Sobecki Mirosław

Danilewicz Wioleta

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wprowadzenie 

Koncepcje – Praktyki

Lech Witkowski

O potrzebie sporu o historię najnowszą myśli pedagogicznej w Polsce

Tadeusz Pilch

Godność w przekonaniach i praktyce działania pedagogicznego

Wioleta Danilewicz

Polska niepamięć wobec globalnej dynamiki migracji

Zofia Szarota 

Edukacja wobec migracyjnego exodusu 

Mirosław Sobecki 

Wartości a relacje międzyludzkie w wychowaniu w Polsce dawniej i dziś. Kontekst kryzysu uchodźczego 

Jerzy Nikitorowicz

Wartość heterogenicznej kultury w kreowaniu eklektycznej tożsamości. Ku rewitalizacji i rozwojowi ekstensji międzykulturowości

Ewa Jarosz

Childhood studies – „nowa formacja” w badaniach dotyczących dzieciństwa 

Katarzyna Segiet

Czas bycia dzieckiem wypełniany znaczeniem nauki i wypoczynku

Refleksja pedagogiczna

Maria Mendel 

Miejsce jako wartość preferowana. Z badań nad dziecięcymi geografiami

Ewa Wysocka

Życie wartościowe i wartość życia. Sens i znaczenie pojęć w „prywatnych” koncepcjach jakości życia młodego pokolenia

Ewa Syrek

Społeczne nierówności w zdrowiu – znaczenie edukacji zdrowotnej w ich ograniczaniu

Danuta Urbaniak-Zając

Znaczenie kształcenia akademickiego z perspektywy absolwentów pedagogiki

Monika Jaworska-Witkowska 

Przechwytywanie i powidoki. Przejście na stronę sztuki i kultury tekstu 

Praktyka – Poradnictwo – Wsparcie

Ewa Solarczyk-Ambrozik

Temporalny wymiar teorii i praktyki w obszarze poradnictwa 

Magdalena Piorunek

Mentor, mistrz, autorytet, czyli o mentoringu (nie tylko) w edukacji 

Agnieszka Naumiuk

Hull House. Chicagowskie doświadczenia pomocy imigrantom i kształtowania postaw empatycznych

Józef Kargul

Studenci o unikaniu porad 

Marzenna Zaorska

(Po)minąć marginalizowanych, czyli o rządowo-(po)litycznym zainteresowaniu zagadnieniem niepełnosprawności i osobami niepełnosprawnymi 

Agnieszka Sakowicz-Boboryko

Wsparcie społeczne rodziny z dzieckiem z wadą słuchu w środowisku wiejskim

Elżbieta Siarkiewicz 

Poradnicze praktyki jako performatywny projekt

Kto? Kiedy? W jakim celu?

Sylwia Jaskuła

Ewaluacja refleksyjna w badaniach pedagogicznych

Edyta Widawska 

Środowisko edukacyjne i jego kształtowanie w przestrzeni lokalnej

Anna Kanios

System wartości i postawy rodziców wobec dzieci zagrożonych wykluczeniem społecznym. Perspektywa badawcza

Edward Nycz

Młodzież trudna i zaniedbana w sytuacji drugiej szansy życiowej

Egzemplifikacja działalności Ochotniczych Hufców Pracy

Mariusz Samoraj 

Kulturotwórcze funkcje animatorów w środowisku lokalnym

Na przykładzie działań Witolda Kuczyńskiego na Kurpiach

[...] Gdy myślimy o życiu wartościowym w kontekście kształtowania się człowieka jako bytu sui generis, trudno abstrahować od roli wartości w procesie stawania się jednostki ludzkiej człowiekiem. W tej perspektywie zazwyczaj pojawia się pytanie o fundamenty najszerzej rozumianej kulturowej tożsamości, albowiem istota kultury tkwi przede wszystkim w tym, że jest efektem działań człowieka. Jakie konsekwencje przynosi taka konstatacja? Otóż nie jest możliwe zaplanowanie procesu wychowania bez uwzględnienia kluczowych wartości, ku którym chcemy zmierzać. Wartości te tkwią w samym rdzeniu kręgu kulturowego, do którego czujemy się przynależni. Oczywiście poczucie przynależności jest tu kryterium bardzo ważnym, gdyż jego brak może skutkować niedostrzeganiem potrzeby posługiwania się aksjologiczną busolą w wyprawie przez życie. Aczkolwiek należy dodać, że skutki silnej makrokulturowej identyfikacji, pozbawionej refleksyjnego pogłębienia, mogą być równie niepożądane jak jej całkowity brak. W tym kontekście znajdujemy się między Scyllą i Charybdą, gdzie Scyllą jest całkowity brak makrokulturowej identyfikacji, a tym samym nieistnienie w świadomości jednostki fundamentów systemu aksjologicznego związanego z kręgiem kulturowym, z którego wyrasta, Charybdą zaś jest bardzo silna identyfikacja z dużą zbiorowością, która jednak nie posiada refleksyjnego pogłębienia. Niezaistnienie refleksyjności często wiąże się zaś z brakiem internalizacji najważniejszych wartości, które stają się jedynie formalnymi etykietami. Bez wątpienia z taką sytuacją mamy obecnie do czynienia w Polsce w przypadku chrześcijańskiej caritas.

Sądzimy, że zamieszczone w niniejszym tomie teksty pozwolą uświadomić wartość i dylematy pluralizmu. Uczenie się pluralizmu z pedagogicznego punktu widzenia jest szczególną wartością w obecnych czasach. Uważamy, że wdrażanie do podejmowania prób zrozumienia odmiennych przekonań i postaw, a przede wszystkim do ustawicznej komunikacji i nabywania kompetencji obywatelskich jest niezbędnym zadaniem naszego środowiska. Pluralizm, likwidując i niwelując monopol instytucji i autorytetów, powoduje poważne uwikłanie egzystencjalne, co nakazuje pedagogice podjąć wiele wyzwań, proponować rozwiązania wspierające, dzielić się doświadczeniami oraz określać kierunki i perspektywy rozwiązań. Dlatego w większości prezentowanych tekstów Autorzy podejmują próby nowych odczytań, wskazują na walory odmiennych postaw i przekonań, na zaangażowanie w odczytywanie obecnej rzeczywistości, na znaczenie odmiennych potrzeb i przekonań, co w dyskursie humanistycznym stanowi szczególną wartość doskonalącą sprawność intelektualną i postawę tolerancji.

IX Zjazd Pedagogiczny Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego odbył się w ważnym momencie. W Polsce, od prawie trzech dziesięcioleci budującej swoją przyszłość w warunkach pełnej suwerenności, daje się coraz bardziej zauważyć kryzys aksjologiczny. Mamy nadzieję, że opublikowane efekty prac Zjazdu nie będą jedynie diagnozą zaistniałego stanu rzeczy, lecz przynajmniej w pewnym stopniu przyczynią się do wskazania dróg wyjścia z tego kryzysu. Zależy nam na tym, aby teksty zamieszczone w niniejszym tomie stały się inspiracją do działań skierowanych ku alternatywnym rozwiązaniom, uzupełniając (lub nawet burząc) naturalny, oczywisty „świat wiedzy”. Współczesny świat nie jest jednoznaczny i stabilny, w związku z czym naszym – pedagogów – obowiązkiem jest dostrzeganie codzienności i jej nowych obliczy, formułowanie pytań dotyczących kształtowania życia, nadawania mu kształtu oraz nieustanne poszukiwanie możliwości świadomego konstruowania życia coraz bardziej wartościowego.

Przywołane argumenty uzasadniają potrzebę zarówno pogłębiania dyskursu dotyczącego fundamentu aksjologicznego ludzkiego życia, jak i przekładania idei na realia praktyki wychowania. Wszak właśnie w tym obszarze dotykamy najbardziej swoistości pedagogiki jako nauki, w której refleksja teoretyczna nierozerwalnie wiąże się ze społeczną praktyką. Tym samym hasło IX Zjazdu Pedagogicznego Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego obejmuje jeden z najbardziej palących pedagogicznych problemów współczesności. Zmierzając ku życiu wartościowemu, nie sposób nie wiedzieć, ku czemu zmierzamy. Dopiero wówczas możemy zacząć się zastanawiać, w jaki sposób tego dokonać, aby nasze działanie było skuteczne i satysfakcjonujące.

Wioleta Danilewicz

Jerzy Nikitorowicz

Mirosław Sobecki

Podjęta w całości dzieła tematyka aksjologiczna jest dziś bardzo ważną przestrzenią w dyskusji i refleksji nad zagadnieniem wychowania. Możemy nawet mówić o pewnym odradzaniu się […] tej problematyki, która nie zawsze była wcześniej i jest nadal właściwie akcentowana. Niezależnie bowiem od czasów, w których mówiono o wychowaniu – specyficznych (społecznych, kulturowych i politycznych) uwarunkowań tego procesu, a także niezależnie od kontekstu teoretycznego, w jakim myśl o wychowaniu uprawiano i w jakim ją osadzano, zawsze była to określona i widoczna przestrzeń pewnych fundamentów, podstaw, źródeł. Zawsze był to stały punkt odniesienia zwłaszcza w praktyce wychowawczej. Zajęcie się wartościami, jako problematyką zjazdową, a następnie przełożenie jej na tematykę pozjazdowych tomów – w tym prezentowanego tomu drugiego – zasługuje na szczególne uznanie. [...] Zawarte w książce teksty stanowią doniosły głos w dyskusji nad kondycją współczesnego wychowania.

recenzji dr hab. Mariusz Cichosz, prof. nadzw. UKW

Ku życiu wartościowemu z pozjazdowymi tomami

W tym tygodniu ukazały się dwa tomy z IX Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, który obradował na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku w dn. 21-23.09.2016 r.

Wiodący motyw obrad naukowców z całego kraju (nie tylko pedagogów i nie tylko akademickich nauczycieli) brzmiał: KU ŻYCIU WARTOŚCIOWEMU. IDEE-KONCEPCJE-PRAKTYKI. Warto powrócić do ówczesnych referatów, analiz, dyskusji i projektów, by móc do nich nawiązać w ramach przygotowań do kolejnego, już jubileuszowego X Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, który organizują dwie warszawskie uczelnie: Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu warszawskiego i Wydział Nauk Pedagogicznych Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.

Ogólnopolskie Zjazdy Pedagogiczne odbywają się co cztery lata z inicjatywy i pod protektoratem Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, a w powyższym przypadku także z udziałem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. Pisze o tym we wstępie przewodnicząca PTP prof. dr hab. Joanna Madalińska-Michalak m.in.:

Polskie Towarzystwo Pedagogiczne zostało powołane do życia w marcu 1981 roku. Był to w Polsce czas, w którym pojawiły się nadzieje i czas nasilających się napięć społecznych, czas zapowiadający wiele zmian w kraju. Lata osiemdziesiąte ubiegłego wieku oznaczały więc dla twórców Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego czas rozwijania jego działalności. Prace programowe i organizacyjne Zarządu Głównego Towarzystwa, realizowane pomimo wielu trudności, niejako na przekór temu, co się wokół działo, były wspierane przez silne społeczne zaangażowanie jego członków.

Towarzystwo, jak każda organizacja, miało swoje lata świetności i lata pewnego „zacisza”. Niewątpliwie rozwojowi pedagogiki i Towarzystwa służyły kolejne Ogólnopolskie Zjazdy Pedagogiczne, w trakcie których podejmowano poważny namysł i dyskusję tak nad tematyką związaną ze stanem pedagogiki, jak i wybranymi „palącymi” problemami edukacji. Począwszy od roku 1993, kiedy to odbył się I Zjazd, zjazdy stały się trwałą instytucją i ważnymi punktami orientacji we współczesnej pedagogice. Mają one istotne znaczenie zarówno dla członków Towarzystwa, jak i dla całego środowiska akademickiego związanego z edukacją. Stanowią niezwykle ważne forum wymiany myśli, współdziałania ludzi nauki i oświaty, stwarzają szanse poznania oraz spotkania znanych teoretyków i praktyków edukacji.

Ogólnopolskie Zjazdy Pedagogiczne stały się trwałą instytucją i wyraźnymi punktami orientacji we współczesnej pedagogice. Mają istotne znaczenie zarówno dla członków Towarzystwa, jak i dla całego środowiska związanego z edukacją. Zjazdy zawsze są wyjątkowymi spotkaniami pedagogów i służą rozwijaniu wiedzy o edukacji oraz wzmacnianiu praktyki pedagogicznej. Zjazdy organizowane są co trzy lata przez władze Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego we współpracy z różnymi uczelniami. Stanowią okazję do pokazania dorobku naukowego środowiska, które podjęło się współorganizacji Zjazdu, sprzyjają integracji tego środowiska, wzmacniają poznawczo, dają silne impulsy do dalszego rozwoju pedagogiki i pedagogów.

Zachęcam do sięgnięcia po oba tomy, by przekonać się o bardzo wysokim poziomie naukowym naszego środowiska akademickiego i oświatowego, jako że w zjazdach uczestniczą oprócz wybitnych socjologów, psychologów, filozofów, także znakomici nauczyciele oraz liderzy samorządowej oświaty. Piękną i mądrą klamrą spinają się debaty o polskiej pedagogice naukowej i praktycznej, o dyskursach naukowych i politycznych o edukacji, ponad podziałami światopoglądowymi, różnicami postaw wobec władz partyjnych i środowisk politycznych. Nauka rządzi się w tym przypadku dążeniem do odkrywania PRAWDY, a nie głoszenia ponoć jedynie słusznej czy mainstreamowej.

Szczególne wyrazy wdzięczności należą się władzom PTP oraz Gospodarzom IC Zjazdu - władzom i pracownikom Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku oraz redaktorom i recenzentom obu tomów, którzy zatroszczyli się o jak najwyższa jakość złożonych do druku rozpraw. Znacząco powiększyła się biblioteka pedagogicznej myśli. Pięknie kończą swój wstęp do I tomu prof. Maria Czerepaniak-Walczak i prof. Joanna Madalińska-Michalak:

Treści zawarte w tym tomie zawierające idee i koncepcje życia wartościowego potwierdzają, iż ku życiu wartościowemu wiedzie wiele dróg, wiele idei wyznacza ich cele, wiele kontekstów stymuluje, ale też wiele hamuje, ogranicza ich realizację. Większość z nich tkwi w nas samych, w uznawanych przez nas wartościach, w krytycznej refleksji nad przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. Zdajemy sobie sprawę z zakresu i siły ograniczeń wyrażonych przez Wisławę Szymborską w wierszu pt: Są tacy, którzy , ale też żywimy nadzieję zawartą w jego zakończeniu:

„Są tacy, którzy sprawniej wykonują życie.

Mają w sobie i wokół porządek.

Na wszystko sposób i słuszną odpowiedź.

(…)

Przybijają pieczątki do jedynych prawd,

Wrzucają do niszczarek fakty niepotrzebne,

a osoby nieznane

do z góry przeznaczonych im segregatorów.

Myślą tyle, co warto,

ani chwilę dłużej,

bo za tą chwilą czai się wątpliwość. (…).

Czasami im zazdroszczę

- na szczęście to mija.

źródło: blog prof. Bogusława Śliwerskiego

http://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2018/02/w-tym-tygodniu-ukazay-sie-dwa-tomy-z-ix.html