Mam czas dla dziecka. Pedagogika waldorfska dla najmłodszych

Kowalewska Barbara

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp redaktora serii (Bogusław Śliwerski)

Słowo wstępne. Dlaczego i w jakich okolicznościach powstała ta książka

Część I

Waldorfska sztuka wychowania.  Pedagogika waldorfska po dziewięćdziesięciu latach istnienia

Pierwszy rok życia

Kilka następnych lat: wybrane tematy

Uwagi ogólne

Troska o dobrą jakość wrażeń zmysłowych

Zabawa i zabawki

Rozwój mowy w kontakcie z wychowawcą

Baśnie

Media a harmonijny rozwój w pierwszych latach życia

Odżywianie

Między Scyllą tresury a Charybdą wychowania antyautorytarnego

Trudna sztuka wychowania

Wyznaczanie granic

Wychowując dzieci, wychowujemy zarazem siebie

Swobodny oddech mimo natłoku zajęć i zadań wychowawczych

Grupy matek: uczyć się od siebie wzajemnie

Dzień, tydzień, rok w przedszkolu waldorfskim

Żłobki i „mamy zastępcze” na dni robocze

Rytm roku – święta doroczne

Część II

Zima. Adwent

Poranek adwentowy w przedszkolu

Kalendarze adwentowe

Orzechowy łańcuch niespodzianek

Wierszyk bimbamowy

Światło świec Zdobienie świec kolorowym woskiem plastycznym

Ozdobna świeca ze Świętą Rodziną

Sporządzanie świec z wosku

Kącik pór roku

Witraże z bibułki

Ozdoby choinkowe

Wierszyk bimbamowy

Ciasteczka do zawieszenia na choince

Trufelki z suszonych śliwek

Morele nadziewane masą orzechową

Przedstawienie jasełkowe w przedszkolu

Święta godne – od Wigilii do Matki Boskiej Gromnicznej

Ciasto chlebowe na szczodraczki

Święto Trzech Króli

Korony dla Trzech Króli

Święto Matki Boskiej Gromnicznej

Karnawał

Zapusty. Chodzenie z maszkarami

Wierszyk bimbamowy

Lalki szmacianki

Lalki dla niemowląt

Lalki z chusteczek

Lalka-poduszeczka

Głowa

Korpus

Twarz lalki

Lalka w kombinezonie

Lalka zrobiona na drutach

Lalka z trykotu z wszywanymi włosami

Włosy

Korpus

Lalka z ruchomymi kończynami

Część III

Wiosna. Wierszyk bimbamowy

Okres Wielkiego Postu

Popielec

Biała Niedziela. Topienie marzanny

Wierszyk bimbamowy

Szukanie wiosny

Potrawy z chwastów

Przecierana zupa z młodej pokrzywy

Wiosenna zupa z chwastów

„Szpinak” z młodych liści pokrzywy oraz podbiału lub podagrycznika

Liście i kwiaty smażone w cieście

Wiosenna mieszana sałata z dodatkiem dzikich warzyw

Jadalne kwiaty w sałatce

Kiełkujące nasiona – do patrzenia i do jedzenia

Pisanki

Kącik pór roku

Laleczki-kwiaty

Wierszyk bimbamowy

Ogrzewacze do jajek

Jajko w kurze

Wycinanki do dekoracji wnętrz

Wierszyk bimbamowy

Wielki Tydzień

Koguciki i Bartoszek

Róg z jesionowej kory

Zielone Świątki

Gołąbek z kartonu

Wierszyk bimbamowy

Małe prezenty dla dzieci i od dzieci

Stojące laleczki i krasnale

Laleczki z przędzy wełnianej

Laleczka w śpioszkach oraz laleczka stojąca z wyciorowym szkielecikiem

Laleczki i zwierzaki z gręplowanego runa

Zwierzęta i krasnal z pomponików

Krasnale zrobione na drutach

Szydełkowy kobold, czapka i torba z wełnianego łańcuszka

Krasnoludek z filcu i koralików

Owca z wełny zrobiona na drutach

Kurza rodzina zrobiona na drutach

Koń ze skarpety

Becik dla lalki

Kołderki lub dywaniki dla lalek ręcznie tkane

Zabawki z kartonu

Dzień i noc

Zabawki z pudełek od zapałek

Owce do owczarni

Panienka z okienka

Wycinanki: zabawki z papieru

Zagroda wiejska

Kwiaty

Serwetki

Drzewa

Wachlarze

Pióropusz indiański

Maski

Wąż

Arlekin

Część IV

Lato. Wierszyk bimbamowy

Świętojański czas

Kącik pór roku

Łabędzie z puchowych piórek

Wierszyk bimbamowy

Zabawki i ozdoby z kwiatów, liści oraz łodyżek

Pierścionek ze stokrotki

Klipsy ze stokrotki lub jaskra

Wianuszek ze stokrotek

Kwiatowy wózeczek o jednym dyszlu

Cudowny kwiat

Perfumy z piwonii

Makowe strojnisie w balowych sukienkach

Naszyjnik z łodyżek mleczu

Mleczowe wodociągi

Mleczowe ludziki na wodzie

Państwo Głogowscy z niemowlęciem w kołysce

Desery: słodkie bez cukru lub z minimalnym jego dodatkiem

Śliwki w koszulkach

Sałatka ze świeżych owoców

Jabłka pieczone

Deser zbożowo-owocowy

Wierszyk bimbamowy

Namiot

Szałasy oraz stojaki z gałęzi i sznurów

Regał na różne różności

Wielofunkcyjny stojak

Teatrzyk lalek

Lalki pacynki

Laleczki zakładane na palec

Marionetki

Kolaże ze słonego ciasta

Wierszyk bimbamowy

15 sierpnia: święto Matki Boskiej Zielnej

Wonne zioła pod poduszkę

Zabawki z gałęzi, pniaków i kory

Przyjęcia dla małych gości

Wierszyk bimbamowy

Dlaczego wybrałam tę książkę? Głównie dlatego, że mam wrażenie, że obecnie wszyscy mówią o pedagogice Montessori. Zachwycają się nią rodzice, którzy wychwalają otwartość tej metody, możliwość podejmowania przez dziecko decyzji, naukę samodzielności itd. A o pedagogice waldorfskiej – cisza.

A przecież pedagogika waldorfska również uczy samodzielności, daje dzieciom możliwość podejmowania własnych decyzji, a jej „otwartość” jest dużo bardziej otwarta, niż w Montessori. Zabawki waldorfskie z założenia zachęcają do szukania własnych rozwiązań, pobudzają wyobraźnię i kształtują kreatywność. Rudolf Steiner (założyciel) bez wątpienia też kładł dużo większy nacisk na prace plastyczne niż Maria Montessori. Samodzielnie wykonane zabawki, naturalne materiały, zdrowa dieta, obcowanie z przyrodą, ruch na świeżym powietrzu… Wszystko to są ważne elementy pedagogiki waldorfskiej. Więcej na ten temat znajdziecie w tym wpisie.

„Mam czas dla dziecka” to książka, która jest bardzo dobrym punktem wyjścia do rozpoczęcia przygody z pedagogiką waldorfską. Ale znajdziecie tu coś więcej niż podstawy tego systemu. Jest to jakby kalendarz aktywności dla dzieci oparty o pory roku i doroczne święta (cykliczność jest istotnym elementem pedagogiki steinerowskiej). Znajdziecie tu obyczaje i tradycje, które można kultywować z dziećmi. Znajdziecie pomysły na zabawy odpowiednie do danej pory roku. Pomysły na własnoręcznie zrobione zabawki, między innymi instrukcje tworzenia tradycyjnych lalek waldorfskich. Ale też zabawki ze skarbów natury, papieru czy filcu. Do tego wiele wierszyków i piosenek odpowiednio dobranych do świąt i pór roku. A nawet przepisy na zdrowe jedzenie. Moim zdaniem naprawdę warto mieć ją w swojej bibliotece.

Ola Jurkowska
źródło: http://www.naszekluski.pl/2015/04/czytamy-o-dzieciach-mam-czas-dla-dziecka/

Pedagogika steinerowska jako alternatywna propozycja pracy z dziećmi

Sformułowane na przełomie XIX i XX wieku podstawy alternatywnej szkoły – waldorfskiej - zakładają m.in. bliski kontakt dziecka ze środowiskiem, w którym żyje, indywidualność, naukę poprzez zabawę przy wykorzystaniu przedmiotów wykonanych z naturalnych materiałów, brak ocen oraz ścisłą współpracę z rodzicami. Chcąc przybliżyć je czytelnikom i rozwiać wszelkie pojawiające się wątpliwości, Impuls wydał wartościową książkę Barbary Kowalewskiej, omawiającą wszystkie aspekty owej edukacji.

Pozycja Mam czas dla dziecka, opierając się na zaleceniach Rudolfa Steinera, w ciekawy sposób przybliża czytelnikowi owe ujęcie edukacji, odnosząc się do codziennego rozwoju dziecka - opieki, socjalizacji i wychowania, a także opisuje wykonanie inspirujących prac plastycznych na każdą porę roku oraz przywołuje wiele zabaw słowno-muzycznych (np. paluszkowe i wyliczanki).

Autorka słusznie nazywa tę pozycję poradnikiem pedagogicznym. Przeznaczona dla pedagogów, w tym studentów pedagogiki, przybliża najnowsze badania psychologiczne dotyczące rozwoju dziecka, uzupełnia wiedzę odnoszącą się do założeń Rudolfa Steinera i opierając się nie tylko na wiedzy naukowej, ale i zdobytym doświadczeniu podaje praktyczne rozwiązania edukacyjne.

Rodzicom natomiast przybliża filozofię Steinera w przystępny, nienużący sposób i zachęca ich do wspólnej zabawy z dziećmi, na przykład w teatr albo tworzenie kukiełek. Warto wspomnieć również o tym, że atutem pozycji jest masa odniesień do uzupełniającej, aktualnej na rynku wydawniczym literatury oraz doświadczenie, które autorka zebrała podczas pracy i jakim dzieli się z czytelnikiem, a także wiele rysunków oraz zdjęć, uzupełniających tekst. Dodatkowo, znaczną część książki można czytać wybiórczo, co ułatwia korzystanie z niej. To ogromny atut, gdyż czytelnik ma możliwość powracania do intrygujących go kwestii bez wgłębiania się w lekturę; może z łatwością znaleźć interesujące go informacje, pomijając te występujące wcześniej.

Podsumowując, książkę Mam czas dla dziecka mogę śmiało polecić wszystkim pedagogom i rodzicom, którzy pragną zapoznać się z alternatywną kulturą wychowania prezentowaną przez Rudolfa Steinera. Zapewniam, że pozycja nie raz zaskoczy Was godnymi uwagi, kreatywnymi pomysłami na spędzenie czasu z dzieckiem, podaruje pomysły na wykonanie nowych zabawek i przybliży lub odświeży wiedzę o pedagogice steinerowskiej w sposób zaskakujący. Jak zapewnia we wstępie autorka, lektura „będzie stanowić szansę na odzyskanie poczucia sensowności i codziennych zajęć i odkrycia ogromnych przestrzeni wolności ukrywających się (…) w wychowaniu dzieci”.

Eliza Idczak
źródło: http://czasdzieci.pl/ksiazki/ksiazka,2056602-mam_czas_dziecka.html

Z książki mogą i powinni skorzystać nie tylko studiujący pedagogikę czy przygotowujący się do nauczycielskiego zawodu studenci różnych kierunków kształcenia, ale także wychowawcy naturalni, jakimi są rodzice czy opiekunowie z rozmaitych środowisk, w których prowadzone są zajęcia czy spotkania z naszymi dziećmi. Niewątpliwie najbardziej skorzystają z niej ci, którzy pracując czy pełniąc służbę w waldorfskich placówkach oświatowych i opiekuńczych w naszym kraju, otrzymują przewodnik po pedagogice napisany nie tylko na podstawie doświadczeń w kontaktach z tego typu instytucjami, lecz także wiedzy naukowej. [...]

Zainteresowani pedagogiką waldorfską znajdą w tej książce także odniesienia do najnowszej literatury pedagogicznej – zarówno w tym nurcie, jak i wzbogacającej go współczesnej humanistyki. Nie jest to bowiem książka o pedagogice dogmatycznej, autorytarnej czy antyautorytarnej, ale o sztuce wychowywania pomiędzy Scyllą dystansu, dominacji czy przemocy a Charybdą zaangażowania, bliskości i swobody [...]. Autorka doskonale wysupłuje z różnych pedagogii [...] takie zasady czy parcjalne rozwiązania, które pozwalają wzbogacać wychowanie w duchu steinerowskim z jego orientacją na dobro dziecka, a zarazem zobowiązują każdego z dorosłych wychowawców do ustawicznej pracy nad sobą. Gorąco zatem polecam tę książkę, która jest niewątpliwie podręcznikiem sztuki wychowania [...].

Ze wstępu prof. zw. dr. hab. Bogusława Śliwerskiego