Kontakt: g.calek@uw.edu.pl

____________________________________________________

Izabela Chojnowska-Ćwiąkała

dr nauk medycznych, specjalista psychiatrii dzieci i młodzieży, terapeuta rodzinny. Pracownik naukowo-dydaktyczny Zakładu Psychologii Zdrowia i Psychiatrii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Zajmuje się problematyką zaburzeń psychicznych, w szczególności zaburzeniami ze spektrum autyzmu, schizofrenią, chorobami afektywnymi, zaburzeniami adaptacyjnymi u dzieci, młodzieży i dorosłych. Pracę dydaktyczną łączy z praktyką lekarską w ramach prowadzonej przez siebie w Kielcach Poradni Zdrowia Psychicznego „Syntonia” dla Dorosłych, Dzieci, Młodzieży i Osób z Autyzmem.

Kontakt: i.cwiakala@gmail.com

Ewa Hrycyna

dr nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa polskiego, logopeda i etnolingwista, adiunkt w Katedrze Języka Polskiego i Logopedii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. W latach 2010–2013 pracownik Zespołu Etnolingwistycznego Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej i Polskiej Akademii Nauk do Słownika Stereotypów i Symboli Ludowych. Czynny zawodowo logopeda. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół zaburzeń mowy w psychiatrii (zwłaszcza semantycznych i pragmatycznych). Aktualnie głównym przedmiotem badań jest rozumienie czasowników ruchu przez dzieci z autyzmem oraz indywidualne ścieżki rozwoju języka u dzieci z potrzebami pomocy w zakresie zdrowia psychicznego. Jest członkiem Zespołu Rozwoju i Zaburzeń Mowy Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN oraz Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Logopedycznego. Prowadzi Logopedyczny Punkt Konsultacyjny dla Dzieci, Młodzieży i Dorosłych z Zaburzeniami Psychicznymi na Wydziale Humanistycznym UWM.

Kontakt: ewa.hrycyna@uwm.edu.pl

Błażej Kmieciak

pedagog specjalny, socjolog prawa i bioetyk, profesor Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie oraz Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Współpracuje także z Collegium Verum jako Pełnomocnik Rektora ds. Studentów z Niepełnosprawnością. Był Rzecznikiem Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego (2013–2016). W latach 2013–2020 pierwszy przewodniczący Państwowej Komisji ds. Pedofilii, a do 2024 r. – jej członek. Od 2025 r. jest Głównym Koordynatorem – Pełnomocnikiem RPO ds. ochrony zdrowia psychicznego. W swoich pracach badawczych skupia się na temacie ochrony praw człowieka, psychiatrii społecznej oraz socjologii i pedagogiki prawa.

Kontakt: bkmieciak@o2.pl

Aneta Lew-Koralewicz

dr nauk społecznych, adiunkt w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Rzeszowskiego. Pedagog, neurologopeda, terapeuta osób w spektrum autyzmu. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół zagadnień dotyczących zachowań trudnych u osób z zaburzeniami neurorozwojowymi, edukacji i rehabilitacji osób w spektrum autyzmu, stosowanej analizy zachowania oraz problematyki funkcjonowania rodzin dzieci z niepełnosprawnością.

Kontakt: alew@ur.edu.pl

Joanna Matuszewska

dr inżynier architekt, adiunkt w Instytucie Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej. Absolwentka Politechniki Łódzkiej (architektura) oraz Uniwersytetu Łódzkiego (psychologia). Swoje zainteresowania naukowe lokalizuje na styku obu tych dziedzin, koncentrując się na zagadnieniach związanych z multisensorycznym doświadczaniem przestrzeni. Jest autorką i współautorką licznych działań edukacyjnych w zakresie architektury adresowanych do dzieci, m.in. we współpracy z Łódzkim Uniwersytetem Dziecięcym Politechniki Łódzkiej i Łódzkim Domem Kultury. Zawodowo zajmuje się projektowaniem wnętrz, tworzy także systemy informacji wizualnej.

Kontakt: joanna.matuszewska@p.lodz.pl

Filip Nieradka

mgr, pedagog specjalny, nauczyciel w Zespole Szkół Specjalnych nr 14 im. prof. Marii Grzegorzewskiej w Krakowie. Swoje zainteresowania naukowe koncentruje na problematyce spektrum autyzmu, niepełnosprawności intelektualnej, a także pedeutologii. Kontakt: nieradkaf@gmail.com Beata Pawłowska – dr hab. nauk medycznych, psycholog kliniczny, specjalista psychoterapii dzieci i młodzieży. Pracuje od 27 lat w Katedrze i Klinice Psychiatrii (obecnie II Klinika Psychiatrii i Rehabilitacji Psychiatrycznej) Uniwersytetu Medycznego w Lublinie na etacie naukowo-dydaktycznym oraz jako praktyk z pacjentami dorosłymi z zaburzeniami nerwicowymi, zaburzeniami osobowości, zaburzeniami odżywiania oraz z dziećmi z zaburzeniami psychicznymi.

Kontakt: pawlowskabeata@tlen.pl

Elżbteta Sadowska

dr nauk humanistycznych, logopeda, adiunkt w Instytucie Polonistyki Stosowanej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego (Zakład Logopedii i Emisji Głosu). Autorka i współautorka licznych artykułów naukowych oraz rozdziałów w publikacjach dotyczących tematyki autyzmu, dwujęzyczności i dyslalii oraz monografii Zachowania komunikacyjne dzieci z autyzmem. Wpływ deficytów kompetencji komunikacyjnej na sposób porozumiewania się dzieci z autyzmem. Jej główne zainteresowania naukowe dotyczą komunikacji osób z ASD, dyslalii, dwujęzyczności, profilaktyki logopedycznej oraz rozwoju mowy dziecka.

Kontakt: e.sadowska3@uw.edu.pl

Renata Stefańska-Klar

psycholog, dr nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Studiów Edukacyjnych Akademii Nauk Stosowanych w Raciborzu. Praktyk od wielu lat zajmujący się poradnictwem i terapią głównie osób ze spektrum autyzmu w różnym wieku i ich rodzin. Prowadzi badania m.in. poświęcone psychologicznym uwarunkowaniom rozwoju i funkcjonowania osób w spektrum autyzmu, poszukując czynników sprzyjających radzeniu sobie przez nich z trudnościami, rozwijaniu posiadanego potencjału oraz osiągnięciu szczęścia i poczucia spełnienia. Szczególne miejsce zajmuje w tym obszarze problem cierpienia osób z autyzmem i jego przyczyn, źródeł stresu, traumy i kryzysów zdrowia psychicznego, zarówno wynikających z samej tej kondycji, jak i dzielonych z osobami bez autyzmu. Autorka kilkudziesięciu publikacji naukowych poświęconych psychologicznym aspektom funkcjonowania i rozwoju człowieka oraz zdrowia psychicznego i jego uwarunkowań, ze szczególnym uwzględnieniem nadziei i jej zasobów, będących przedmiotem badań własnych od lat 90. XX w. Duża część tych publikacji (niektóre we współautorstwie) dotyczy osób w spektrum autyzmu. Należy do Polskiego Towarzystwa Psychologicznego i American Psychological Association, Society of Counseling Psychology, Association for Psychological Science, International Network on Personal Meaning, European Network for Social and Emotional Competence (ENSEC) oraz International Society on Early Intervention.

Kontakt: renata.stefanska-klar@wp.pl

Katarzyna Stein-Szała

neurologopeda i terapeuta pedagogiczny, dr nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika, autorka pracy doktorskiej Zabawa we wspomaganiu rozwoju dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W Ogólnopolskim Konkursie „Otwarte Drzwi” na najlepsze prace doktorskie zajęła III miejsce. Uczestniczka licznych szkoleń z zakresu spektrum autyzmu, logopedii, komunikacji. Wieloletnia terapeutka w Stowarzyszeniu Pomocy Osobom Autystycznym ,,Dalej Razem” w Zielonej Górze, pomysłodawczyni i współzałożycielka przedszkola terapeutycznego dla dzieci ze spektrum autyzmu. Aktualnie prowadzi gabinet diagnozy i terapii NEUROSPEKTRUM. Swoją wiedzę dotyczącą spektrum autyzmu wykorzystuje w diagnozie i terapii oraz podczas zajęć ze studentami, a także szkoleń z rodzicami i nauczycielami. Jest propagatorką wykorzystania zabawy w terapii dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Autorka artykułów naukowych. Jej zainteresowania naukowe to: diagnoza spektrum autyzmu, komunikacja, trudne zachowania, wczesne wspomaganie i zabawa dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.

Kontakt: steinszala@gmail.com

Dominik Dawid Strzelecki

mgr, pedagog specjalny, logopeda, asystent w Instytucie Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół zagadnień związanych z psychospołecznym funkcjonowaniem osób ze spektrum autyzmu i samostanowieniem osób z niepełnosprawnością intelektualną.

Kontakt: dominik.strzelecki@uken.krakow.pl

Agnieszka Szerląg

pedagog specjalny, dr w Instytucie Pedagogiki Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Prowadzi badania nad relacjami rówieśniczymi dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Specjalizuje się w terapii uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w wieku szkolnym. Wspiera działalność stowarzyszeń rozpowszechniających wiedzę z zakresu funkcjonowania osób w spektrum autyzmu.

Kontakt: agnieszka.szerlag@gmail.com

Justyna Świerczyńska 

dr nauk medycznych, specjalista psychologii klinicznej, certyfikowany psychoterapeuta poznawczo- behawioralny Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej (PTTPB) nr 490, certyfikowany superwizor – dydaktyk PTTPiB nr 102, terapeuta II st. integracji sensorycznej. Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Psychologii Klinicznej województwa świętokrzyskiego. Członek Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczo-Behawioralnej (PTTPB), Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (PTP) oraz Polskiego Towarzystwa Psychologii Klinicznej (PTPK). Zajmuje się diagnozą i terapią psychologiczną dzieci, młodzieży i dorosłych. Pracuje na stanowisku adiunkta w Katedrze Psychologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Łączy pracę naukową z praktyką kliniczną.

Kontakt: j_swierczynska@wp.pl

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Grzegorz Całek
Uczeń w spektrum autyzmu – refleksje okołostatystyczne

Błażej Kmieciak
Polskie procedury przymusowego leczenia psychiatrycznego pacjenta z ASD w kontekście nadchodzących zmian międzynarodowych standardów diagnostycznych

Ewa Hrycyna
Aktualne badania nad językiem w autyzmie: implikacje logopedyczne

Elżbieta Sadowska
Kompetencje społeczno-emocjonalne dzieci z ASD – w ujęciu logopedycznym i językoznawczym

Renata Stefańska-Klar
Autyzm a doświadczenia traumatyczne. Znaczenie, mechanizmy, konsekwencje

Aneta Lew-Koralewicz
Lęk w doświadczeniach dzieci i młodzieży ze spektrum autyzmu

Dominik Strzelecki, Filip Nieradka
Zaburzenia depresyjne u osób z ASD w okresie dzieciństwa i adolescencji w świetle współczesnych doniesień empirycznych

Agnieszka Szerląg
Kształtowanie relacji rówieśniczych dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w młodszym wieku szkolnym – wyniki badań

Katarzyna Stein-Szała
Zabawa, interakcja, relacja we wczesnym wspomaganiu dziecka w świadomości terapeutów i rodziców dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu

Justyna Świerczyńska, Beata Pawłowska, Izabela Chojnowska-Ćwiąkała
Typy osobowości matek a trudności w zakresie funkcjonowania psychologicznego i społecznego dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu

Joanna Matuszewska
Spektrum możliwości – kształtowanie przestrzeni przedszkolnych i szkolnych dla dzieci w spektrum autyzmu

Informacje o autorkach i autorach

Autorzy zamieszczonych w książce tekstów skupiają się na zagadnieniu spektrum autyzmu w kontekście pracy z dzieckiem i jego rodziną. Jest to publikacja bardzo potrzebna, przedstawiająca różne aspekty funkcjonowania dziecka w spektrum autyzmu: psychologiczne (lęk, trauma), logopedyczne czy kontekstowe (przestrzeń, rodzina, terapia, standardy diagnostyczne).

Publikacja może być dobrym źródłem wiedzy nie tylko dla nauczycieli, którzy dopiero zaczynają pracę z autystycznym dzieckiem, lecz także dla terapeutów i rodziców. Pozwala zrozumieć te zjawiska związane ze spektrum autyzmu u dzieci, które bywają niedostrzegane, a także te, które niekiedy pochopnie przypisuje się autyzmowi. Istnieje wówczas ryzyko niezapewnienia dziecku dodatkowego wsparcia, potrzebnego ze względu na zaburzenia towarzyszące, które autyzm może maskować lub które mogą pojawić się w związku z objawami behawioralnymi oraz cechami i samym doświadczeniem autyzmu.

Z recenzji dr hab. Agnieszki Dudzińskiej