Opór wobec szkoły. Dorastanie w perspektywie paradygmatu oporu
Autor:
Bilińska-Suchanek Ewa
Cena
36,19 zł
Pojmowanie oporu jako swoistej dynamicznej perspektywy przełamującej ograniczenia jest działaniem zorientowanym na określony cel, w którym wartościowanie świata idzie w parze z realizacją własnych celów życiowych” – tak we Wstępie nakreśliła źródło powstania książki jej redaktor, Ewa Bilińska-Suchanek.
„Pojmowanie oporu jako swoistej dynamicznej perspektywy przełamującej ograniczenia jest działaniem zorientowanym na określony cel, w którym wartościowanie świata idzie w parze z realizacją własnych celów życiowych” – tak we Wstępie nakreśliła źródło powstania książki jej redaktor, Ewa Bilińska-Suchanek. Jakkolwiek teoria oporu posiada już pokaźny dorobek naukowy, wciąż sama boryka się z oporem społecznym wobec niej samej. O sile i słabości kategorii oporu pisze obszernie Lech Witkowski, natomiast opór jako składowa poetyki wolności jest tematem artykułu Bilińskiej-Suchanek. Ujęcie socjologiczne zaprezentował Sławomir Pasikowski, określając etyczny i aksjologiczny charakter przeciwstawiania, a Paweł Murzicz, na podstawie biopolityki Foucaulta, buduje pojęcie „biopedagogiki”.
Anonimowość, będąca skutkiem konsumeryzmu, niszczy jakąkolwiek chęć oporu, jak udowadnia Grzegorz Piekarski, za to deformacja i/lub estetyzacja ciała to, w opinii Marty Glinieckiej, widoczny znak oporu społecznego. Opór, w powiązaniu z samotnością, staje się nieodłącznym elementem gry pomiędzy władzą i represją (Anetta Jaworska), natomiast w kontekście szkoły jedynie zintegrowana wspólnota (brak oporu) dyrektora i nauczycieli gwarantuje sprawność funkcjonowania szkoły (Jolanta Maciąg). Marta Anna Sałapata pyta, czy instytucje edukacyjne przygotowują do zmierzenia się z sytuacją progową, a Małgorzata Mogielnicka pisze o podwójnym wykluczeniu społecznym osób starszych (skutek stereotypów i samomarginalizacji). Anna Rożnowska analizuje jakość egzystencji ludzi żyjących w dobrych warunkach oraz tych, których życie upływa w chronicznym stresie. Teoretyczną rekonstrukcję oporu wobec wpływów społecznych przedstawia Sławomir Pasikowski, a kształtowanie się tożsamości lokalnej omawia Telimena Ryta. Justyna Ratkowska-Pasikowska podejmuje temat tabu, jakim wciąż jeszcze jest zagadnienie dziecięcej seksualności, a Piotr Modzelewski wskazuje te przekonania na temat ludzkiej kondycji, które mogą wpływać na nauczanie młodego pokolenia. Opór ucznia wobec szkoły, na przykładzie gimnazjum, przedstawia Anna Babicka-Wirkus, podczas gdy Walenty Pasieki wskazuje rodzinę jako miejsce narodzin oporu konformistycznego młodzieży. Swoistą ciekawostką jest ostatni z artykułów w zbiorze, autorstwa Przemysława Frąckowiaka – Prawa człowieka nie dla wszystkich. Opór społeczny wobec najstarszego zawodu świata – prostytucji.
Bilińska-Suchanek Ewa
Prof. dr hab. Ewa Bilińska-Suchanek była absolwentką pedagogiki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku, gdzie uzyskała w 1978 roku stopień zawodowy magistra. W uczelni tej (o zmienionym już statusie i nazwie - Akademia Pomorska) pracowała nieprzerwanie, w tym od 1991 roku jako adiunkt w Zakładzie Podstaw Edukacji. Doktorat na podstawie rozprawy Uwarunkowania pozycji społecznej ucznia przeciętnego w klasie szkolnej obroniła w listopadzie 1990 roku w Instytucie Socjologii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Promotorem jej rozprawy był prof. dr hab. Władysław Jacher.
Badacze pedagogiki szkolnej korzystają z takich rozpraw tej Autorki, jak: Edukacja alternatywna (1992), Szkoła bez nudy (1993), Szkoła przyszłości – refleksyjne wyjście poza samego siebie (1998) czy Ambiwalencja jako nieredukowalny składnik oporu w edukacji demokratycznej (2000). To właśnie ostatnia z publikacji była jej przepustką do samodzielnej pracy naukowej, bowiem w 2001 roku uzyskała na jej podstawie i po kolokwium habilitacyjnym na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego stopień doktora habilitowanego. Książka habilitacyjna miała już kilka wydań stając się fundamentalnym dziełem w rodzimej pedagogice ogólnej. Dokonała w nim analizy podstawowych pojęć pedagogicznych oraz kluczowych dla pedagogiki szkolnej, dla której kategoria oporu jest od ponad 25 lat przedmiotem ustawicznych badań i projektów interwencyjnych, znaczących także dla polityki oświatowej państwa.
W dniu 28 stycznia 2015 roku prof. dr hab. Ewa Bilińska-Suchanek otrzymała nominację profesorską Autorka 94 publikacji, w tym dwóch kluczowych monografii "Opór wobec szkoły. Dorastanie w perspektywie paradygmatu oporu" (Oficyna Wydawnicza Impuls 2003) oraz "Nauczyciel i opór (wobec) systemu edukacyjnego" (Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń) [książka profesorska]. Wypromowała 6 doktorów. Współpracowała naukowo i dydaktycznie z Universitat Flensburg (Niemcy) oraz Wyższą Szkołą Europejską w Brukseli (Belgia). W 2011 roku odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej MNiSW. Członek Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego (od 2002 w Zarządzie Głównym PTP) i przewodnicząca słupskiego oddziału PTP (od 2002). W latach 2002-2013 pełniła funkcję dyrektora Instytutu Pedagogiki Akademii Pomorskiej w Słupsku.
Pani prof. dr hab. Ewa Bilińska-Suchanek była pracownikiem Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych w Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte oraz profesorem Instytutu Pedagogiki i Pracy Socjalnej Wydziału Nauk Społecznych w Akademii Pomorskiej w Słupsku (pełniła tu także funkcję kierownika Zakładu Pedagogiki Ogólnej i Podstaw Edukacji).
Oficyna Wydawnicza "Impuls"
Autor | Bilińska-Suchanek Ewa |
ISBN druk | 978-83-7850-186-2 |
ISBN e-book | |
Objętość | 286 stron |
Wydanie | I, 2014 |
Format | B5 (160x235) |
Oprawa | miękka, klejona, folia matowa |
Przedmowa redaktorki tomu
Część I
(Re)definicja i (de)konstrukcja tradycji – refleksja nad powrotem do przyszłości
Lech Witkowski
Opór w kulturze i humanistyce. Aspekty pedagogiczne
Ewa Bilińska-Suchanek
Opór wobec barier i ograniczeń, których istnienie „rzeźbi duszę człowieka”
Aspekt filozoficzno-literacki oporu na podstawie Twierdzy Antoine’a Saint-Exupéry’ego
Sławomir Pasikowski
Zagadnienie oporu w świetle wybranych kontekstów teorii socjologicznej W kierunku perspektywy pedagogicznej
Paweł Murzicz
Czym byłaby biopedagogika w kontekście myśli Michela Foucaulta?
Część II
Kontaminacje i przenikanie oporu w edukacji jako czynnik konstytuujący tożsamość kultury
Grzegorz Piekarski
Opór przed zaangażowaniem. O (nie)szkodliwości akcyjności działania w przestrzeni wolontariatu
Marta Gliniecka
Estetyzacja i deformacja ciała – skutek oporu czy braku oporu wobec wyzwań kultury masowej?
Anetta Jaworska
Samotność a opór wobec zmiany wśród mężczyzn odbywających karę pozbawienia wolności
Jolanta Maciąg
Nauczycielskie uwikłanie w opór wobec władzy i zarządzania? Konstatacje wokół dystansu i integracji w procesie zarządzania zespołem nauczycielskim
Marta Anna Sałapata
„Nie chcę i nie muszę”, czyli refleksja nad etycznym wydźwiękiem nauczycielskiej ucieczki przed dziecięcym pytaniem
Małgorzata Mogielnicka
Dekonstrukcja rozumienia społecznego z pozycji człowieka starszego
Anna Rożnowska
Skupienia podmiotowych obszarów jakości życia ludzi egzystujących w różnych warunkach
Część III
Sprzeciw wobec zastanego a edukacja (kultura) w służbie ideologii i polityki
Sławomir Pasikowski
Przeciwstawianie się wpływowi społecznemu Próba rekonstrukcji teoretycznej i zagadnienie pomiaru zjawiska
Telimena Ryta
Kaszubskość – opór jako strategia obrony tożsamości lokalnej
Justyna Ratkowska-Pasikowska
Nurty społecznego konstruktywizmu a seksualność dziecka: różnorodność i narracja kategorii oporu
Piotr Modzelewski
Opór wobec pozytywności? Przekonania pedagogów o naturze ludzkiej
Anna Babicka-Wirkus
Szkoła jako miejsce zniewolenia i/lub wyzwolenia ucznia, czyli o potencjale rytuałów oporu gimnazjalistów
Walentyna Pasieka
Rodzina miejscem kształtowania się oporu konformistycznego młodzieży
Przemysław Frąckowiak
Prawa człowieka nie dla wszystkich. Opór społeczny wobec najstarszego zawodu świata – prostytucji
Noty o autorach
Teoria oporu, czy raczej wielowątkowo podejmowany i wielokierunkowo zorientowany „paradygmat oporu”, funkcjonuje już w badaniach pedagogicznych w rozmaitych obszarach refleksji pedagogicznej: pedagogiki ogólnej, teorii wychowania, pedagogiki społecznej, pedeutologii […]. Analiza oporu w kontekstach kulturowych poprzez triadę terminów uściślających tytuł: tradycja, edukacja i nowoczesność, jest tu wartościowym ustawieniem dalszych dociekań po serii wcześniejszych prób. […] Jesteśmy świadkami narastającego oporu WOBEC kultury, co pogrąża całe kohorty młodzieży w niezdolności do opierania się groźbie wydziedziczenia z kultury i niezdolności do upominania się o siebie w inny sposób niż – jak to miało miejsce już wielokrotnie – zakładanie na siebie masek małpoludów i zachowania niegodne przestrzeni akademickiej. […] książka […] będzie miała szerokie i zróżnicowane grono odbiorców, od studentów i pracowników uczelni i wydziałów pedagogicznych, po kręgi nauczycielskie, a także przedstawicieli takich dyscyplin, jak kulturoznawstwo, nauki polityczne, etnologia. Teoria oporu będzie musiała być coraz częściej przetwarzana, wykorzystywana, a na pewno znana w szerokich kręgach badaczy i dydaktyków. Dla różnych kursów akademickich akcenty wykorzystujące ten obszar będą przydatne, a nawet atrakcyjne.
Z recenzji wydawniczej dr hab. Moniki Jaworskiej-Witkowskiej prof. nadzw. KPSW