System awansu zawodowego nauczycieli. Ocena kluczowego elementu reformy edukacji
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni 40,00 zł
W książce System awansu zawodowego nauczycieli – ocena kluczowego elementu reformy edukacji jako ramowy problem badawczy autorka przyjęła następujące pytanie: W jakim stopniu system awansu jest czynnikiem wpływającym na zmianę funkcjonowania zawodowego nauczycieli?
W książce System awansu zawodowego nauczycieli – ocena kluczowego elementu reformy edukacji jako ramowy problem badawczy autorka przyjęła następujące pytanie: W jakim stopniu system awansu jest czynnikiem wpływającym na zmianę funkcjonowania zawodowego nauczycieli?
Na podstawie literatury przedmiotu przeprowadziła rozważania dotyczące – tak ważnego w zawodzie nauczycielskim – awansu zawodowego. Dokonała przeglądu dotychczasowych badań ze szczególnym uwzględnieniem opinii środowiska oświatowego na temat awansu zawodowego i jego wpływu na osiągnięcie efektów zakładanych przez MENiS.
Książka składa się z siedmiu rozdziałów (część teoretyczna – rozdział I i II; metodologiczna – rozdział III; empiryczna – rozdział IV, V, VI i VII).
W celu uzyskania informacji dotyczących istoty systemu awansu nauczycieli wykorzystała opracowane przeze nią kwestionariusze ankiet dla nauczycieli, dyrektorów oraz ekspertów komisji kwalifikacyjnych/egzaminacyjnych, a także kwestionariusz wywiadu dla wizytatorów Kuratorium Oświaty w Krakowie pełniących równocześnie funkcję przewodniczących komisji kwalifikacyjnych/egzaminacyjnych dla nauczycieli mianowanych ubiegających się o stopień nauczyciela dyplomowanego. Grupy badanych liczyły odpowiednio 404 nauczycieli, 56 dyrektorów szkół, 160 ekspertów komisji kwalifikacyjnych/egzaminacyjnych oraz 9 wizytatorów kuratorium oświaty.
Na podstawie odpowiedzi respondentów dowiedziała się, jakie czynniki mają wpływ na przebieg ścieżki kariery, poznała okoliczności wzmagające i obniżające efektywność pracy dydaktyczno-wychowawczej oraz motywy uczestnictwa nauczycieli w procesie awansu zawodowego. Ponadto zebrała informacje o tym, w jaki sposób system awansu determinuje rozwój zawodowy, jaki ma wpływ na jakość świadczonych przez nauczycieli usług edukacyjnych, oraz w jakich obszarach nauczyciele podejmują szczególną aktywność.
Badania ukazały również związki między systemem awansu a sferą rozwoju osobistego i życiem nauczycieli, a także umożliwiły poznanie opinii respondentów na temat stopnia spełnienia poszczególnych założeń wdrożonej w 2000 roku pragmatyki zawodowej nauczycieli. Istotne w badaniach było także poznanie mocnych i słabych stron obowiązującej procedury oraz zaproponowanie w niej pożądanych zmian i ukazanie innych sposobów mających na celu stymulowanie rozwoju zawodowego.
Na podstawie odpowiedzi badanych wyciągnęła wnioski, które mogą okazać się przydatnymi wskazówkami dla osób odpowiedzialnych za koncepcyjne opracowanie zmian dotyczących edukacji. Wśród propozycji, których wykorzystanie mogłoby uskutecznić obowiązujący systemu awansu zawodowego nauczycieli, pomocna byłaby zmiana polegająca na odbiurokratyzowaniu procedury, wydłużeniu ścieżki formalnego rozwoju, czy też przeformułowaniu wymagań niezbędnych do uzyskania poszczególnych stopni awansu. Pożądane byłoby również wprowadzenie egzaminu praktycznego, poszerzenie skali ocen dorobku zawodowego, zwiększenie roli awansu szkolnego w strukturze poziomej oraz określenie standardów, według których można byłoby obserwować, czy rozwój następuje również po otrzymaniu awansu.
Publikacja System awansu zawodowego nauczycieli – ocena kluczowego elementu reformy edukacji jest wartościowa poznawczo – wnosi nowe treści zarówno do wiedzy teoretycznej, jak i praktycznej, poszerzając zakres propozycji dla modyfikacji systemu awansu zawodowego. Należy również podkreślić przydatność książki, dającą podstawę do sformułowania i wdrożenia działań naprawczych oraz zalecenia jej lektury decydentom krajowej polityki oświatowej. Podjęte w książce zagadnienie jest ważne szczególnie z perspektywy jakościowego rozwoju nauczycieli, a tym samym jakościowego rozwoju szkoły.
Z recenzji dr hab. M.J. Łukasik, prof. Ignatianum
Opis
- Książka elektroniczna - E-book
- Epub, Mobi
- Książka papierowa
- oprawa miękka
Specyficzne kody
- isbn
- 978-83-8095-172-3
Wstęp
ROZDZIAŁ I. System awansu zawodowego nauczycieli – przepisy prawne i ich ocena
1. Zmiana społeczna a profesjonalizacja zawodu nauczycielskiego
2. Pojęcie systemu awansu zawodowego i jego istota
3. Przemiany zachodzące w sposobie zatrudniania i procedurze awansowania nauczycieli
4. Charakterystyka poszczególnych stopni awansu zawodowego
ROZDZIAŁ II. Awans zawodowy nauczycieli w badaniach i w dyskursie pedagogicznym
1. Awans zawodowy nauczycieli a jakość pracy szkoły – badania ZNP
2. Raporty z Międzynarodowych Badań Nauczania i Uczenia się OECD
3. Stanowisko OSKKO w sprawie awansu zawodowego nauczycieli
4. Funkcjonowanie systemu awansu zawodowego nauczycieli – kontrola NIK
5. System awansu zawodowego w dyskursie pedagogicznym
ROZDZIAŁ III. Założenia metodologiczne badań własnych
1. Przedmiot i cel podejmowanych badań
2. Problemy badawcze
3. Metody i techniki badań, narzędzia badawcze
4. Organizacja i przebieg badań
5. Charakterystyka terenu badań i próby badawczej
ROZDZIAŁ IV. Uwarunkowania ścieżki awansu zawodowego nauczycieli
1. Formy doskonalenia i ich znaczenie dla przebiegu ścieżki awansu zawodowego
2. Rola wybranych podmiotów w procesie awansu zawodowego nauczycieli
3. Czynniki determinujące jakość pracy nauczycieli
ROZDZIAŁ V. System awansu zawodowego nauczycieli jako czynnik zmian ich pracy
1. Czynniki stymulujące nauczycieli do podejmowania działań prorozwojowych
2. Awans zawodowy jako element motywujący nauczycieli do pracy
3. Motywy uczestnictwa nauczycieli w procesie awansu zawodowego
4. System awansu zawodowego jako sposób poprawy jakości pracy nauczycieli
5. Obszary szczególnej aktywności nauczycieli podczas odbywania stażu
ROZDZIAŁ VI. Znaczenie systemu awansu zawodowego dla rozwoju osobistego i życia nauczycieli
1. Stopień zaangażowania nauczycieli we własny rozwój zawodowy
2. Awans zawodowy nauczycieli a sfera rozwoju osobistego
3. Znaczenie systemu awansu dla prestiżu zawodu nauczycielskiego
4. Awans zawodowy a samoocena nauczycieli
5. Zjawisko wypalenia zawodowego nauczycieli a system awansu
ROZDZIAŁ VII. Efekty, zagrożenia i szanse związane z systemem awansu zawodowego nauczycieli
1. Założenia systemu awansu zawodowego a stopień ich spełnienia
2. Mocne ogniwa systemu awansu zawodowego nauczycieli
3. Słabe punkty w systemie awansu zawodowego nauczycieli
4. Niebezpieczeństwo pozorowanego rozwoju w funkcjonującym systemie awansu
5. Pożądane zmiany w systemie awansu zawodowego nauczycieli
Uogólnienia i wnioski z badań
1. Podsumowanie wyników badań
2. Wnioski dla praktyki oświatowej
Aneksy
Aneks nr 1. Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli
Aneks nr 2. Kwestionariusz ankiety dla dyrektorów szkół
Aneks nr 3. Kwestionariusz ankiety dla ekspertów komisji kwalifikacyjnej/ egzaminacyjnej
Aneks nr 4. Kwestionariusz wywiadu dla przewodniczących komisji kwalifikacyjnych dla nauczycieli mianowanych ubiegających się o stopień awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego
Bibliografia
Spis schematów, tabel i wykresów
Streszczenie
Wstęp
Szkoła jest tyle warta, ile wart jest nauczyciel.
Adolf F.
Diesterweg Współczesny świat jest naznaczony dynamicznie zmieniającą się rzeczywistością społeczną, polityczną i kulturową. Jesteśmy świadkami globalnych i lokalnych przemian dokonujących się w wielu dziedzinach życia. Wciąż rosnące sukcesy w dziedzinie rozwoju naukowego, ekonomicznego i technicznego implikują intensywność dalszych zmian na skalę wcześniej niespotykaną. Tendencjom tym towarzyszy nie tylko aspekt pozytywny, wyrażający się m.in. w polepszeniu się warunków życia, ale również – negatywny, powodujący stan niepokoju i wątpliwości wobec rzeczywistości cechującej się wieloznacznością i różnorodnymi sprzecznościami. Owa zmienność, nieprzewidywalność i konieczność pokonywania wielu barier stały się nieodłącznym elementem współczesności.
Jak wiemy, zmiany o charakterze powszechnym nie mogły ominąć swoim zasięgiem współczesnej szkoły. Aby mogła ona sprostać wyzwaniom teraźniejszości i przyszłości, powinna
[…] stać się podstawowym instrumentem zmiany w modelach myślenia oraz działaniach jednostki, a także dążyć do stworzenia społeczeństwa ludzi uczących się.
W większości państw europejskich, na co zwraca uwagę J. Szempruch, obserwowane są intensywne prace nad nowymi rozwiązaniami oświatowymi, których celem jest poszukiwanie optymalnych kierunków rozwoju edukacji. Za priorytetowe zadanie systemu szkolnego stającego w obliczu nowych zadań uznano więc kształcenie i wychowanie wartościowych ludzi potrafiących odnaleźć się w dobie nieustannych zmian. Uważa się powszechnie, że główną rolę w okresie transformacji szkolnictwa odgrywają nauczyciele, którzy uczestniczą w procesie przemian edukacyjnych i są bezpośrednimi realizatorami założeń reformy. Oczekując zatem od nich efektywnego pełnienia złożonych funkcji i zadań, równolegle z reformą systemu oświaty, zaczęto kreować nowy wizerunek nauczyciela skoncentrowanego na swoim rozwoju zawodowym i dążącego do podniesienia poziomu edukacji. Takie postępowanie sprawiło, że zadania wymagające dużych umiejętności zawodowych, chęci nieustannego doskonalenia, zaangażowania emocjonalnego i równoczesnych zmian w świadomości w dotychczasowym sposobie myślenia i działania stały się nieodłącznym elementem profesji nauczycielskiej.
Niezaprzeczalnie ważnym elementem statusu zawodowego jest możliwość awansu. Awans to przeniesienie lub przejście na wyższe stanowisko w hierarchii zawodowej, któremu często towarzyszy uzyskanie wyższej godności. Jest kategorią wieloznaczną: w aspekcie ekonomicznym przynosi awansowanemu wzrost dochodów, w psychologicznym – wiąże się z poczuciem zadowolenia z wykonywania zmienionych czynności zawodowych, a socjologicznym – oznacza pełnienie nowej roli zawodowej. Niewątpliwie awans zawodowy nauczycieli zdążył się już mocno zakorzenić i wpisać w krajobraz polskiej szkoły. O jego wadach i zaletach, możliwościach i zagrożeniach dyskutuje niemal całe środowisko oświatowe.
Uznając konieczność szerszych rozważań na temat awansu zawodowego nauczycieli, chciałabym zwrócić uwagę na cztery zasadnicze kwestie:
wprowadzona procedura awansu jest kolejnym etapem zmian w oświatowej rzeczywistości;
droga awansu stanowi jedną z prób poprawy jakości kadr nauczycielskich w naszych szkołach;
w 1996 roku Międzynarodowe Biuro Edukacji w swoim raporcie na temat zadań oświaty w XXI wieku za jeden z najważniejszych priorytetów uznało kształcenie i doskonalenie kadry pedagogicznej;
doskonalenie zawodowe nauczycieli stanowi ważny punkt polityki oświatowej Unii Europejskiej.
Procedura awansu zawodowego nauczycieli, która została wprowadzona przez nowelizację Karty nauczyciela z dnia 6 kwietnia 2000 roku (data wejścia ustawy w życie), ustaliła wówczas cztery stopnie awansu: nauczyciela stażysty, kontraktowego, mianowanego, dyplomowanego oraz tytuł honorowy „profesora oświaty”. Nowa koncepcja pragmatyki zawodowej, opierająca się na jasnej, zrozumiałej i jednoznacznej strukturze, miała się stać głównym mechanizmem wpierania rozwoju całego systemu edukacji.
Od wdrożenia nowego systemu awansowania upłynęło już wystarczająco dużo czasu, aby ocenić jego rzeczywiste rezultaty. Zasadniczym celem rozpoczętej w 1999 roku reformy szkolnictwa była poprawa funkcjonowania szkół. Zamierzano podnieść jakość i efekty procesu edukacji, a także – w odniesieniu do nauczycieli – zwiększyć motywację do podnoszenia kwalifikacji oraz doskonalenia warsztatu dydaktycznego i wychowawczego. Dzięki nowemu systemowi awansu zawodowego nauczyciele mieli zyskać poczucie stabilizacji życiowej i zawodowej oraz uznanie i prestiż społeczny. Jednak jego głównym założeniem była stymulacja rozwoju zawodowego nauczycieli.
Czy zamierzenia te znalazły odbicie w rzeczywistości szkolnej? A może funkcjonujący system awansu zawiera wiele podstawowych błędów uniemożliwiających efektywne osiąganie zakładanych celów?[...]
Publikacja System awansu zawodowego nauczycieli – ocena kluczowego elementu reformy edukacji jest wartościowa poznawczo – wnosi nowe treści zarówno do wiedzy teoretycznej, jak i praktycznej, poszerzając zakres propozycji dla modyfikacji systemu awansu zawodowego. Należy również podkreślić przydatność książki, dającą podstawę do sformułowania i wdrożenia działań naprawczych oraz zalecenia jej lektury decydentom krajowej polityki oświatowej. Podjęte w książce zagadnienie jest ważne szczególnie z perspektywy jakościowego rozwoju nauczycieli, a tym samym jakościowego rozwoju szkoły.
Z recenzji dr hab. M.J. Łukasik, prof. Ignatianum
Od wdrożenia nowego systemu awansu zawodowego nauczycieli upłynęło sporo czasu, zatem podjęta przez Autorkę próba oceny jego skuteczności, a także poszukiwania odpowiedzi na pytania o to, jak wspomagać nauczycieli na poszczególnych etapach ich rozwoju i jak zwiększać poziom ich profesjonalizmu wydaje się w pełni uzasadniona i cenna. Podjęta problematyka badawcza jest istotna dla rozwoju wiedzy pedeutologicznej o współczesnych problemach zawodu nauczycielskiego, a także dla praktyki oświatowej w zakresie doskonalenia i wsparcia zawodowego. Sformułowane bowiem wnioski stanowią cenną propozycję działań wzmacniających funkcjonowanie zawodowe nauczycieli.
Z recenzji dr hab. J. Szempruch, prof. UJK
Zobacz także
Powiązane produkty
- Brak powiązanych produktów