Osobowościowe uwarunkowania preferencji muzycznych w zależności od wieku

Osobowościowe uwarunkowania preferencji muzycznych w zależności od wieku

ISBN: 978-83-8294-090-9
25,00 zł

Wyświetl historię cen produktu

Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni 25,00 zł

Czas dostawy kurierem InPost 24 godziny! E-booki w ciągu 15 minut!

Książka składa się z dziesięciu rozdziałów, w tym trzech o charakterze teoretycznym, stanowiących przegląd literatury przedmiotu, jeden (IV) dotyczy metodologii badań własnych, a pięć rozdziałów poświęconych jest analizie wyników badań własnych (V – IX).

Publikacja dostępna w wersji elektronicznej e-book:

Wersja książki
Ilość

Łacińska sentencja „De gustibus (et coloribus) non est disputandum”, której źródło jest nieznane (prawdopodobnie była średniowieczną formułą scholastyczną), w wolnym tłumaczeniu mówi, iż gust nie podlega dyskusji lub szerzej, że o gustach się nie rozmawia, a dyskusje dotyczące osobistych gustów prowadzą do niczego. Mimo tego, od zawsze trwały polemiki i rozważania dotyczące gustów, które nie ominęły także świata psychologii muzyki. Współczesny człowiek zanurzony jest w morzu muzyki jak nigdy dotąd w historii. Wszechobecność muzyki oraz wielość gatunków i stylów muzycznych, z jakimi się spotykamy na co dzień daje szansę, co więcej, zmusza do dokonywania wyborów. Jak zatem słuchacz odróżnia pojęcia „lubię” i „nie lubię” w kontekście muzyki? Co stanowi tą wielce indywidualną miarę przykładaną do twórców i ich dzieł? Na jakiej zasadzie słuchacze wybierają, mając przed sobą nieskończoną liczbę alternatyw muzycznych?

Przywołana wcześniej formuła zawierała myśl, że nie przypadkowe cechy rzeczy, lecz ich istota jest przedmiotem filozofii. Pytając o mechanizm wyjaśniający, dlaczego słuchamy, tego, czego słuchamy stajemy przed wyłaniającą się kwestią samej przyczyny, czyli w tym przypadku, problemem preferencji muzycznych. Prezentowana książka opiera się na założeniu, iż osobowość manifestuje się w wyborach muzycznych człowieka, a preferencje muzyczne znajdują swoje źródło w strukturze osobowości. Tym samym prezentowana książka daje możliwość obcowania ze starymi pytaniami, ale także, co najważniejsze, nowymi odpowiedziami. Celem pracy była próba opisania preferencji muzycznych w kontekście wyodrębnionych przez R. B. Cattella cech osobowości, wyjaśnienie związku między preferencjami a cechami osobowości, zbadanie siły tej relacji w trzech grupach wiekowych, a także próba zbudowania modeli, które pomogą przewidywać preferencje muzyczne u osób charakteryzujących się określonymi wymiarami osobowości. Do pomiaru zmiennych niezależnych wykorzystany został kwestionariusz osobowościowy Cattella (The 16 Personality Factors Test) w autoryzowanym opracowaniu polskim Kucharskiego (2004). Natomiast do pomiaru zmiennych zależnych posłużył adaptowany do potrzeb badania Krótki Test Preferencji Muzycznych (Short Test of Music Preferences - STOMP) Goslinga i Rentfrowa (2003) oraz Test Prób Muzycznych własnego autorstwa.

Przyjęte w badaniach założenie o osobowościowych uwarunkowaniach preferencji muzycznych okazało się trafne. Preferencje muzyczne, oprócz szeroko opisanych w książce uwarunkowań biologicznych, kulturowych, rodzinnych i edukacyjnych, znajdują także swoje uzasadnienie w względnie stałych właściwościach funkcjonowania psychicznego jednostki. Przedstawione w książce wyniki wskazują jednocześnie na bardzo ciekawy mechanizm, pokazujący, że założony przez Cattella addytywny charakter cech osobowości warunkuje preferencje względem wyodrębnionych w badaniu czterech czynników muzycznych. Prawdopodobnie to właśnie te uwarunkowania; wewnętrzne i indywidualne, przesądzają o takich, a nie innych wyborach muzycznych człowieka. Zarazem słuszna okazała się także hipoteza o znaczeniu wieku w kształtowaniu relacji między cechami osobowości wyróżnionymi przez Cattella a preferencjami muzycznymi. Zróżnicowanie siły związku między preferencjami muzycznymi a warunkującymi je czynnikami osobowości, wskazuje na silną manifestację cech osobowościowych w wyborach muzycznych osób z najstarszej grupy wiekowej. Można przyjąć istnienie trzech mechanizmów, wyjaśniających dlaczego istnieje silna relacja między cechami osobowości a preferencjami muzycznymi. Po pierwsze, słuchacze szukają takiej muzyki, a co za tym idzie, takich gatunków muzycznych, które dają im szeroko pojętą przyjemność; od zwykłej przyjemności estetycznej, wywoływanej określonymi elementami kompozycji muzycznej, do przyjemności związanej z wyższymi procesami kognitywnymi. Po drugie, preferencje muzyczne mogą ujawniać pewne informacje o osobowości słuchacza, albowiem muzyka pozwala utrzymać lub osiągnąć określony poziom pobudzenia organizmu. Trzeci mechanizm tłumaczący powyższą relację, można zrozumieć poprzez fakt, że muzyka pozwala na wykreowanie określonej, czy też utrzymanie jednolitej wizji własnej tożsamości.

 

Książka składa się z dziesięciu rozdziałów, w tym trzech o charakterze teoretycznym, stanowiących przegląd literatury przedmiotu, jeden (IV) dotyczy metodologii badań własnych, a pięć rozdziałów poświęconych jest analizie wyników badań własnych (V – IX ). W teoretycznej części pracy wyodrębniono rozdziały poświęcone kolejno:

a) roli preferencji muzycznych w życiu współczesnego człowieka i złożoności badań nad tym zagadnieniem,

b) poza osobowościowym (biologicznym, rodzinnym, kulturowym, edukacyjnym) uwarunkowaniom preferencji muzycznych

c) osobowościowym uwarunkowaniom preferencji.

Ostatni rozdział, dziesiąty, zawiera dyskusję wyników i wnioski końcowe.

183 Przedmioty

Opis

Książka elektroniczna - E-book
PDF

Specyficzne kody

isbn
978-83-8294-090-9

Rafał Lawendowski

Dr Rafał Lawendowski pracuje jako adiunkt w Zakładzie Badań nad Rodziną i Jakością Życia Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego. Swoje zainteresowania naukowe skupia wokół zagadnień związanych z psychologią muzyki. Problematyka jego badań dotyczy m.in. różnorodnych uwarunkowań preferencji muzycznych, a także izomorfizmu zjawisk muzycznych i psychicznych. Był słuchaczem III edycji Podyplomowego Studium Psychologii Muzyki przy Międzywydziałowej Katedrze Psychologii Muzyki Uniwersytetu Muzycznego im. F. Chopina w Warszawie. Od kilku lat prowadzi w Instytucie Psychologii UG przedmiot „Psychologia Muzyki”, a także seminarium przygotowujące do pracy empirycznej poświęconej niniejszej tematyce.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Autor

Rafał Lawendowski

ISBN druk

978-83-7308-935-8

ISBN e-book

978-83-8294-090-9

Objętość

314 stron

Wydanie

I, 2011

Format

B5 (160x235). E-book: PDF

Oprawamiękka, klejona

Wstęp

Rozdział I

Rola upodobań muzycznych w życiu człowieka

1.1. Powszechność i znaczenie preferencji muzycznych

1.2. Pojęcie preferencji muzycznych

1.3. Złożoność badań nad preferencjami muzycznymi

Rozdział II

Rozwojowe uwarunkowania preferencji muzycznych człowieka

2.1. Biologiczne uwarunkowania preferencji muzycznych

2.1.1. Genetyczne uwarunkowania preferencji muzycznych

2.1.2. Neuropsychologiczne uwarunkowania preferencji muzycznych

2.2. Rodzinne uwarunkowania preferencji muzycznych

2.3. Edukacyjne uwarunkowania preferencji muzycznych

2.4. Kulturowe uwarunkowania preferencji muzycznych

Rozdział III

Osobowościowe uwarunkowania preferencji muzycznych

3.1. Pojęcie osobowości

3.2. Założenia teorii czynnikowej

3.2.1. Struktura osobowości według teorii Catttella

3.2.2. Preferencje muzyczne w ujęciu Cattella

3.3. Preferencje muzyczne w świetle wybranych wymiarów osobowości

Rozdział IV

Metodologiczne założenia badań własnych

4.1. Problematyka badań

4.2. Cel badań

4.3. Pytania badawcze

4.4. Zmienne i ich operacjonalizacja

4.5. Narzędzia badawcze

4.5.1. 16-czynnikowy kwestionariusz osobowości (16 Personality Factors Test) R. B. Cattella

4.5.2. Kwestionariusz danych socjometrycznych oraz sytuacji kontaktu człowieka z muzyką

4.5.3. Krótki test preferencji muzycznych (STOMP – Short Test Of Music Preferences) P. Rentfrowa i S. Goslinga – polska adaptacja autorstwa R. Lawendowskiego

4.5.4. Test prób muzycznych w opracowaniu autorskim R. Lawendowskiego

4.6. Strategia analizy statystycznej

4.7. Procedura badania

4.8. Charakterystyka badanej grupy

Rozdział V

Zależność między preferencjami deklaratywnymi a doświadczanymi – wyniki badań własnych

5.1. Współzależność preferencji deklaratywnych i doświadczanych

5.2. Zbieżność versus rozbieżność preferencji deklaratywnych i doświadczanych w kontekście wieku

5.3. Preferencje deklaratywne a doświadczane w kontekście ogółu badanej próby

5.4. Preferencje deklaratywne a doświadczane w kontekście wyodrębnionych grup wiekowych

5.5. Analiza różnic między preferencjami deklaratywnymii doświadczanymi w kontekście wieku, płci i gatunków muzycznych

Rozdział VI

Próba wyodrębnienia i klasyfikacji typów preferencji muzycznych

6.1. Analiza jakościowa składowych doświadczania muzyki

6.2. Skupienia typów preferencji muzycznych wyróżnionych ze względu na doświadczaną muzykę

6.3. Związek typów preferencji muzycznych z warunkami doświadczania muzyki

6.4. Związek między typem preferencji muzycznych a deklaracjami upodobań względem podstawowych gatunków muzycznych

6.5. Skupienia preferencji muzycznych a ich charakterystyka w kontekście cech muzyki

6.6. Skupienia preferencji muzycznych a cechy osobowości

Rozdział VII

Ilościowa analiza związku cech osobowości z poziomem preferencji deklaratywnych i doświadczanych

Rozdział VIII

Wiek jako dyskretny moderator wpływu osobowości na preferencje muzyczne

8.1. Wiek jako dyskretny moderator liniowych zależności między preferencjami muzycznymi a osobowością

8.1.1. Siła wpływu poszczególnych cech osobowości na preferencje doświadczane w konkretnych grupach wiekowych

8.1.2. Siła wpływu poszczególnych cech osobowości na preferencje deklaratywne w konkretnych grupach wiekowych

Rozdział IX

Uwarunkowania preferencji muzycznych – analiza przyczynowości poprzez modelowanie równań strukturalnych oraz próba utworzenia jednolitego modelu teoretyczno-statystycznego

Rozdział X

Dyskusja wyników i wnioski końcowe

10.1. Dyskusja wyników

10.2. Wnioski końcowe

Zakończenie

Bibliografia

Aneks

Załącznik nr 1 Załącznik 2

Załącznik nr 3

Barbara Kamińska

Dlaczego słuchamy tej, a nie innej muzyki?

Rafał Lawendowski, Osobowościowe uwarunkowania preferencji muzycznych w zależności od wieku

Współczesny człowiek zanurzony jest w morzu muzyki jak nigdy do­tąd w historii. Jej wszechobecność, wielość gatunków i stylów muzycznych, z jakimi się spotykamy na co dzień, pozwala dokonywać wyborów; co więcej, zmusza do tego. A w tych wyborach kierujemy się przede wszystkim preferencjami.

Zainteresowania preferencjami muzycz­nymi mają odległą historię i długą tradycję badań. Dziś badania te rozwijają się dyna­micznie, w dużej mierze dzięki rozwojowi metod zaawansowanej analizy statystycznej, które otwierają nowe możliwości eksploracji różnych wymiarów preferencji muzycznych oraz czynników je warunkujących.

Mimo że badania dotyczą rozmaitych aspektów upodobań muzycznych i dopro­wadziły do wielu cennych spostrzeżeń, to uzyskane wyniki nie dają jeszcze spójnego obrazu upodobań muzycznych i ich uwa­runkowań. Wiedza na ten temat wydaje się powierzchowna i fragmentaryczna i nie ma wciąż podstaw do jej teoretycznej syntezy. Ponadto ciągle mało wiemy o rozwoju pre­ferencji muzycznych w skali życia, szcze­gólnie o preferencjach ludzi w późniejszych fazach rozwoju, osób z różnych środowisk i subkultur. Inny ciekawy i mało zweryfiko­wany obszar badań to struktura upodobań muzycznych ludzi w różnym wieku oraz zróżnicowanie słuchanej muzyki w zależności od sytuacji i okoliczności. Najciekawsze pytanie - „Dlaczego człowiek wybiera tę, a nie inną muzykę?" - ciągle wymyka się spod „szkiełka i oka" badaczy, a jednak właśnie na ten trudny teren zdecydował się wkroczyć autor recenzowanej książki.

Rafał Lawendowski przyjął za R. Cattellem, że preferencje muzyczne uwarunkowane są w ogromnej mierze cechami osobowości. Uznał, że to właśnie osobowość człowieka manifestuje się w jego wyborach muzycznych i dlatego przedmiotem swoich badań uczynił osobowościowe uwarunko­wania preferencji muzycznych. Podjął próbę sprawdzenia zależności występujących mię­dzy cechami osobowości wyodrębnionymi przez Cattella a preferencjami muzycznymi oraz określenia siły tej relacji w trzech grupach wiekowych: wczesnej, średniej i późnej dorosłości.

Nadrzędny cel badań został rozbity na bardziej szczegółowe zagadnienia, a na za­mysł autora złożyło się osiem pytań badaw­czych. Co najmniej trzy z nich - z korzyścią dla czytelnika książki - wydają się znacznie rozszerzać przedmiot badań, dotyczą bo­wiem bardziej podstawowych zagadnień dotyczących preferencji muzycznych. War­to dodać, że novum projektu badawczego stanowi próba skonstruowania autorskiego modelu preferencji muzycznych.

Realizując ambitny program badawczy, autor musiał poradzić sobie z pewnymi trudnościami, takimi jak np. brak odpowiednich narzędzi. Jedynym gotowym narzędziem był kwestionariusz osobowościowy Cattella

(The 16 Personality Factors Test) w opracowaniu polskim T. Kucharskiego. Do pomiaru preferencji muzycznych (dekla­rowanych) Rafał Lawendowski zastosował Krótki test preferencji muzycznych (Short Test of Musie Preferences - STOMP) P. Rentfrowa i S. Goslinga we własnym polskim opracowaniu oraz samodzielnie stworzone narzędzie: Test prób muzycznych. Ponadto skonstruował Kwestionariusz danych demograficznych i sytuacji kontaktu człowieka z muzyką, służący m.in. do zdiagnozowania „tła" codziennych wyborów muzycznych oraz sprawdzenia homogeniczności grupy pod względem wykształcenia muzycznego.

Podkreślić należy, że polskie opracowanie testu STOMP objęło obliczenie jego wartości psychometrycznej (trafności i rzetelności) na stosunkowo licznej gru­pie (N = 503) badanych. Natomiast Test prób muzycznych skonstruowany został od podstaw i zgodnie ze sztuką nowoczesnej psychometrii. Jego podstawą stał się model Rentfrowa i Goslinga, zaadaptowany do realnych doświadczeń muzycznych człowieka; jest to więc test percepcyjny, na który składają się fragmenty 56 utworów reprezentatywnych dla 14 gatunków muzycznych. Teoretyczna i konstrukcyjna spójność obu testów preferencji muzycznych, które - jak pisze autor - stanowią niejako dwie strony tej samej monety, pozwoliła na bardzo istotne rozróżnienie badanych preferencji na deklarowane i na doświadczane oraz dała możliwość penetracji badawczej zależności miedzy tymi rodzajami preferencji.

Materiał empiryczny pozyskany w badaniach poddany został wielokierunkowym, wyczerpującym analizom. Na ich podstawie autor sformułował i zinterpretował główne zależności i odpowiedział na postawione pytania. Wśród przedstawionych przez niego spostrzeżeń dla muzyków i pedagogów najciekawsze mogą być wyniki dotyczące typów preferencji muzycznych i ich związku z cechami osobowości, relacji między preferencjami deklarowanymi a doświadczanymi, stałości preferencji muzycznych, związku między znajomością utworu a poziomem sympatii, jaką budzi, a także zależności preferencji od wieku słuchaczy.

Obszerna, 313-stronicowa książka składa się z 10 rozdziałów, z których trzy o charakterze teoretycznym stanowią przegląd literatury przedmiotu. Znajdzie w nich czytelnik rzetelne omówienie zagadnień preferencji muzycznych ujętych w kontekście miejsca muzyki w życiu współczesnego człowieka, rozwojowych uwarunkowań tych preferencji oraz ich uwarunkowań osobowościowych.

Czwarty rozdział dotyczy metodologii badań własnych. Znaczną jego część zajmuje opis procedur konstrukcji i adaptacji obu testów preferencji oraz wyniki badań ich trafności i rzetelności. Pokazują one niejako kulisy warsztatu pracy współczesnego konstruktora testów. Choć ta część opra­cowania może być trudna dla przeciętnego czytelnika, należy uznać ją za niezmiernie pożyteczną dla osoby zainteresowanej konstrukcją tego rodzaju narzędzi oraz in­nych metod pomiaru w muzyce i edukacji muzycznej.

Pięć kolejnych rozdziałów - ułożonych zgodnie z logiką przyjętych pytań badaw­czych - poświęcono analizie wyników ba­dań własnych. Ostatni z nich, 10., stanowi obszerną i interesującą dyskusję wyników. Autor zestawia je z obserwacjami innych badaczy, dopatruje się podobieństw i próbuje interpretować przyczyny rozbieżności, szuka praktycznych zastosowań wyników oraz odkrywa obszary kolejnych badań.

Najważniejsze wyniki analiz w sposób bardzo zwięzły zostały wypunktowane w Podsumowaniu, natomiast Zakończe­nie jeszcze raz pozwala popatrzeć „z lotu ptaka" na przebytą drogę badawczą oraz na spojrzenie „do przodu" ku nowym, niedotkniętym jeszcze lub słabo poznanym obszarom. Pracę uzupełniają: Bibliografia licząca 280 pozycji, Spis tabel, wykresów i schematów oraz Aneks.

Po lekturze omawianej książki stwier­dzam, że stanowi ona godny naśladowania wzór pracy empirycznej z psychologii muzyki. Problematyka badawcza została przedstawiona w sposób jasny i poprawny, metody badawcze oraz metody analizy materiału empirycznego zostały właściwie dobrane, a wyniki umiejętnie zinterpreto­wane. Analiza wyników badań oraz sposób ich prezentacji są uporządkowane i przej­rzyste. Tekst rozdziałów teoretycznych oraz dyskusja wyników i zakończenie napisano ładną, bogatą polszczyzną, zaś rozdziały prezentujące wyniki badań własnych ce­chuje język precyzyjny, ale prosty i komu­nikatywny, ułatwiający nawet niezbyt za­awansowanemu w statystyce czytelnikowi przebrnięcie z zainteresowaniem przez tę część książki.

źródło: Wychowanie Muzyczne, Nr 3, 2012

Zobacz także

Polecane tytuły ( 8 inne tytuły w tej samej kategorii )

Nowa rejestracja konta

Posiadasz już konto?
Zaloguj się zamiast tego Lub Zresetuj hasło