Mira Rządzka

doktor nauk o zdrowiu, neurologopeda. Specjalizuje się we wczesnych oddziaływaniach neurologopedycznych u noworodków i niemowląt z zaburzeniami oralnymi, jak również w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń dysfagicznych u dzieci i dorosłych oraz zaburzeń rozwoju komunikacji u dzieci z ASD czy z zaburzeniami genetycznymi. Wieloletni wykładowca akademicki (Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, UAM w Poznaniu, UZ w Zielonej Górze, APS w Warszawie).

Autorka licznych specjalistycznych publikacji dla logopedów, recenzentka wielu pozycji dotyczących wczesnych oddziaływań logopedycznych oraz pomocy logopedycznych. Współautorka książki Profilaktyka i terapia dysfunkcji oddechowych u dzieci (wraz z E. Skorek, Zielona Góra 2011).
Współzałożycielka Polskiego Związku Logopedów. Dla portalu www.logopeda.org.pl przez dziewięć lat prowadziła Konsultacyjną Poradnię Internetową. Inicjatorka akcji społecznej logopedów Dzień Bezpłatnych Diagnoz Logopedycznych (DBDL). Stale współpracuje z wieloma stowarzyszeniami, fundacjami i portalami wspierającymi rodziców dzieci z zaburzeniami mowy. Organizatorka turnusów neurologopedycznych dla dzieci z zaburzeniami komunikacji.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

1. Wprowadzenie    

1.1. Znaczenie diagnostyki neurologopedycznej      
1.2. Rozwój odruchowych reakcji oralnych w okresie prenatalnym   
1.3. Normatywne odruchowe reakcje oralne i ich ewolucja      
1.3.1. Odruchowa reakcja ssania i połykania      
1.3.2. Odruchowa reakcja szukania (odruch Rittiga)    
1.3.3. Odruchowa reakcja kąsania      
1.3.4. Odruchowa reakcja otwierania, wysuwania i zwierania ust   
1.3.5. Odruchowa reakcja wymiotna (zwracania, gardłowa)   
1.3.6. Odruchowa reakcja wypychania    
1.3.7. Odruchowa reakcja żuchwowa      
1.3.8. Odruchowa reakcja lizania/wysuwania      
1.3.9. Odruchowa reakcja lateralna      
1.4. Warunki anatomiczne i spoczynkowe układu oralnego u noworodków i niemowląt      
1.4.1. Oddychanie i pozycja spoczynkowa układu oralnego      
1.4.2. Pozycja do karmienia    
1.5. Specyfika odruchów oralnych u noworodków i niemowląt z zespołem Downa i cytomegalią      
1.5.1. Zespół Downa      
1.5.2. Cytomegalia      

2. Założenia i cel pracy    

3. Metody i materiał badawczy 

3.1. Charakterystyka grupy badanych noworodków i niemowląt      
3.2. Grupa dzieci z zespołem Downa oraz grupa dzieci z CMV      
3.3. Metody badania 
3.3.1. Ocena warunków anatomicznych i pozycji spoczynkowej układu oralnego  
3.4. Zastosowane metody i techniki stymulacyjne 
3.4.1. Mioterapia  
3.4.2. Manualna Terapia Dysfagii N.A.P.   
3.4.3. Kontrola pozycji do karmienia    
3.4.4. Masaż Shantala    
3.4.5. Metoda R. Castillo Moralesa    
3.4.6. Taping kinezjologiczny   

4. Wyniki badań   

4.1. Patologie odruchowych reakcji oralnych    
4.1.1. PNR ssania i połykania  
4.1.2. PNR zwracania  
4.1.3. PNR kąsania      
4.1.4. PNR-y wargowe    
4.1.5. PNR żuchwowy    
4.1.6. PNR lizania      
4.1.7. PNR wypychania   
4.1.8. PNR lateralny języka      
4.1.9. PNR szukania   
4.1.10. Pozycja spoczynkowa języka, warg, żuchwy 
4.2. Nieprawidłowości w realizacji odruchowych reakcji oralnych spowodowane wadami anatomicznymi 
4.2.1. Trudności oralne u dziecka z zespołem Downa      
4.2.2. Trudności oralne u dziecka z cytomegalią      
4.3. Efekty stymulacji zaburzonych odruchowych reakcji oralnych   
4.3.1. Postępowanie terapeutyczne w przypadku ankyloglossii    
4.3.2. PNR ssania i połykania    
4.3.3. PNR kąsania    
4.3.4. PNR zwracania   
4.3.5. PNR-y wargowe: wysuwania, otwierania i zamykania warg      
4.3.6. Pozycja spoczynkowa obszaru oralnego: warg, żuchwy, języka    
4.3.7. PNR szukania   
4.4. Wybrane zagadnienia trudności oralnych u dziecka z zespołem Downa i cytomegalią
4.4.1. Zaburzenia odruchów oralnych u dzieci z zespołem Downa  
4.4.2. Zaburzenia odruchów oralnych u dzieci z CMV  

5. Dyskusja 

5.1. Od diagnozy przez stymulację po karmienie  
5.2. Znaczenie fazy preoralnej oraz sekwencyjności realizacji odruchów i poboru pokarmu 
5.3. Istota oraz dojrzewanie ssania i połykania 
5.4. Ssanie a karmienie alternatywne 
5.5. Pozycja spoczynkowa żuchwy, języka i warg jako wstęp do właściwego poboru powietrza 
5.6. Pozostałe reakcje oralne: badanie oraz odpowiedzi oralne  
5.6.1. PNR szukania   
5.6.2. PNR kąsania   
5.6.3. PNR zwracania   
5.6.4. PNR wypychania    
5.7. Pozycje do karmienia 
5.8. Znaczenie ankyloglossii w poborze pokarmu jako najczęściej występującej wady anatomicznej 
5.9. Kompensacje i zależności odruchowe    
5.10. Zaburzenia odruchów oralnych u dzieci z zespołem Downa 
5.11. Zaburzenia odruchów oralnych u dzieci z CMV   

6. Wnioski  

7. Posłowie    

Załącznik
Karta badania prymitywnych noworodkowych reakcji oralnych (PNR)   

Bibliografia  
Spis tabel i wykresów  
Streszczenie

Praca Miry Rządzkiej Odruchy oralne u noworodków i niemowląt. Diagnoza i stymulacja to opracowanie ważne, wypełniające lukę wśród publikacji kierowanych do logopedów, neurologopedów i terapeutów zajmujących się grupą najmłodszych pacjentów […]. Autorka podjęła się ambitnego zadania polegającego nie tylko na charakterystyce odruchów oralnych (ich ewolucji, sposobu ich wywołania, realizacji prawidłowej i patologicznej), ale także na zgłębieniu problematyki stymulacji tychże reakcji.

Z recenzji dr hab. Katarzyny Kaczorowskiej-Bray, logopedy

Monografia dr Miry Rządzkiej nawiązuje do standardów kształcenia przyszłych logopedów. Z pewnością ułatwi diagnozę i pracę z pacjentem obecnie pracującym logopedom, fizjoterapeutom oraz neurologopedom. […] Dobór tematu monografii […] ma istotny wymiar kliniczny, zawarty jest w nim szereg aspektów dotyczących tych pacjentów, którzy mają trudności w doustnym przyjmowaniu pokarmu i wymagają wczesnej interwencji neurologopedycznej, dostarcza propozycji nowych narzędzi diagnostycznych oraz udokumentowanych naukowo dróg terapii.

Z recenzji prof. nadzw. dr hab. n. med. Bogumiły Stoińskiej, neonatologa

Są pewne nazwiska, których nie trzeba przedstawiać… Mam tutaj oczywiście na myśli autorkę książki – Mirę Rządzką, którą od dawna podziwiam czytając jej artykuły czy słuchając podczas seminariów logopedycznych. To wszystko sprawiło, że nie mogłam doczekać się książki i się nie zawiodłam.

Na początku trochę zaniepokoiła mnie niewielka objętość książki. Już po pierwszych paru stronach przekonałam się jednak, że nie ma to absolutnie żadnego znaczenia. Odruchy oralne to po prostu esencja tego, co powinniśmy wiedzieć o odruchach, a także o tym, co najistotniejsze u niemowląt, czyli o karmieniu, pozycji do karmienia i wielu innych.

Badania autorki dają sporo do myślenia. Są czytelnie opracowane, często w tabelkach, więc łatwo zastanowić się, jakie można dostrzec zależności. Wiele można się dowiedzieć również o warunkach anatomicznych i problemach z odruchowymi reakcjami oralnymi u dzieci z Zespołem Downa. Dużo wiedzy przynoszą spostrzeżenia i wnioski autorki.

Wiele dowiedziałam się nie tylko o metodach diagnozy, ale również o terapii i rodzajach dostępnych metod i technik stymulacji. Przeczytamy między innymi o tapingu kinezjologicznym, terapii miofunkcjonalnej, masażu Shantala, manualnej terapii dysfagii N.A.P. czy mioterapii. Każda z tych metod jest świetnie opisana i daje pełen obraz tego, jak możemy pomóc małemu pacjentowi i jakie działania polecić rodzicom.

Jedyna rzecz, której trochę mi szkoda, to brak obrazków. Autorka na szczęście zadbała o dokładny opis tego, jak sprawdzić odruch i jakiej spodziewać się reakcji zarówno poprawnej jak i niepokojącej, ale czasem dobrze jest zobaczyć chociaż prosty schemat.

Dużym plusem książki jest również uporządkowane i przejrzyste narzędzie diagnostyczne – karta badania reakcji oralnych. Mamy tam nazwę odruchu, jak należy go stymulować, jaka jest prawidłowa reakcja i wymienione wszelkie możliwe reakcje nieprawidłowe. W tabeli umieszczono wszystko tak, że nie ma żadnych wątpliwości, jak korzystać z narzędzia, a jednocześnie po badaniu łatwo wszystko sobie podsumować.

Książka Miry Rządzkiej Odruchy oralne i noworodków i niemowląt – diagnoza i stymulacja jest niezbędną wiedzą podaną w wygodnej i łatwej do „połknięcia” pigułce. Gorąco polecam wszystkim tym, którzy chcą się więcej dowiedzieć o odruchach i terapii. Trzeba jednak pamiętać, że pozycja ta jest kierowana przede wszystkim do specjalistów (logopedów, neurologopedów, fizjoterapeutów, terapeutów karmienia), gdyż sporo w niej fachowego słownictwa.

Za książkę serdecznie dziękuję Wydawnictwu Impuls!

Ocena: 5+/6
źródło: http://nauka-to-tez-sztuka.blogspot.com/2019/05/odruchy-oralne-u-noworodkow-i-niemowlat.html

Kiedy rozpoczynałam specjalizację z wczesnej interwencji logopedycznej – mimo szczerych chęci do nauki – mieliśmy bardzo ograniczoną literaturę z zakresu wczesnej stymulacji właśnie. Głównie były to książki zagranicznych autorów. Wiele naszych rodzimych źródeł było już mocno nieaktualnych. Dużej dawki wiedzy dostarczały medyczne podręczniki dla położnych, fizjoterapeutów, stomatologów, ortodontów. Jednak one, choć odpowiadały na wiele pytań, nie omawiały tematyki rozwoju poszczególnych funkcji i reakcji odruchowych z punktu widzenia logopedy. Musieliśmy wyciągnąć z nich jak najwięcej informacji przydatnych w naszej pracy. Kilka lat później, podczas specjalizacji z neurologopedii, temat wyglądał już nieco lepiej. Zaczęły pojawiać się bardzo wartościowe książki i artykuły z zakresu wczesnej stymulacji logopedycznej/neurologopedycznej niemowląt. To wielka radość dla kolejnych pokoleń młodych logopedów, że powstaje coraz więcej nowych publikacji zapełniających lukę na polskim rynku wydawniczym. Zwłaszcza, że mamy wielu wspaniałych specjalistów, od których możemy uczyć się podczas szkoleń, warsztatów, staży. I gorąco do tego zachęcam.

Jedną z bardzo wartościowych książek, która niedawno pojawiła się w księgarniach jest książka dr Miry Rządzkiej Odruchy oralne u noworodków i niemowląt. Diagnoza i stymulacja. Książka bardzo potrzebna i co najważniejsze – oparta na solidnych badaniach i najnowszej wiedzy! Autorka odnosi się do informacji jakie mieliśmy dotychczas i wychodzi im naprzeciw, dając jednocześnie zupełnie nowe spojrzenie na wiele obszarów z zakresu rozwoju dziecka. Obala wiele mitów, które są nadal powielane przez wielu specjalistów.

Książka porusza temat nie tylko rozwoju i znaczenia samych odruchów oralnych. Autorka bardzo dużo mówi o tym jak dany odruch badać, jak wygląda jego normatywny wzorzec, a jak nieprawidłowa reakcja oraz w jaki sposób możemy ułatwić dziecku bardziej komfortowe funkcjonowanie. W sposób szczególny skupia się również na dzieciach z Zespołem Downa oraz z cytomegalią wrodzoną. Przedstawia propozycje działań terapeutycznych, które warto zastosować w poszczególnych sytuacjach. Jako załącznik do książki otrzymujemy opracowaną przez dr Rządzką Kartę badania prymitywnych noworodkowych reakcji oralnych (PNR).

Książkę polecam nie tylko logopedom i neurologopedom rozpoczynającym swoją przygodę z wczesną interwencją, ale również tym, którzy już długo pracują z niemowlętami i zależy im na stałym rozwoju zawodowym, jakim jest niewątpliwie sięganie do najnowszych badań, uaktualnianie i konfrontowanie swojej wiedzy.

Oczywiście praca z noworodkami, czy niemowlętami wymaga stałego zdobywania doświadczenia. Żadna książka nie zastąpi lat praktyki, nie da gotowych rozwiązań pasujących do każdego dziecka. Jednak jestem przekonana, że ta książka otwiera oczy na wiele zagadnień, pomaga utrwalić wiedzę, obala wiele mitów i prowokuje tym samym do zawodowej refleksji.

źródło: http://ulogopedy.pl/portfolio/odruchy-oralne-u-noworodkow-i-niemowlat/ 

O korzyściach płynących z karmienia piersią nie trzeba nikogo przekonywać. Co jednak w sytuacji, kiedy pojawiają się problemy z przyjmowaniem pokarmu drogą oralną. Rezultat jest taki, że bardzo szybko odstawiamy również dziecko od piersi, tyle tylko, że problemy mogą mieć swoje źródło głębiej, zaś nierozpoznane mogą skutkować wieloma konsekwencjami, m.in. związanymi z rozwojem mowy.

Zaburzenia pobierania pokarmu często towarzyszą bowiem innym, znacznie głębszym problemom rozwojowym. Nawet, jeśli występują w izolacji i stanowią jedynie efekt niewielkich nieprawidłowości anatomicznych czy niewłaściwej pozycji do poboru pokarmu, trzeba się im wnikliwie przyjrzeć. O tym, co powinno nas zaniepokoić, o badaniu i terapii pisze Mira Rządzka, doktor nauk o zdrowiu, neurologopedia, specjalizująca się m.in. we wczesnych oddziaływaniach neurologopedycznych u noworodków i niemowląt z zaburzeniami oralnymi. Jej książka pt. „Odruchy oralne u noworodków i niemowląt. Diagnoza i stymulacja”, opublikowana nakładem Oficyny Wydawniczej IMPULS, to niezwykle cenna pozycja nie tylko dla logopedów i neurologopedów, ale również specjalistów laktacyjnych, położonych, neurologów czy pediatrów. Po książkę sięgnąć powinni również studenci kierunków, mających związek z szeroko pojętą opieką nad dzieckiem tak, by wiedzieli na co powinni zwrócić uwagę i mogli odpowiednio wcześnie zainterweniować.

Książka składa się z sześciu rozdziałów oraz posłowia, które dzielą książkę na dwie części – teoretyczną, wprowadzająca nas w tematykę PNR oraz praktyczną, obejmującą wyniki badań, a także prezentujących możliwe działania terapeutyczne. Dzięki obszernemu wprowadzeniu w temat przekonujemy się, jak wielkie znaczenie ma diagnostyka neurologopedyczna, w jaki sposób rozwijają się odruchowe reakcje oralne w okresie prenatalnym, a także poznajemy determinanty dojrzałości do karmienia. Szczegółowo zostały tu omówione normatywne odruchowe reakcje oralne i ich ewolucja, począwszy od odruchowej reakcji ssania i połykania po odruchową reakcję lateralna, a także warunki anatomiczne i spoczynkowe układu oralnego w noworodków i niemowląt. Autorka pisze również o specyfice odruchów oralnych u noworodków i niemowląt z zespołem Downa i cytomegalią.

Rozdział drugi prezentuje nam założenia i cel pracy, którym było m.in. ustalenie i opisanie najczęściej występujących zaburzeń odruchowych reakcji oralnych w badanej grupie, zbadanie jakości tych zaburzonych reakcji. W kolejnych rozdziałach autorka charakteryzuje grupę badanych noworodków oraz niemowląt i dokładnie opisuje zastosowane metody badań, prezentując jednocześnie niezwykle cenny dla odbiorców materiał, czyli kartę badania odruchów, oczekiwane reakcje i oceniane momenty strategiczne. Rządzka dzieli się z nami również zastosowanymi technikami stymulacyjnymi, m.in. autorską propozycją stymulacji mioterapeutycznej oraz aktywowaniem oczekiwanych ruchów za pomocą bodźców taktylnych.

Czwarty rozdział stanowi dokładne omówienie wyników badań, z wyszczególnieniem patologii odruchowych reakcji oralnych oraz nieprawidłowości w realizacji odruchowych reakcji oralnych spowodowanych wadami anatomicznymi. Autorka opisuje tu również efekty stymulacji zaburzonych odruchowych reakcji oralnych, a także wybrane problemy dotyczące w badanym zakresie dzieci z zespołem Downa i cytomegalią. Kolejny rozdział stanowi dyskusja na badany temat i zwrócenie uwagi, że pomimo rozwoju medycyny, problem zaburzeń w przyjmowaniu pokarmu, wciąż pozostaje obszarem wymagającym szeregu badań. Autorka podkreśla również znaczenie fazy preoralnej oraz sekwencyjności realizacji odruchów i poboru pokarmu w stymulacji zmierzającej do postępów w karmieniu. W ostatnim rozdziale Rządzka omawia również wnioski wyciągnięte z badań, co stanowić może nie tylko bodziec do modyfikacji dotychczasowych oddziaływań terapeutycznych, a także inspirację do dalszych badań.

Zawartość merytoryczna książki, a także jej praktyczna wymowa czyni pozycję tę niezwykle cenną dla wszystkich osób pracujących z noworodkami i niemowlętami. Jednocześnie lektura pozycji „Odruchy oralne u noworodków i niemowląt. Diagnoza i stymulacja” pokazuje, że w badanym przez autorkę temacie wiele jest jeszcze do zrobienia.

źródło: http://www.qulturaslowa.pl/2019/08/mira-rzadzka-odruchy-oralne-u.html