Maja Dobiasz-Krysiak

dr, antropolożka kultury, edukatorka kulturowa i badaczka terenowa. Absolwentka wiedzy o kulturze ze specjalizacją animacja kultury w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie obroniła doktorat. Adiunktka w Katedrze Etnologii i Antropologii Kulturowej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Naukowo zainteresowana badaniem kultury alternatywnej w Polsce i zagadnieniem kryzysu w kulturze. Zajmuje się też relacjami sztuki i edukacji oraz etnograficzno-animacyjnymi badaniami w działaniu.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp      

Rozdział 1. Historia szkoły waldorfskiej przed drugą wojną światową i jej polska recepcja       

1.1. Myśl społeczna i szkoła Rudolfa Steinera      
1.1.1. Robotnicy i panny       
1.1.2. Trójczłonowość Organizmu Społecznego       
1.1.3. Szkoła waldorfska jako narzędzie polityczne      
1.1.4. Idea i praktyka      
1.2. Polska recepcja pedagogiki waldorfskiej przed drugą wojną światową i w okresie PRL      
1.2.1. Pierwsze nauczycielki i pierwszy uczeń waldorfski       
1.2.2. Towarzystwo i osobność      
1.2.3. Odwilż lat osiemdziesiątych – „Chcemy się stawać”      
1.2.4. Pedagogika antropozoficzna a polskie nowe wychowanie       
1.2.5. Polska teoria szkoły steinerowskiej      
1.2.6. Przerwana tradycja i tajemnica organizacyjna    

Rozdział 2. Do źródeł – czyli badania w szkole waldorfskiej w Berlinie      

2.1. Jak badać szkołę waldorfską?      
2.2. Dlaczego Berlin?       
2.2.1. Jaskółki wolności – szkoły w Berlinie a transformacja       
2.2.2. Dwa początki berlińskiej Rudolf Steiner Schule       
2.3. Etnografka w szkole       
2.3.1. Wprowadzenie w teren badań       
2.3.2. Spacer po szkole       
2.3.3. Nauczanie w szkole waldorfskiej    
2.4. To, czego nie ma    
2.4.1. Nowe technologie      
2.4.2. Sport    
2.4.3. Antropozofia      
2.4.4. Dyrekcja      
2.4.5. Ilościowe i jakościowe    
2.5. Kontrola, wspólnota i bunt    
2.5.1. Personae gratae   
2.5.2. Obietnica wspólnoty    
2.5.3. Rytuał i numinosum    
2.5.4. Władza patrzenia    
2.5.5. Communitas i bunt    
2.6. Między Berlinem a Warszawą    

Rozdział 3. Korzenie przełomu w edukacji      

3.1. Chaos kulturowy      
3.2. Polskie alternatywy – ruchy społeczne    
3.2.1. Edukacja, New Age, kontrkultura    
3.2.2. Kontrkultura hipisów   
3.2.3. Rewolucje dorosłych      
3.3. Polskie alternatywy – teorie i zjawiska    
3.3.1. Trzy etapy alternatywy   
3.3.2. Alternatywne style życia    
3.3.3. Ruchy kultowe      
3.3.4. Środowisko kultowe (cultic milieu)      
3.3.5. Ludzie środka i alternatywna nauka      
3.4. Związki i mosty – antropozofia a polskie środowiska alternatywne   
3.4.1. Antropozofia i młody teatr. Przypadek Teatru STU   
3.4.2. Antropozofia i polska kultura alternatywna. Przypadek olsztyńskiej Pracowni      
3.4.3. Wobec Grotowskiego    
3.4.4. Antropozoficzny zwrot ekologiczny – na łąki za żelazną kurtynę      

Rozdział 4. Edukacyjny przełom demokratyczny      

4.1. Społeczny ruch edukacyjny      
4.1.1. Solidarność, edukacja, manifesty    
4.1.2. Środowisko (wychowawcze) i szkoła   
4.1.3. Edukacja trochę inna    
4.1.4. Wobec STO    
4.1.5. Oblicza ruchu      
4.2. Szkoła waldorfska – opowieść o powrocie idei    
4.2.1. Ruch w ruchu      
4.2.2. Mit, który się odradza    
4.2.3. Siła nie-miejsca i mobilności    
4.2.4. Bund i trzeci sektor      221
4.2.5. Problem kolonii i przekleństwo Gesellschaft    
4.2.6. Między „Waldorfem” a Steinerem      

Rozdział 5. Glokalne znaczenia szkoły waldorfskiej      

5.1. Glokalizacja szkoły waldorfskiej    
5.1.1. Mimikra Europy Zachodniej    
5.2. Wolność    
5.2.1. Narracje o ucisku i konwersji      
5.2.2. Autobiografie projektowane    
5.2.3. Opowieści opozycyjne    
5.2.4. Wolności europejskie  
5.3. Wspólnota    
5.3.1. Narracje o klasie społecznej      
5.3.2. Socjalizacja i edukacja    
5.3.3. Eksperyment lokalnie zaangażowany 
5.3.4. Mit wyjścia   
5.4. Twórczość   
5.4.1. Szkoła kryzysu    
5.4.2. Ku źródłom kultury głębokiej    
5.4.3. Edukacja kulturowa i szkolna animacja kultury    
5.5. Duchowość   
5.5.1. Waldorfskie narracje chrześcijańskie i kontrnarracje Kościoła    
5.5.2. Narracje poszukiwaczy 
5.5.3. Poszukiwania wernakularne 

Zakończenie    
Kalendarium      
Spis wywiadów      
Spis ilustracji     
English synopsis    
Bibliografia

Z satysfakcją przeczytałam publikację Mai Dobiasz-Krysiak, poświęconą pedagogice waldorfskiej w Polsce czasów demokratycznego przełomu. Powodów tej satysfakcji jest kilka. Po pierwsze, jest [ona] przykładem rzetelnych studiów opartych na solidnych badaniach. Przyniosły one wyniki pozwalające między innymi na rewizję utartych poglądów na temat charakteru polskiej duchowości lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Po wtóre, temat antropozofii i jej oddziaływania na polską kulturę pojawia się co raz częściej w badaniach naukowych, które odsłaniają fakty dotychczas pomijane przez uczonych, a niniejsza praca nie tylko wpisuje się w tę tendencję, ale jest kolejną dużą rozprawą tej autorki poświęconą polskiej recepcji nauk Rudolfa Steinera. […]

Kolejny powód mojej recenzenckiej satysfakcji wiąże się z poczuciem uczestniczenia w procesie budowania w środowisku naukowym interdyscyplinarnej (czy też transdyscyplinowej w ujęciu Ryszarda Nycza) metodologii, pozwalającej wielostronnie badać takie złożone zjawiska jak ezoteryzm w kulturze, w który to proces wpisuje się również rozprawa Pani Dobiasz-Krysiak.

Z recenzji dr hab. Prof. nadzw. Moniki Rzeczyckiej, UG

Uważam, iż doskonale się stało, że Maja Dobiasz-Krysiak podjęła się w swej pracy bliższej wiwisekcji tytułowego fenomenu, decydując się przy tym na metodę odkrywania różnych warstw „idei szkoły waldorfskiej” jako istotnej alternatywnej propozycji edukacyjnej. Jest to zespół idei, który aż prosi się o podjęcie antropologicznego śledztwa […].

Książka jest przykładem wielowątkowej, opartej na różnych pomysłach teoretycznych i inteligentnie aplikowanej metodologii i metodyce dysertacji dającej zarówno panoramiczny, jak i szczegółowy ogląd dynamicznej rzeczywistości istotnego wycinka historii kultury. Odpomina wiele nieznanych epizodów, porządkuje wiedzę i projektuje możliwe dalsze alternatywy, jako sposoby przełamania stanu w jakim znalazła się, tak przecież upragniona przed trzema dziesięcioleciami, edukacja obywatelska w powstającej III RP.

Z recenzji prof. dra hab. Wojciecha Burszty, SWPS