Góral-Półrola Jolanta

Absolwentka Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie. Specjalista neurologopedii, neuroterapeuta. Dziekan Wydziału Pedagogicznego Staropolskiej Szkoły Wyższej w Kielcach. Dyrektor Centrum Reintegracyjno-Szkoleniowego Polskiego Towarzystwa Neuropsychologicznego. Prezes „Fundacji Ponad…”. Autorka i współautorka kilkudziesięciu prac naukowych z zakresu logopedii, neurologopedii i neuropsychologii, w tym monografii Organiczna niepłynność mówienia (Lublin 2013).

Członek Rady Naukowej „Acta Neuropsychologica”. Członek zarządu Polskiego Towarzystwa Neuropsychologicznego i Polskiego Towarzystwa Neurolingwistycznego, członek Komitetu Międzynarodowych Reprezentantów Międzynarodowego Stowarzyszenia Giełkotu (Committee of the International Representatives of the International Cluttering Association) oraz Polskiego Stowarzyszenia Zdrowotnego Qigongu. Laureatka kilku prestiżowych wyróżnień przyznawanych za działalność naukową i dydaktyczną, m.in.: Medalu Komisji Edukacji Narodowej, Copernicus Price 2015 i Virtuti Medicinali 2013.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wprowadzenie       

Rozdział 1
Rozmowa jako podstawowa forma komunikacji słownej  

1.1. Definicja rozmowy
1.2. Rozmowa w ujęciu językoznawczym
1.2.1. Interakcyjna i hierarchiczna organizacja dialogu
1.2.2. Akt mowy
1.2.2.1. Akt mowy a komunikowanie się
1.3. Rozmowa w ujęciu komunikacyjnym 
1.3.1. Styl komunikowania się
1.3.2. Konwersacja jako typowe użycie języka
1.3.3. Efektywność komunikowania się  
1.4. Rozmowa w działaniach pomocowych (w diagnozie i terapii) 
1.5. Podsumowanie  

Rozdział 2
Istota jąkania     

2.1. Główne modele jąkania przedstawione w literaturze 
2.1.1. Jąkanie jako zaburzenie systemu fonologicznego
2.1.2. Jąkanie jako nerwica mowy  
2.1.3. Jąkanie jako zaburzenie płynności mówienia 
2.1.4. Jąkanie jako zaburzenie psychosomatyczne
2.2. Jąkanie jako zaburzenie rozmowy
2.2.1. Stres komunikacyjny 
2.2.2. Jąkanie jako bariera komunikacyjna
2.3. Mikrogenetyczna teoria formowania się objawu a zaburzenie płynności mówienia  

2.3.1. Morfogeneza 
2.3.2. Parcelacja  
2.3.3. Heterochronia     
2.4. Istota jąkania w ujęciu autorskim
2.5. Podsumowanie

Rozdział 3
Metodologia badań własnych 

3.1. Problematyka badawcza
3.2. Cel badań i pytania badawcze
3.3. Charakterystyka badanych osób  
3.4. Metody badań    
3.4.1. Wywiad  
3.4.2. Analiza dokumentacji 
3.4.3. Analiza próbek mowy
3.4.4. Skala Samooceny Jąkania
3.4.5. Skala Komunikacji Interpersonalnej  
3.4.6. Metody obliczeń statystycznych     
3.5. Procedura badań  

Rozdział 4
Osoba jąkająca się w procesie komunikacji słownej – wyniki badań własnych  

4.1. Rozmowa osoby jąkającej się z partnerem komunikacyjnym 
4.1.1. Charakterystyka materiału badań  
4.1.2. Rozmowa na dowolny temat  
4.1.2.1. Wkład komunikacyjny i natężenie niepłynności mówienia  
4.1.2.2. Tematyka rozmów
4.1.2.3. Akty mowy  
4.1.2.4. Podsumowanie 
4.1.3. Rozmowa na temat jąkania
4.1.3.1. Wkład komunikacyjny i natężenie niepłynności mówienia  

4.1.3.2. Treść rozmów
4.1.3.3. Akty mowy
4.1.3.4. Podsumowanie  

4.1.4. Rozmowa na dowolny temat i na temat jąkania – analiza porównawcza  
4.1.4.1. Natężenie niepłynności mówienia 
4.1.4.2. Wkład komunikacyjny osób jąkających się  
4.1.4.3. Akty mowy użyte w rozmowie na dowolny temat i na temat jąkania 
4.1.5. Organizacja dialogów 
4.2. Styl komunikacji interpersonalnej badanych osób jąkających się i samoocena jąkania     
4.2.1. Zachowania komunikacyjne deklarowane
przez badane osoby jąkające się    
4.2.2. Samoocena jąkania  
4.2.3. Samoocena jąkania a styl komunikacji interpersonalnej  
4.2.4. Podsumowanie  

Rozdział 5
Osoba jąkająca się w procesie komunikacji słownej: omówienie wyników badań własnych 

5.1. Natężenie niepłynności mówienia  
5.2. Wkład komunikacyjny 
5.3. Wkład komunikacyjny a nasilenie niepłynności mówienia
5.4. Rozmowy na dowolny temat: treść rozmów, akty mowy, struktura
5.5. Rozmowy na temat jąkania: treść rozmów, akty mowy, struktura
5.6. Styl komunikacji interpersonalnej osób jąkających się i jego uwarunkowania 

Rozdział 6
Dyskusja: procesowe podejście do jąkania 

6.1. Hipoteza neurorozwojowa  
6.2. Nakładanie się objawów    
6.3. Wkład komunikacyjny a niepłynność mówienia 
6.4. Monitorowanie wypowiedzi  
6.5. Przeblokowanie połączeń neuronalnych

Rozdział 7
Wnioski i kierunki dalszych badań 

7.1. Wnioski natury badawczej  
7.2. Wnioski natury aplikacyjnej: mikrogenetyczny model jąkania  

Piśmiennictwo  

Wykaz użytych skrótów i oznaczeń  

Aneks 

Monografia Doktor Jolanty Góral-Półroli prezentuje nowoczesne, interdyscyplinarne w swej naturze ujęcie problematyki zaburzeń płynności mówienia. Jąkania bowiem nie da się rozpoznawać z perspektywy jednej tylko dyscypliny. Autorka stara się ustalić, w jakiej relacji pozostają jąkanie i komunikacja słowna: czy i w jaki sposób jąkanie determinuje obraz zachowań komunikacyjnych osób jąkających się; czy i w jaki sposób sytuacja komunikacyjna moderuje objawy tego zaburzenia; czy osoby jąkające się charakteryzuje jakiś specyficzny profil zachowań komunikacyjnych. Tło neurologiczne i neuropsychologiczne, uwzględniające światowe trendy w badaniach, oraz zastosowana teoria mikrogenetyczna świetnie podbudowują wywód i dostarczają narzędzi do zrozumienia istoty jąkania oraz wyciągnięcia istotnych wniosków natury aplikacyjnej. Spojrzenie na jąkanie z perspektywy mikrogenetycznej teorii formowania się objawu, oparte na bogatym doświadczeniu klinicznym Autorki, jest oryginalne nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Jest to znakomicie opracowana propozycja wydawnicza zarówno pod względem teorii, jak i wartości praktycznych.

Z recenzji prof. zw. dr hab. Marii Pąchalskiej

Książka jest poświęcona tematyce komunikacji słownej osób jąkających się, analizowanej z perspektywy lingwistycznej (w tym neurologopedycznej) oraz perspektywy nauk społecznych – psychologii i pedagogiki. Interdyscyplinarny charakter monografii był dużym wyzwaniem dla Autorki […]. Zaprezentowane badania mają nowatorski charakter, nie tylko dla polskich badaczy jąkania. Analiza naturalnych sytuacji komunikacyjnych oraz istotnych uwarunkowań tej komunikacji, a także sformułowane wnioski wnoszą ważny wkład w teorię i praktykę terapii jąkania, planowania działań wspomagających […]. Podsumowując, pragnę podkreślić, że monografia prezentuje wartościowe treści, wnosi nową wiedzę dotyczącą komunikacji osób jąkających się oraz jest oparta na ciekawych i prawidłowo przeprowadzonych badaniach empirycznych.

Z recenzji prof. zw. dr hab. Grażyny Krasowicz-Kupis

Podstawowa wartość monografii, która ma charakter interdyscyplinarny w swej naturze, polega na ukierunkowaniu perspektywy badawczej z analizy indywidualnej wypowiedzi, stosowanej powszechnie w opracowaniach, na analizę dialogu: pytań i odpowiedzi znamiennych dla języka mówionego. To istotne novum metodologiczne – analiza próbek rozmów na dowolny temat i na temat jąkania – wiąże jednak tę książkę najsilniej z językoznawstwem […]. Monografia zawiera reprezentatywne dla obszaru jąkania zagadnienia w ich wymiarze uniwersalnym i jednocześnie wzbogaca naszą wiedzę o wymiar aplikacyjny dotyczący terapii osób z jąkaniem […]. Całość stanowi niezwykle interesującą propozycję z pogranicza neurologopedii i pragmalingwistyki, której największym walorem jest nowatorskie ujęcie problematyki zaburzeń płynności mówienia w duchu językoznawstwa kognitywnego i psychologii humanistycznej. Monografia uzupełnia brak tego rodzaju publikacji, niezbędnych do rozwoju nauki, edukacji, a także dla potrzeb neurologopedów, językoznawców i neuropsychologów zajmujących się właściwościami języka mówionego.

Z recenzji prof. zw. dra hab. Jana Ożdżyńskiego