Podjęta w książce problematyka, trafnie sygnalizowana przez jej tytuł, należy z pewnością do niezwykle ważnych dla zrozumienia istoty przemocy seksualnej. […] praca ta nie tylko przyczyni się do pogłębienia wiedzy, lecz także umożliwi Czytelnikowi lepsze zrozumienie złożonych problemów związanych ze zjawiskiem przemocy seksualnej. Pozycja będzie istotnym źródłem wiedzy dla szerokiego grona Czytelników: zarówno teoretyków (pedagogów, socjologów, prawników), studentów, jak i praktyków, zajmujących się zawodowo m.in. problemami patologii społecznych, resocjalizacji oraz pomocy ofiarom przestępstw (z recenzji dr Elżbiety Bieleckiej).

Książka adresowana jest zarówno do studentów, jak i teoretyków, a także praktyków. Składa się z ośmiu artykułów, które – mam nadzieję – przyczynią się do głębszej refleksji i lepszego zrozumienia zjawiska przemocy seksualnej.

Monografię otwiera artykuł Renaty Gardian-Miałkowskiej pt. Pornografia w świetle przepisów prawnych, w którym są omówione regulacje prawne dotyczące ochrony dzieci i młodzieży przed treściami o charakterze pornograficznym, zarówno w przepisach krajowych, jak i międzynarodowych. Zamykają go rozważania na temat potrzeby wprowadzenia narzędzi weryfikujących wiek osób korzystających z treści pornograficznych i spójnej jurysdykcji terytorialnej, aby chronić dzieci i młodzież przed takimi treściami.1

Następny artykuł, Pornografia i jej szkodliwy wpływ na rozwój dzieci i młodzieży, który również jest autorstwa Renaty Gardian-Miałkowskiej, koresponduje z poprzednim. Autorka koncentruje się w nim na negatywnych skutkach oglądania pornografii dla rozwoju dzieci i młodzieży. Przedstawia też różnice i podobieństwa między materiałami pornograficznymi i erotycznymi, pomiędzy którymi granica jest płynna i trudna do uchwycenia, także pod względem definicyjnym, tym bardziej że do tej pory nie udało się opracować jednolitej i pełnej definicji obydwu przywołanych rodzajów materiałów. W artykule tym ponadto omówiono etiologię negatywnych konsekwencji oglądania i konsumpcji treści pornograficznych, które też uznaje się za formę komercyjnego seksualnego wykorzystania dziecka. Rozdział zamyka propozycja zintegrowanych działań prewencyjnych w tym zakresie.

W artykule pt. Pedofilia i inne zagrożenia związane z czynnościami pedofilskimi Renata Gardian-Miałkowska zwraca szczególną uwagę na seksualne krzywdzenie dziecka i niepokojące, rozwijające się zjawisko „pozytywnej pedofilii”, która również ma temu służyć. Autorka omawia także inne czynności osób z zaburzeniami pedofilnymi i podejmowane przez nie strategie związane z przemocą seksualną, tj. uwodzenie dziecka (tzw. child grooming) oraz jego szantaż (sextoring), do którego sprawcy wykorzystują Internet i inne technologie informacyjne. Artykuł nawiązuje również do zjawiska pedofilii księży. Autorka przedstawiła też działania prewencyjne w zakresie przeciwdziałania krzywdzeniu seksualnemu dzieci.

Ciekawym wkładem w interdyscyplinarne ujęcie rozwijającej się seksualności młodych dziewcząt w konsumpcyjnym świecie, ich uwiedzenia i wykorzystania seksualnego przez osoby dorosłe jest artykuł Justyny Ratkowskiej-Pasikowskiej Lolitki, nimfetki i inne „demoniczne” dziewczęta na przykładzie Lolity Vladimira Nabokova, Galerianek Katarzyny Rosłaniec, Ślicznotki Louisa Mallego i Leona zawodowca Luca Bessona. Autorka dokonała w nim analizy znanych dzieł literackich i filmowych, w których główne bohaterki przedstawiono dwuznacznie. Z jednej strony są to dziewczęta pragnące zrozumieć swoją rozwijającą się seksualność, z drugiej zaś otaczająca je brutalna, zniekształcona i złożona rzeczywistość kobiecego świata popycha je do założenia maski nimfetki, by mogły zaspokoić swoje podstawowe potrzeby. Autorka zwraca uwagę na dramaturgię dorastania młodych dziewcząt, których seksualność może być m.in. pokłosiem pornografii. Osoby dorosłe wykorzystują je seksualnie, zamiast chronić i edukować. W świetle tych rozważań autorka tekstu przekonuje, że warto sięgać po filmy, które przekraczają granice moralności, ale mogą w ramach działalności edukacyjnej posłużyć do pogłębionej refleksji i dyskusji.

W następnym artykule, pt. „Pigułka gwałtu” jako (nie)rozwiązany problem?, Patrycja Zalewska-Blechar przybliża wieloznaczność pojęcia „pigułki gwałtu”, którą najczęściej podaje się ofierze podstępem w celu jej wykorzystania seksualnego. Autorka omawia możliwe scenariusze stosowania tej substancji chemicznej, której skład może być bardzo zróżnicowany. Walorem tego artykułu jest szczegółowe opisanie krok po kroku sposobu postępowania personelu medycznego z osobą pokrzywdzoną na tle seksualnym, a także przedstawienie możliwości zgłaszania takich spraw do organów ścigania.

Izabela Ślęzak w artykule pt. Wyznaczanie i egzekwowanie granic przez kobiety świadczące usługi seksualne jako sposób ograniczania ryzyka związanego z pracą seksualną omawia zagadnienia dotyczące (nie)bezpieczeństwa i świadczenia usług seksualnych. Autorka na podstawie badań własnych ukazuje, jak pracownice seksualne dbają o swoje seksualne granice. W przeprowadzonej analizie badawczej wykorzystuje również publikację Doświadczalnik, opracowaną i wydaną przez Nieformalną Grupę Pracownic Seksualnych, w której głos zabierają właśnie kobiety świadczące usługi seksualne. W niej także zawarły praktyczne strategie wyznaczania granic w odpłatnych relacjach seksualnych, wpisujące się w profilaktykę harm reduction. Autorka zwróciła szczególną uwagę na następujące zagadnienia związane z przemocą seksualną stosowaną w związku ze świadczeniem usług seksualnych: nieznajomość swoich granic, odmawianie sobie prawa do stawiania granic w pracy seksualnej, nieznajomość realiów pracy seksualnej, brak wiedzy o swoich granicach w pracy seksualnej oraz nieumiejętność ustanawiania lub egzekwowania granic. To ważny głos, zwracający uwagę, że podjęcie decyzji o świadczeniu usług seksualnych nie jest równoznaczne z umiejętnością wykazywania asertywności, świadomością swoich granic w relacji z klientami i radzeniem sobie z ich przemocowymi zachowaniami.

Autorzy kolejnego artykułu, Anna Tulej i Kamil Miszewski, dokonali przeglądu licznych badań (zarówno krajowych, jak i zagranicznych) dotyczących zachowań seksualnych kobiet w zakładach karnych oraz istniejących przypadków przemocy na tle seksualnym. Zaprezentowali w nim typologię tych zachowań, wśród których można wymienić: stłumioną seksualność, masturbację, związki lesbijskie, a także przemoc seksualną i świadczenie usług seksualnych. Autorzy zwrócili również uwagę na rolę strażników więziennych w egzekwowaniu obowiązujących regulaminów, jak też wynikającego z nich obowiązku zgłaszania przypadków przemocy seksualnej, co jednak wymaga wiedzy w tym zakresie, poczucia empatii i właściwej postawy wobec przemocy. Niewątpliwie to, jaką postawę i zachowania prezentują strażnicy więzienni, jest decydujące w kwestii skutecznego reagowania na tę przemoc.

Niniejszą monografię zamyka artykuł Zachowania seksualne mężczyzn w zakładach karnych i ich postrzeganie. Przegląd badań i analiz przeprowadzonych w więzieniach USA, w którym autorzy, Kamil Miszewski i Andrzej Kacprzak, nakreślili obraz dokonującej się w warunkach izolacji więziennej deprywacji seksualnej, przybierającej niepokojące i niebezpieczne formy przemocy na tle seksualnym. Autorzy wykorzystali w tym celu również badania własne, przytoczyli sytuacje z punktu widzenia zarówno osób dotkniętych przemocą seksualną, jak i osób ją stosujących. Zwrócili także uwagę na postawę służby więziennej, od której dużo zależy w zakresie udzielania pomocy, składania zawiadomień, ale też przeciwdziałania przemocy seksualnej w warunkach więziennych.