Jaffke Jaffke

(ur. 1937) jest wychowawczynią przedszkolną z wieloletnim doświadczeniem. W latach 1960–1990 pracowała w przedszkolu związanym ze szkołą waldorfską Freie Georgenschule w Niemczech, w miejscowości Reutlingen. W latach 1964–1966 studiowała w Kolonii w Wyższej Szkole Pedagogiki Społecznej (Höhere Fachschule für Sozialpädagogik), aby uzyskać uprawnienia pozwalające jej nauczać w szkołach zawodowych. Od 1971 roku wykłada w Stuttgarckim Seminarium Waldorfskiej Pedagogiki Przedszkolnej (Waldorfkindergartenseminar). Od 1990 roku prowadzi w wielu krajach kursy i wykłady z zakresu waldorfskiej pedagogiki przedszkolnej.

W wydawnictwie Freies Geistesleben opublikowała następujące książki:

Spielzeug – von Eltern selbst gemacht (tytuł wydania w języku polskim: Zabawki z naturalnych materiałów, Genesis, Gdynia 1995); Getreidegerichte – einfach und schmackhaft („Potrawy ze zbóż – proste i smaczne”); Puppenspiel („Teatrzyk lalek”); Tanzt und singt! („Tańcz i śpiewaj!”); Spiel mit uns („Baw się z nami”); Spielen und arbeiten im Waldorfkindergarten („Zabawa i praca w przedszkolu waldorfskim”); Advent („Adwent”); Gestalten mit farbiger Wolle („Tworzenie w kolorowej wełnie”); Feste in Kindergarten und Elternhaus, cz. I−II (tytuł wydania w języku polskim: Święta przez cały rok, cz. I−II, Genesis, Gdynia 1996); Wir gestalten mit Holz für Kinder („Tworzymy w drewnie dla dzieci”); Handarbeit („Prace ręczne”); Mit Kindern malen („Malowanie z dziećmi”); Tiere für Puppenspiele („Zwierzęta do teatrzyku lalek”).

Do stałych zajęć tygodnia w każdym przedszkolu waldorfskim należy teatrzyk lalek. Wychowawczynie same wystawiają przedstawienia i używają do tego celu lalek i marionetek własnoręcznie zrobionych. Pomagają im w tym zwykle pięcio- i sześciolatki. W zabawie naśladowczej dzieci organizują własne przedstawienia teatrzyku lalek, twórczo przeobrażając to, co obejrzały. Ta forma zabawy stymuluje szczególnie silnie i wszechstronnie rozwój dziecka w wieku przedszkolnym. Książka ukazuje tajemnice warsztatu teatrzyku lalek, sposoby wykonywania różnych typów lalek i marionetek, zawiera również przykłady tekstów takich przedstawień.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Słowo od tłumacza: Przedszkole waldorfskie.

Wystrój wnętrz – zabawki – zabawa – rytm dnia, tygodnia i roku

(Barbara Kowalewska)

Przedmowa do czwartego wydania (Freya Jaffke)

Przedmowa do pierwszego wydania (Helmut von Kügelgen)

Kilka myśli na temat teatrzyku lalek

Zabawy z najmłodszymi dziećmi

Zabawy, w których uczestniczą dłonie

Zabawy, w których uczestniczą dłonie i chusty

Laleczki i zwierzęta wykonane z wiązanych chust

Laleczki stojące

Zabawa Sposób wykonania:

głowa 33/ ramiona 34/ korpus 34/ dłonie 34/ twarz 35/ ubiór 35 włosy 36/ wymiary i proporcje 36

Postacie do teatrzyku improwizowanego

Laleczki

Zwierzęta:

kaczka 38/ żaba 38/ leżąca owieczka 39/ ślimak 39/ krowa 39/ ptak 40

Proste lalki stojące na kolumience z runa owczego

Lalki stojące z materiału i filcu

Przedstawienia w teatrzyku lalek stojących

Scena Wskazówki dla animatorów

Sposób wykonania postaci głowa i ramiona 45/dłonie 47

O Chłopczyku Wędrowniczku

Mama 47/

Chłopczyk 49/

Pasterz 51/zwierzęta 53

Maszeńka i Niedźwiedź

Babunia 54/Dziadunio 56/ Maszeńka 57/ rekwizyty 57

Jak dzieci, naśladując, same urządzają przedstawienia

Opowieści zasłyszane z ust dzieci Marionetki

Przedstawienia z udziałem marionetek

Sposób wykonania prostych marionetek z jedwabiu

głowa 65/ korpus 65/ szata 66/ dłonie 67/ dodatkowa szata spodnia 67/ włosy 68/

narzutka lub chusta dla postaci kobiecych 68/peleryna lub płaszcz

dla postaci męskich 69/ tunika 69/ barwy poszczególnych szat 69/

sznureczki do operowania marionetkami 70

Wskazówki ogólne dotyczące teatrzyku marionetek

scena 71/ dekoracje 72/ animator 73/ dodatkowy narrator 74/ muzyka 75/ oświetlenie 75

Nadanie konkretnego kształtu przedstawieniom na przykładzie dwóch baśni

Leśny domek (baśń braci Grimm) scena 76/

uwagi dotyczące poszczególnych postaci 77

Tomcio (Suse König) scena (propozycja do poszukiwań własnych) 79/ poszczególne postacie 79/ rekwizyty 83

Dzieci jako twórcy i wykonawcy w teatrzyku marionetek

Sposób wykonania marionetek przeznaczonych do zabawy dzieci

głowa 86/ szata 86/ dłonie 87/ włosy 87/ peleryny postaci kobiecych 87/

kaftany lub peleryny dla postaci męskich 87/ postacie dziecięce 87/

sznureczki do operowania marionetkami 88/przechowywanie marionetek 88

Pacynki

Zabawa pacynkami

Scena i dekoracje

Sposób wykonania pacynek

Pacynki z uszytymi głowami głowa 92/ głowa przytwierdzona do tekturowej rolki 95

Szaty dla pacynek najprostsza szata: „suknia-worek” 95/ szata z bocznymi szwami 96/

dłonie 97/ bluzka i spódnica 98/ płaszcz dla postaci męskich 98/

filcowy kapelusz 99/ przytwierdzanie szat do głowy pacynki 99

Krasnal Podziomek

Pacynki z głowami modelowanymi malowanie twarzy 103

Głowy modelowane obciągnięte filcem

Uwagi dotyczące poruszania pacynkami

Narrator

Teatrzyk uliczny z Kacperkiem

Kacperek jako postać teatrzyku i jej znaczenie dla małych dzieci

Inne postacie teatrzyku ulicznego Kacperka

Szaty Kacperka wyrażające jego osobowość – rekwizyty

Sugestie dotyczące treści przedstawień

z udziałem Kacperka (Hanne Huber)

Kukiełki na drążkach

Wskazówki dotyczące gry

Sposób wykonania kukiełek głowa 116/ dłonie 116/ szata 117

Różne sposoby poruszania lalkami w zależności od wieku dzieci

Dodatek: Przykładowe teksty teatrzyku lalek

O Chłopczyku Wędrowniczku (Friedrich Rückert)

Tomcio (Suse König)

Maszeńka i Niedźwiedź (baśń rosyjska)

Wybór literatury z zakresu pedagogiki waldorfskiej ze szczególnym

uwzględnieniem pedagogiki małego dziecka

Adresy firm, które dostarczają materiałów

do własnoręcznego wykonywania lalek

Freya Jaffke przedstawia Państwu jeden z charakterystycznych rodzajów codziennych zabaw w przedszkolu waldorfskim – teatrzyk lalek. Rozpoczyna od najprostszych improwizowanych zabaw, w których uczestniczą tylko własne rączki dziecka, następnie prezentuje zabawy z udziałem zabawek zrobionych na poczekaniu „z niczego”: z odrobiny runa owczego, chusteczki lub patyczka, kończy zaś na opisach przedstawień z własnoręcznie wykonanymi marionetkami i pacynkami, przedstawień, w których animatorami są wychowawczynie przedszkolne, najstarsze przedszkolaki oraz dzieci w wieku szkolnym, a które poprzedza zawsze okres długich i starannych przygotowań.

Teatrzyk lalek stanowi jedynie pewien specyficzny rodzaj codziennej zabawy w przedszkolu waldorfskim. Poniżej opiszę w największym skrócie inne typowe cechy takiego przedszkola. Rozpocznę od wyglądu lokalu, od rzeczy, które zwracają uwagę każdego, kto po raz pierwszy przestąpi próg przedszkola waldorfskiego. Pierwsze ogólne wrażenie to atmosfera domowej przytulności i estetyczności, wyrażająca się w wyglądzie mebli, zabawek oraz elementów dekoracyjnych. Wszystko, na czym zatrzymuje się wzrok obserwatora, jest starannie dobrane i wykonane z naturalnych materiałów. Ściany, utrzymane w barwach jasnoróżowych, promieniują ciepłem i wesołością, zdają się sprzyjać dziecku i osłaniać je.

Na dobrze widocznym miejscu znajduje się zawsze tak zwany kącik pór roku. Na stole bądź półce rozpostarte są chusty w delikatnych, pastelowych barwach, a na nich, wśród pniaczków, kory, kamyków i szyszek, można odnaleźć nie tylko to, co w danym momencie ukazuje nam za oknem świat przyrody (na przykład wiosenną gałąź z otwierającymi się pączkami, owoce jesieni bądź fragment zimowego pejzażu), lecz również treść zbliżającego się święta (na przykład drzewko z zawieszonymi pisankami i chlebowym kogucikiem, stajenkę betlejemską lub wizerunek świętego Marcina oddającego – zgodnie z legendą – w mroźny listopadowy wieczór połowę swego płaszcza zmarzniętemu żebrakowi).

O autorce:

Freya Jaffke (ur. 1937) jest wychowawczynią przedszkolną z wieloletnim doświadczeniem. W latach 1960–1990 pracowała w przedszkolu związanym ze szkołą waldorfską Freie Georgenschule w Niemczech, w miejscowości Reutlingen. W latach 1964–1966 studiowała w Kolonii w Wyższej Szkole Pedagogiki Społecznej (Höhere Fachschule für Sozialpädagogik), aby uzyskać uprawnienia pozwalające jej nauczać w szkołach zawodowych. Od 1971 roku wykłada w Stuttgarckim Seminarium Waldorfskiej Pedagogiki Przedszkolnej (Waldorfkindergartenseminar). Od 1990 roku prowadzi w wielu krajach kursy i wykłady z zakresu waldorfskiej pedagogiki przedszkolnej.

Nie lada gratka nurzać się w szmatkach

Jako rodzice prezentujemy różne style wychowania. Wśród znajomych rodzin z małymi dziećmi obserwuję odchodzenie od nadmiaru plastikowych zabawek, przesytu grających przedmiotów, na rzecz naturalnych drewnianych, miłych w dotyku, ekologicznych „rozwiązań”. Mimo pędzącego trybu życia, współczesne mamy tęsknią do zabaw paluszkowych ze swoim dzieckiem, do teatrzyków ze skrawków materiałów, szczególnie wtedy, gdy same mają takie doświadczenia ze swego dzieciństwa. Ja mam. I z radością powitałam książkę związaną z pedagogiką waldorfską. Wprawdzie nie utożsamiam się z filozofią Steinera, który założył pierwsze przedszkole w Niemczech i postanowił otaczać dzieci naturą i antropozofią, ale pewne jej elementy, są dla mnie atrakcyjne i warte wykorzystania z własnymi dziećmi w wieku przedszkolnym. Moją uwagę przykuły pomysły na teatrzyki supełkowe - potrzebne są tylko chusteczki, skrawki materiałów i pomysłowość w związywaniu supełków, by wyczarować zwierzęta, ludzi, rośliny… Jestem fanką wierszyków – rymowanek, które utrwalają różne części ciała, albo związane są z bliskimi dzieciom zwierzętami. W książce ”Teatrzyk lalek w przedszkolu waldorfskim„ znajdziemy ich mnóstwo. Są tu też gotowe scenariusze przedstawień do wystawienia w domowym teatrze od zaraz. Mało nakładu czasu, dużo wyobraźni i pomysłowości. A dla rodziców, którzy chcieliby zapoznać się z funkcjonowaniem przedszkola waldorfskiego, jest to namiastka atmosfery, jaka w tych placówkach panuje.

mama MałGosia
źródło: http://czasdzieci.pl/ksiazki/ksiazka,77409a-teatrzyk_lalek_przedszkolu.html