Aleksandra Sadowska-Krajewska

filolog polski, oligofrenopedagog, neurologopeda. Od kilkunastu lat zajmuje się diagnozą i terapią zaburzeń mowy o podłożu neurologicznym.

...mówiłem nie do dzieci, a z dziećmi, mówiłem nie o tym, czym chcę, aby były, ale czym one chcą i mogą być.

J. Korczak, Jak kochać dziecko, Oficyna Wydawnicza „Latona”, Warszawa 1993

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Gimnastyka buzi i języka

Sprawność aparatu artykulacyjnego, czyli popularna gimnastyka buzi i języka są niewątpliwie ważnym elementem rozwoju mowy i wymowy, dlatego sama czasem wykorzystuje różnego rodzaju zabawy usprawniające buzię podczas zajęć, ale nie są one koniecznością, ani regułą, ani stałym punktem każdego spotkania z dzieckiem. Zdziwieni? Niepotrzebnie. Stereotyp logopedy robiącego tylko śmieszne miny i dmuchającego na piórka na szczęście już dawno odszedł w niepamięć. Co nie znaczy, że tego nie robimy.

Owszem ćwiczenia usprawniające ruchomość języka, wzmacniające napięcie warg, wydłużające fazę wydechową oraz ruchy naprzemienne (np. rytmiczne unoszenie i opuszczania języka wewnątrz buzi, dotykanie czubkiem języka kącików ust raz z lewej raz z prawej strony i tak dalej) są ważne, ale zwykle za zaburzeniami artykulacji stoi coś więcej i należałoby najpierw znaleźć przyczynę, by móc trwale wyeliminować problem. 

Kiedy przychodzi do mnie dziecko ze “zwyczajną” wadą wymowy np. zamienia szereg szumiący [sz ż cz dż] na syczący [s z c dz] albo nie wymawia głoski [r], a zamiast tego słychać [l] lub co gorsza [j] sprawdzam czy przyczyną jest tylko niska sprawność buzi czy należy szukać głębiej, a tutaj mamy już cały wachlarz możliwości m.in. : 

– ankyloglosja, czyli niedorozwój wędzidełka podjęzykowego

– słabe bądź wzmożone napięcie mięśniowe w obrębie aparatu artykulacyjnego

– nieprawidłowy tor oddechowy

– infantylny sposób połykania

– wady anatomiczne twarzy –

podłoże środowiskowe (np. gdy w najbliższa dziecku osoba ma wadę wymowy)

Jak widzicie opcji jest wiele, ważne by żadnej nie lekceważyć i próbować pomóc. W przypadku niskiej sprawności buzi sprawa jest dość oczywista – trzeba tę buzię usprawnić. Pojawiają się więc zabawne minki, rysunki, obrazki, zdjęcia, historyjki, zagadki, opowiastki, bajeczki i mnóstwo zabawy, w której łatwo jest przemycić konkretne ćwiczenie. Przemycić to tutaj słowo klucz, bo jako logopeda nie skupiam się wyłącznie na artykulacji, ale na całościowym obrazie dziecka, bo ćwiczenia ogólnorozwojowe (nawet jeśli dziecko radzi sobie w nich całkiem dobrze) mają pozytywny wpływ na funkcjonowanie Malucha i dają tego odzwierciedlenie w wymowie.

Nie wyobrażam sobie więc, aby przez całe zajęcia (często 60minutowe) dmuchać, parskać, cmokać, chuchać albo "machać" językiem, a przy tym jeszcze siedzieć przed lustrem i w nieskończoność powtarzać te same czynności. Spróbujcie sami przez 10-15 minut unosić i opuszczać język do wałka dziąsłowego, robić naprzemiennie “ryjek i uśmiech” albo dmuchać bańki mydlane – i jak? zmęczeni? Bo ja TAK. Uwierzcie mi, że dziecko też będzie. Zmęczone, znudzone i zniechęcone do dalszych działań, a już na pewno nie będzie chciało powtarzać ćwiczeń w domu.

Dlatego tak duży nacisk kładę na zaangażowanie dziecka we wspólną pracę, bo mózg najszybciej uczy się poprzez działanie, najlepiej i najszybciej zapamiętuje to czego dziecko samo może doświadczyć, co może zobaczyć, poczuć, dotknąć, powąchać, posmakować. A przy odrobinie kreatywności nudne bądź co bądź ćwiczenia artykulacyjne uda się przemycić wszędzie – dosłownie i w przenośni. 

A jeśli nie macie pomysłów na ćwiczenia i szukacie zróżnicowanej tematycznie, nadającej się do pracy w domu, w gabinecie, na zajęciach w przedszkolu książeczki, która pomoże usprawnić buzię Waszego malucha zajrzycie na stronę Oficyny Wydawniczej Impuls po nowości “Język skacze, buzia dmucha. Ćwiczenia logopedyczne dla malucha” oraz jej młodszą siostrę “Wargi parskają i pięknie głoski wypowiadają. Ćwiczenia logopedyczne dla starszaka” obie części autorstwa Aleksandry Sadowskiej-Krajewskiej.

Książeczki zawierają kilkadziesiąt krótkich, bardzo prostych tekstów, opowiastek, zabaw ćwiczących m.in. mięśnie języka, warg, policzków i podniebienia, wydłużających fazę wydechową oraz usprawniających słuch fonematyczny – każda skoncentrowana na doskonaleniu innej umiejętności, dostosowana do wieku i możliwości poznawczych dziecka. 

Duży format, obrazki w formie kolorowanek, ćwiczenia zachęcające do zabawy w pionie i w poziomie, na siedząco i na leżąco, idealne do rozwijania kreatywnego myślenia i aktywizujące dziecko do samodzielnego działania są tylko dodatkowym bodźcem do pracy. No i cena, zachęcająco niska. Zobaczcie sami, jak fajnie to wszystko wygląda od środka! 

źródło: http://www.loogomowa.pl/gimnastyka-buzi-i-jezyka

Zajęcia logopedyczne są formą pomocy dziecku. Ich treść, formy, metody muszą być maksymalnie dostosowane do indywidualnych potrzeb oraz możliwości dziecka i skierowane nie tylko na wyeliminowanie wykrytych w mowie nieprawidłowości, ale też na im zapobieganie, poprzez usprawnianie narządów artykulacyjnych. W przypadku dzieci, realizując kolejne ćwiczenia wychodzi się od treści znanych i łatwych, zaś podstawową pracy są ćwiczenia w formie zabaw i gier. Dzięki temu dziecko uczy się bawiąc, a kolejne ćwiczenia pobudzają jego zainteresowanie i motywację do pracy, a przy tym – odpowiednio dobrane zadania – angażują maksymalną liczbę zmysłów i wykorzystują posiadane przez dziecko umiejętności. 

Skąd jednak wziąć takie ćwiczenia? Jak właściwie je dobrać? Jedną z takich propozycji dla starszaków, które wykorzystywać mogą zarówno rodzice / opiekunowie, jak i nauczyciele i czy logopedzi, jest pozycja opublikowana nakładem Oficyny Wydawniczej IMPULS, pt. „Wargi parskają i pięknie głoski wypowiadają. Ćwiczenia logopedyczne dla straszaka”. Autorka, Aleksandra Sadowska-Krajewska, to filolog, oligofrenopedagog i neurologopeda, zajmujący się diagnozą i terapią zaburzeń mowy o podłożu neurologicznym. Wspólnie z Marceliną Krzemińską, graficzką, która zajęła się ilustracjami do ćwiczeń, stworzyła ona wspaniały zbiór zabaw, które jednocześnie pozwalają podnieść kompetencje językowe u dzieci, w ramach profilaktyki logopedycznej. 

W książce, autorka proponuje nam blisko trzydzieści różnego rodzaju ćwiczeń, w pełni angażujących dziecko i wciągających go do zabawy. Znajdziemy tu zarówno ćwiczenia oddechowe (np. „Latający papierek”, „Smaczny wyścig”), jak i ćwiczenia narządów artykulacyjnych (np. „Kary konik”, „Czekoladowe czary-mary”) czy słuchu fonemowego (np. „Nazywamy i tworzymy słowa”).

Wszystkie te ćwiczenia wciągają dzieci w fascynujący świat kreatywnej zabawy, niejako przy okazji poprawiając umiejętności komunikacyjne. Na dodatek wspaniałe ilustracje przyciągają uwagę i zachęcają do czynnego uczestniczenia w proponowanych ćwiczeniach. Warto włączyć te pozycję do swojej biblioteczki i systematycznie realizować z dzieckiem proponowane ćwiczenia – zabawy, które zarówno pomogą w usprawnianiu aparatu artykulacyjnego czy doskonaleniu słuchu fonologicznego, jak i służą wzbogacaniu słownictwa. 

źródło: http://www.qulturaslowa.pl/2019/05/aleksandra-sadowska-krajewska-wargi.html

Obecne czasy dają nam wiele możliwości. Jedną z nich jest domowa logopedia. Teraz nie tylko przedszkole, czy szkoła mają wpływ na umiejętność poprawnego wypowiadania się. Dzięki wielu publikacjom, rodzic może brać czynny udział w rozwoju mowy swojego dziecka.

Aleksandra Sadowska-Krajewska stworzyła serię książek, które mają pomóc w rozwijaniu mowy na różnym etapie rozwoju. Są ćwiczenia dla maluchów, starszaków, a nawet dla osób dorosłych. Wszystko po co aby wspomóc poprawne wypowiadanie się. 

Książka jest w w dużym formacie, dzięki czemu jest dużo miejsca na ilustracje. Wszystkie zadania, które występują w książce są napisane w łatwy, przystępny i zrozumiały sposób. Różnorodność zadań jakie występują w "Wargi parskają i piękne głoski wypowiadają" jest naprawdę duża. Każdy znajdzie coś dla siebie. Są ćwiczenia języka, słuchu fonemowego, oddechowe i wiele innych. Jak przy każdych zadaniach, zaczynamy od tych łatwych aby przechodzić do coraz trudniejszych. Ćwiczenia w większości są wielokrotnego użytku, więc możemy do nich wracać i powtarzać je kiedy chcemy. Wszystkie wydają się bardzo łatwe. Uważam, że to doskonały sposób na spędzenie czasu z dzieckiem. Dzięki tym ćwiczeniom nie tylko wesoło spędzimy czas, machając językiem jak miotełką, czy mówienie staccato i legato, ale również nauczymy się czegoś nowego i rozwiniemy mowę. Jak już wspomniałam zadania nie należą do trudnych. Jednak nawet dorosłemu zajmie chwilę opanowanie niektórych ćwiczeń w zadowalającym stopniu. 

"Wargi parskają i piękne głoski wypowiadają" to nie tylko książka logopedyczna. Znajdują się w niej również zadania, które wymagają kredek i flamastrów. Oprócz powtarzania określonych głosek, spółgłosek i samogłosek mamy również pokolorować żabki, odkryć jakie zwierze czai się po połączeniu kropek itp. Bardzo podoba mi się ta forma, ponieważ jak pisze sama autorka, zadania te mają mieć formę zabawy. To rodzic lub nauczyciel ma stworzyć odpowiednią, zachęcającą atmosferę żeby zainteresować dziecko. Wszystko zostało podane jak na tacy. Zadania są ciekawe i różnorodne, nie można się przy nich nudzić. W każdej chwili można przerwać zabawę i wrócić do niej kiedy będzie się miało ochotę. 

Dodatkowo ilustracje, które stworzyła Marcelina Krzemińska powodują, że książka jest bardzo czysta i schludna. Jest w niej miejsce na własną interpretację, a grafiki, które się w niej znajdują zachęcają do zagłębienia się w świecie, w którym to pojedyncze litery są ważne, a nie całe zdania. Bardzo prosta kreska, żywe kolory i ciekawe postacie powodują, że chce się sięgnąć po tę książkę. Marcelina Krzemińska zadbała o to aby również dzieci miały coś do powiedzenia. Przecież pokolorowanie żaby nie musi oznaczać, że będzie ona na pewno zielona. Ilustracje, które wykonała zostawiają wiele miejsca na własne grafiki i dzieła. Dlatego ta książka jest taka wyjątkowa.

Uważam, że "Wargi parskają i piękne głoski wypowiadają" to pozycja, po którą będą sięgać nie tylko rodzice chcący rozwijać mowę własnego dziecka, ale i same pociechy. Dużo zabawy, śmiechu i oczywiście nauki sprawia, że jest to idealna książka na nudne wieczory. Okazuje się, że dziecko można zająć nie tylko za pomocą ekranu, ale również i ciekawych ćwiczeń, które każdy starszak na pewno z chęcią wykona i będzie mieć przy tym dużo frajdy. Bardzo polecam tę książkę. 

Ocena: 6/6 

źródło: https://sztukater.pl/ksiazki/item/27401-wargi-parskaja-i-pieknie-gloski-wypowiadaja.html