Emilia Jakubowska

doktor nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika, asystent w Zakładzie Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej na Wydziale Nauk o Edukacji Uniwersytetu w Białymstoku. Zainteresowania naukowo-badawcze dotyczą edukacji wczesnoszkolnej, wychowania obywatelskiego, edukacji regionalnej dzieci w młodszym wieku szkolnym. Opublikowała kilkadziesiąt artykułów naukowych w monografiach i czasopismach naukowych, w tym kilka w języku angielskim. Aktywnie uczestniczy w konferencjach naukowych w zakresie edukacji wczesnoszkolnej.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp            

Rozdział 1
Wychowanie obywatelskie i pojęcia z nim powiązane        

1.1.    Wychowanie        
1.1.1.    Obywatel, obywatelstwo     
1.1.2.    Wychowanie patriotyczne       
1.2.    Wychowanie obywatelskie       
1.2.1.    Wychowanie obywatelskie w szkole    
1.2.2.    Wychowanie obywatelskie w rodzinie     
1.2.3.    Wychowanie obywatelskie w środowisku lokalnym       
1.3.    Kompetencje kluczowe        
1.3.1.    Pojęcie kompetencji społecznych i obywatelskich       

Rozdział 2
Wybrane teoretyczne uwarunkowania przebiegu wychowania obywatelskiego  

2.1.    Społeczno-poznawcza teoria rozwoju Lwa S. Wygotskiego     
2.2.    Ekologiczna teoria rozwoju społecznego Uriego Bronfenbrennera        
2.3.    Koncepcja edukacji regionalnej Jerzego Nikitorowicza  

Rozdział 3
Rozwój dziecka w młodszym wieku szkolnym    

3.1.    Definicja rozwoju       
3.2.    Zmiany związane z rozpoczęciem nauki w klasie I szkoły podstawowej       
3.3.    Rozwój fizyczny i motoryczny    
3.4.    Rozwój poznawczy       
3.5. Rozwój emocjonalny        
3.6. Rozwój społeczny        

Rozdział 4
Metodologiczna koncepcja badań własnych         

4.1.    Charakter badań własnych         
4.2.    Przedmiot i cele badań          
4.3.    Problemy badawcze       
4.4.    Zmienne i wskaźniki        
4.5. Metody, techniki i narzędzia badawcze           
4.6.    Dobór próby, organizacja badań i teren ich realizacji        
4.7.    Charakterystyka badanej grupy          

Rozdział 5
Sposoby realizacji wychowania obywatelskiego przez badane nauczycielki w edukacji wczesnoszkolnej       

5.1.    Znaczenie nadawane wychowaniu obywatelskiemu w edukacji wczesnoszkolnej       
5.2.    Cele wychowania obywatelskiego realizowane w edukacji wczesnoszkolnej   
5.3.    Treści wychowania obywatelskiego realizowane w edukacji wczesnoszkolnej       
5.4.    Metody nauczania stosowane przez nauczycielki w realizacji wychowania obywatelskiego w edukacji wczesnoszkolnej     
5.5.    Formy pracy i organizacji kształcenia wykorzystywane w realizacji wychowania obywatelskiego w edukacji wczesnoszkolnej  
5.6.    Środki dydaktyczne wykorzystywane do realizacji wychowania obywatelskiego w edukacji wczesnoszkolnej  

Rozdział 6
Wybrane działania wychowawcze badanych rodziców w zakresie wychowania obywatelskiego     

6.1.    Wspieranie działań szkoły     
6.2.    Organizacja czasu wolnego dziecka     
6.3.    Obowiązki domowe       
6.4.    Przekazywanie informacji o historii własnej rodziny       
6.5.    Przekazywanie informacji o historii Polski i najbliższej okolicy       

Rozdział 7
Efekty wychowania obywatelskiego w edukacji wczesnoszkolnej     

7.1.    Wiedza uczniów w zakresie wychowania obywatelskiego     
7.2.    Uczestnictwo badanych uczniów w życiu środowiska lokalnego        
7.3.    Realizacja wychowania obywatelskiego w opinii badanych nauczycielek i rodziców       

Rozdział 8
Czynniki ułatwiające i utrudniające wychowanie obywatelskie w edukacji wczesnoszkolnej       

8.1.    Czynniki ułatwiające wychowanie obywatelskie     
8.1.1.    Czynniki związane z cechami uczniów        197
8.1.2.    Czynniki związane ze środowiskiem rodzinnym        
8.1.3.    Czynniki związane ze środowiskiem szkolnym       
8.1.4.    Czynniki związane ze środowiskiem lokalnym        
8.2.    Czynniki utrudniające wychowanie obywatelskie     
8.2.1.    Czynniki związane z cechami uczniów     
8.2.2.    Czynniki związane ze środowiskiem rodzinnym        
8.2.3.    Czynniki związane ze środowiskiem szkolnym        
8.2.4.    Czynniki związane ze środowiskiem lokalnym   

Rozdział 9
Identyfikacja kluczowych atutów i słabości wychowania obywatelskiego w edukacji wczesnoszkolnej   

Zakończenie        

Aneksy     

Bibliografia        

Spis form graficznych     
Ryciny    
Tabele     
Wykresy

Podjęta w monografii problematyka wychowania obywatelskiego w młodszym wieku szkolnym została omówiona kompletnie i wyczerpująco. Właściwie dobrana przez Emilię Jakubowska procedura badawcza pozwoliła na uzyskanie bogatego i interesujacego materiału. Zakres badań i wykładnia wyników stanowią wartość wyjątkową. Monografia zasługuje na uznanie. Pracę charakteryzuje oryginalność, rzetelność i pogłębiona refleksja własna nad wychowaniem obywatelskim. Stanowi ona ważny wkład w rozwój wiedzy o tej dziedzinie wychowania i może być wykorzystana zarówno w pracy akademickiej, podczas zajęć ze studentami, jak i w pracy nauczyciela klas młodszych.

Z recenzji dr hab. Agaty Popławskiej, prof. UP

Przedstawiona do recenzji monografia dotyczy problematyki wychowania obywatelskiego uczniów w młodszym wieku szkolnym. Jest to zagadnienie bardzo ważne, bowiem przygotowuje dzieci do życia w społeczeństwie obywatelskim, do roli obywatela. Jak słusznie zauważa Autorka we wstępie, wśród głównych warunków prawidłowego funkcjonowania współczesnego społeczeństwa obywatelskiego wymienia się umiejętności świadomego i odpowiedzialnego angażowania się w życie publiczne. Istotne jest zatem stwarzanie dzieciom możliwości zdobywania nie tylko rzetelnej wiedzy, ale także praktycznych obywatelskich doświadczeń. Aby ukształtować świadomego i skutecznie działającego obywatela nie wystarcza współcześnie wiedza i umiejętności wyniesione z domu. Tej ważnej z punktu społecznego interesu umiejętności trzeba się nauczyć. Dlatego znaczącą rolę odgrywają tu szkoła i nauczyciele. A zatem szkoła, jako instytucja oświatowa, ma obowiązek organizować różnorodne formy aktywności sprzyjających nabywaniu przez uczniów kompetencji obywatelskich. Istotne zatem jest stwierdzenie, w jaki sposób nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej realizują wychowanie obywatelskie, jakie są efekty realizowanego przez nich wychowania obywatelskiego oraz jakie działania podejmują rodzice badanych uczniów w zakresie wychowania obywatelskiego. [...]

Należy stwierdzić, iż tematyka zaproponowana przez Autorkę jest ambitna i oryginalna, sformułowany problem jest doniosły z punktu widzenia edukacji dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Autorka przedstawiła oryginalną propozycję rozwiązania analizowanego problemu, opracowała autorskie narzędzia badawcze. Recenzowana publikacja stanowi wartościowe opracowanie. Będzie przydatna zarówno nauczycielom edukacji wczesnoszkolnej, jak i studentom – przyszłym nauczycielom klas I-III szkoły podstawowej.

Z recenzji dr hab. prof. uczelni Anny Klim-Klimaszewskiej