodologiczne badań
4.1. Cele badań
4.2. Problemy badawcze
4.3. Metoda badań i techniki badawcze
4.4. Organizacja badań, charakterystyka terenu badań
Rozdział 5. Dyrektorzy szkół a rada szkoły
Wprowadzenie; charakterystyka dyrektorów, szkół i środowiska
5.1. Geneza rady szkoły; inicjatorzy, motywy, bariery
5.2. Skład rady szkoły oraz zadania (rola) jej członków
5.3. Działalność rady szkoły; współpraca z dyrektorem, zmiany w szkole wprowadzone przez radę
5.3.1. Finanse w radzie szkoły
5.3.2. Polityka kadrowa w szkole
5.3.3. Zmiana warunków do rozwoju uczniów
5.3.4. Przestrzeganie prawa w szkole
5.4. Osiągnięcia rady szkoły i ocena jej działalności
5.4.1. Współpraca szkoły z rodzicami
5.5. Funkcjonowanie rad szkół – argumenty za i przeciw; perspektywy przed radami szkoły
5.5.1. Zmiany (udoskonalenia) w działalności rad szkół
5.5.2. Zainteresowanie władz radami szkoły; rady szkoły w kontekście reformy oświaty
Wnioski
Rozdział 6. Nauczyciele a rada szkoły Wprowadzenie; charakterystyka nauczycieli, szkół i środowiska
6.1. Geneza rady szkoły; inicjatorzy, motywy, bariery
6.2. Struktura rady szkoły; wybory, role, zadania, informacja
6.3. Współpraca rady szkoły z dyrektorem
6.4. Charakterystyka działalności rady szkoły; zmiany w szkole wprowadzone przez radę
6.4.1. Sposób podejmowania decyzji przez radę szkoły
6.4.2. Zmiany kadrowe w szkole
6.4.3. Przestrzeganie prawa w szkole
6.4.4. Zmiany wprowadzone w szkole przez radę a finanse rady
6.4.5. Rada szkoły a współpraca szkoły z rodzicami
6.5. Ocena działalności rady szkoły przez nauczycieli – jej członków
6.5.1. Stopień zadowolenia nauczycieli z udziału w radzie
6.5.2. Zmiany (udoskonalenia) w funkcjonowaniu rady szkoły
6.6. Zainteresowanie władz radami szkoły; rady szkoły w kontekście reformy oświaty
Wnioski
Rozdział 7. Uczniowie a rada szkoły Wprowadzenie; charakterystyka uczniów
7.1. Geneza rady szkoły; inicjatorzy, motywy, bariery
7.2. Struktura rady szkoły; wybory, role, zadania, informacja
7.3. Charakterystyka działalności rady szkoły
7.3.1. Sposób podejmowania decyzji przez radę szkoły
7.3.2. Zmiany kadrowe w szkole
7.3.3. Przestrzeganie prawa w szkole
7.3.4. Zmiany w szkole wprowadzone przez radę
7.4. Ocena działalności rady szkoły i jej osiągnięcia
7.4.1. Stopień zadowolenia uczniów z udziału w radzie
7.4.2. Zmiany (udoskonalenia) w funkcjonowaniu rady
7.5. Zainteresowanie władz radami szkoły; rady szkoły w kontekście reformy oświaty
Wnioski
Rozdział 8. Rodzice a rada szkoły Wprowadzenie; charakterystyka rodziców, szkół i środowiska
8.1. Geneza rady szkoły; inicjatorzy, motywy, bariery
8.2. Struktura rady szkoły; wybory, role, zadania, informacja
8.3. Charakterystyka działalności rady szkoły
8.3.1. Sposób podejmowania decyzji przez radę szkoły
8.3.2. Zmiany kadrowe w szkole
8.3.3. Przestrzeganie prawa w szkole
8.3.4. Zmiany wprowadzone w szkole przez radę a finanse rady
8.3.5. Współpraca szkoły z rodzicami
8.4. Ocena działalności rady szkoły przez rodziców – jej członków
8.4.1. Stopień zadowolenia rodziców z udziału w radzie szkoły
8.4.2. Zmiany (udoskonalenia) w funkcjonowaniu rady
8.5. Zainteresowanie władz radami szkoły; rady szkoły w kontekście reformy oświaty
Wnioski
Rozdział 9. Co z tą radą?
9.1. Funkcjonowanie rad szkół w kontekście procesów demokratyzacji szkoły
9.1.1. Motywy powstania rady szkoły
9.1.2. Struktura
9.1.3. Działalność
9.2. Ocena i perspektywy; rada szkoły – zarodek czy porażka demokracji w szkole?
9.3. Typy rad szkół – cechy charakterystyczne – konkluzje
9.4. Kierunki pracy rożnych agend, czyli w którą stronę?
9.5. Wnioski, interpretacje, pytania Zakończenie; rada szkoły – czy(-li) pozorowanie demokracji?
Wykaz literatury
Demokratyzacja polskiej szkoły jest procesem długotrwałym. Korzystne podstawy prawne stworzyły warunki do zaistnienia w szkole demokracji, uczestnictwa w demokracji i tworzenia demokracji oraz edukowania do demokracji. Rady szkoły miały przyczynić się do uspołecznienia (demokratyzacji) szkoły, zarówno na płaszczyźnie zewnętrznej, jak i wewnętrznej. Wiązano z nimi duże nadzieje na realizację idei demokracji w szkole, na autentyczny udział wszystkich podmiotów we współpracy i współdecydowaniu o sprawach szkoły. Próbę odpowiedzi na pytanie o szansę urzeczywistnienia idei demokracji przez radę szkoły poszukuje w przedstawionej pracy Marek Mencel.
Książka składa się z 9 rozdziałów. Pierwsze 3 stanowią założenia teoretyczne badań własnych. Autor przybliża w nich idee demokratyzacji szkoły na poziomie:
- makro (na tle współczesnych koncepcji demokracji);
- medio (w odniesieniu do procesów transformacyjnych w państwie i oświacie);
- mikro w odniesieniu do funkcjonowania tych idei na poziomie konkretnych, objętych badaniem rad szkól.
Rozdział pierwszy wprowadza Czytelnika w aparaturę pojęciową wykorzystywaną w pracy. Autor analizuje wybrane, współczesne koncepcje demokracji oraz sposoby jej definiowania, Ukazuje główne bariery demokratyzacji państwa i szkoły. Zarysowuje genezę procesów demokratyzacji i uspołecznienia szkoły. Rozdział wieńczy paragraf, w którym autor przedstawia założenia teoretyczne badań własnych, sytuując pojęcie demokracji zarówno w wymiarze opisującym, jak i wartościującym oraz przyjmuje proceduralno-substancjonaine rozumienie demokracji w szkole.
Rozdział drugi zawiera rozważania na temat demokratyzacji szkoły publicznej w kontekście przemian ustrojowych w Polsce. Ukazuje miejsce szkoły w tych procesach oraz podaje argumenty na rzecz demokratyzacji polskiej szkoły. W podsumowaniu autor dokonuje operacjonalizacji głównych kategorii pojęciowych: demokracja szkoły, uspołecznienie szkoły, szkoła publiczna w kontekście podjętego w pracy problemu.
W rozdziale trzecim omówiony został rozdźwięk między założeniami, które legły u podstaw tworzenia i funkcjonowania rad szkoły, a realiami ich funkcjonowania w rzeczywistości edukacyjnej. Wskazuje na szansę i ograniczenia, jakie niesie działalność rad szkoły w procesie jej demokratyzacji. często do pomocy materialnej i finansowej w szkole.
O tym, jak postrzegają oni swoją rolę w radzie szkoły, traktuje rozdział ósmy. Badania potwierdziły małą aktywność rodziców w radzie szkoły. Rodzice najbardziej angażują się w prace i działania pozaszkolne. Zdaniem badanych, rada szkoły nie wprowadziła zmian we współpracy szkoły z rodzicami.
Rozdział dziewiąty zawiera podsumowanie oraz wnioski z badań. Z badań wynika, że najlepszy obraz demokracji w radach wyłonił się z relacji dyrektorów oraz nauczycieli, a najgorszy w opiniach rodziców. Wyniki badań świadczą, że w działalności rad szkoły nie urzeczywistniają się w pełni idee i założenia związane z demokratyzacją(uspołecznieniem szkoły), zawarte w przepisach Ustawy z dnia 9 września 1991 r, Jednakże autor ukazuje pewne procesy i procedury demokratyczne, które wystąpiły w pewnym, często minimalnym stopniu działalności badanych rad szkoły.
Na podstawie wyników badań oraz przyjętych w pracy typologii autor próbuje stworzyć optymalny model rady szkoły, który ma szansę funkcjonować w praktyce. Opisane zostały takie jego aspekty, jak: powstanie, skład, struktury, planowanie, wybory, przydział zadań, podejmowanie decyzji, udział, przestrzeganie prawa, podmiotowości i szacunku, współpraca z radą rodziców, radą pedagogiczną, samorządem uczniowskim, współpraca z dyrektorem, kwestia finansowania, zwiększenie uprawnień, szkolenia, współpraca w ramach rad oświatowych, reklama rady szkoły w mediach, wymiana doświadczeń, czerpanie wzorów, powołanie rad oświatowych w gminach. Na podstawie zaproponowanych przez respondentów zamian w radzie szkoły autor sugeruje kierunki pracy rad różnych agend w celu usprawnienia funkcjonowania rad szkoły.
W świetle wyników badań autora rysuje się obraz funkcjonowania rad szkoły jako struktur chaotycznych, w działalności których wiele jest przypadkowości i chaosu. Wyniki świadczą o braku przygotowania podmiotów funkcjonujących w radzie szkoły do wypełniania zadań. Zdaniem autora, rady szkoły nie mogły przyczynić się do demokratyzacji szkoły, bo same nie były organami w pełni demokratycznymi.
Praca Marka Mencla wzbogaca naszą wiedzę o szkole, o dokonujących się w niej procesach demokratyzacji, o szansach i barierach, jakie niesie uspołecznienie szkoły. Ukazuje też pola, w których konieczna jest zmiana, by możliwe było dobre przygotowanie młodzieży do życia w demokracji. Gorąco polecam tę książkę wszystkim osobom zainteresowanym przemianami we współczesnej szkole.