• Obniżka
Rodzina polska w kulturze realnego socjalizmu. Między ideologią a codziennością

Rodzina polska w kulturze realnego socjalizmu. Między ideologią a codziennością

ISBN: 978-83-8095-858-6
64,76 zł
56,76 zł Oszczędzasz: 8,00 zł

Wyświetl historię cen produktu

Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni 60,00 zł

Czas dostawy kurierem InPost 24 godziny! E-booki w ciągu 15 minut!

Prezentowana praca stanowi jedną z nielicznych prac pedagogicznych poświęconych w całości rodzinie polskiej w kulturze realnego socjalizmu, ze szczególnym uwzględnieniem lat 60. i 70. [...]

Ilość

Przedmiotem badań uczyniono rodzinę polską w kulturze realnego socjalizmu lat 60 i 70. Rodzina postrzegana jest jako określona rzeczywistość społeczno-kulturowa, ważne środowisko rozwoju i wychowania człowieka oraz grupa posiadająca właściwości wspólnoty. Takie szerokie, polimorficzne właściwości rodziny pozwoliły patrzeć na rodzinę jako na:

1) świat wartości i znaczeń,
2) środowisko posiadające określone zasoby i możliwości rozwojowe
3) system powiązań małżeńsko-rodzicielskich.

Te trzy współistniejące ze sobą płaszczyzny funkcjonowania rodziny pozwoliły– jak założono – dotrzeć do wnętrza rodziny, jej struktury społeczno-aksjologicznej i psychologicznej. Celem badań było bowiem dążenie do głębszego poznania i zrozumienia kultury rodziny w tym bliskim i trudnym dla polskiego społeczeństwa okresie historycznym, którego wpływy widoczne są do dzisiaj w świadomości Polaków. Badaniami objęto dwie sfery kultury realnego socjalizmu, tj. ideologię, czyli zbiór światopoglądów służących do całościowego interpretowania i przekształcania świata, jak i codzienność rozumianą jako otaczający nas, odbierany jako naturalne środowisko, złożony z dobrze znanych sytuacji świat. W kulturze realnego socjalizmu te dwa zjawiska pełniły szczególną rolę, tworząc dwa przeciwstawne wymiary jej funkcjonowania. Wymiar pierwszy kultury tworzyła ideologia marksistowska, narzucana odgórnie przez celową indoktrynację i propagandę, a drugi wymiar codzienna rzeczywistość, powstająca oddolnie, spontanicznie w warunkach codziennego życia ludzi. Pierwszy wymiar prezentował rzeczywistość pozoru, a drugi rzeczywistość realną. Te dwa wymiary, często wykluczające się, ścierały się nieustannie, wymuszając na społeczeństwie i rodzinie równoległe funkcjonowanie w dwóch odrębnych rzeczywistościach – kulturach, czyli w „oficjalnej nadrzeczywistości” i „codziennej rzeczywistości”. Prowadziło to do anomii, osłabiało struktury poznawcze i psychiczne, wprowadzało dezorientację w odczuciach ludzi oraz generowało postawy adaptacyjno-obronne do zaistniałej sytuacji, którą psychologiczne określić można jako sytuację trudną. Badając zatem funkcjonowanie rodziny w tym okresie postanowiono dowiedzieć się: jaki sens i znaczenie nadawano rodzinie oraz wybranym aspektom życia rodzinnego (np. małżeństwu, rodzicielstwu, wychowaniu dziecka, pracy zawodowej kobiet, trudnościom życia rodzinnego) w dwóch wymiarach kultury, tj. w przekazach ideologiczno-propagandowych i w codziennym życiu oraz jak wyglądała ich realizacja? Na bazie tego ogólnego pytania sformułowana została koncepcja badawcza pracy oraz główne i szczegółowe pytania badawcze, będące następnie przedmiotem kilkunastu analiz przeprowadzonych na różnorodnym materiale źródłowym przy zastosowaniu metod jakościowych.

Badania miały charakter interdyscyplinarny i oparte zostały na gruncie trzech teorii, czyli:

1) ekonomicznej teorii racjonalnego wyboru Garego Beckera,
2) środowiskowo-ekologicznej teorii za-chowania zasobów S.E. Hobfolla 
3) psychologicznej koncepcji „sytuacji trudnych” Tadeusza Tomaszewskiego.

Monografia przedstawia podejście hermeneutyczne, osadzone w paradygmacie interpretacyjnym w perspektywie pedagogiczno-historycznej. Badania obejmowały trzy obszary zagadnień:

1) „codzienność” jako kontekst życia i rozwoju rodziny w socjalistycznej rzeczywistości;
2) dyskurs ideologiczno-propagandowy zawarty w prasie kobiecej i przekazywany w nim model „rodziny socjalistycznej”;
3) funkcjonowanie rodziny (małżeństwa, rodzicielstwa, dziecka) w codziennej - modernizującej się według socjalistycznych założeń - rzeczywistości miejskiej i wiejskiej.

Monografia składa się z 11 rozdziałów zawartych w 4 czterech częściach pracy (cz.I. Rodzina, kultura realnego socjalizmu - ustalenia teoretyczno-badawcze; cz.II. Rodzina w socjalistycznej rzeczywistości; cz. III. Rodzina w dyskursie ideologiczno- propagandowym; cz. IV. Oblicza środowiska rodzinnego w codziennej rzeczywistości), wstępu, zakończenia, bibliografii i aneksu ( zawierającego zdjęcia z lat 60. i 70. ).

98 Przedmioty

Opis

Książka papierowa
oprawa miękka
Stopień 
2021-03-19

Rodzina polska w kulturze realnego socjalizmu



[…] najważniejszymi wartościami recenzowanej pracy są: 1) wyjście poza tradycyjny model badań prasoznawczych przez odwołanie się do szerokiego kontekstu interdyscyplinarnych badań nad PRL-em; 2) wyodrębnienie dwóch rzeczywistości jako przedmiotu badań nad rodziną (jednej kreowanej w tekstach o charakterze ideologiczno-propagandowym i drugiej faktycznie realizowanej w codziennym życiu polskiej rodziny); 3) przyjęcie długiej perspektywy czasowej, które umożliwiło ujawnienie historycznych procesów modernizacyjnych związanych z przechodzeniem od społeczeństwa rolniczego do społeczeństwa industrialnego […]; 4) pokazanie nie tylko zmienności „rodziny” jako przedmiotu badań, ale także zmian w akceptowanej przez uczonych metodologii badań w naukach społecznych.

W moim przekonaniu praca dr Renaty Doniec zatytułowana Rodzina polska w kulturze realnego socjalizmu. Między ideologią a codziennością może spełnić ważną rolę w przezwyciężaniu zjawiska „postpamięci”, odnoszącego się do czasu historycznego umownie nazwanego PRL-em.

Narracja zbudowana przez Renatę Doniec […] wydaje mi się szczególnie ważna z tego powodu, że wyniki badań przedstawione przez Autorkę ujawniają nam, że „realny socjalizm” „wzbogacił” doświadczenia biograficzne i społeczne Polaków, ucząc żyjących w tym czasie bytowania w świecie, który dzisiaj nazywa się światem „postprawdy”. Autorka nie używa tego pojęcia, ale w 2016 roku było ono najczęściej stosowanym terminem w debacie publicznej (jak podają redaktorzy słownika oksfordzkiego) i do dzisiaj dobrze służy identyfikacji tego, co nazywamy „kryzysem rzeczywistości”. […] Autorka pokazuje, jak „słowo” i autorytet elit starano się wprzęgnąć w latach siedemdziesiątych XX wieku (czyli w okresie „realnego socjalizmu”) w proces kształtowania „nowego człowieka” i zmianę modelu rodziny. Wprowadzając pojęcie codzienności, ukazuje także zjawisko oporu społecznego wobec procederu wykorzystywania monocentrycznego systemu sprawowania władzy […].

Z recenzji prof. dr hab. Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej

  • % 1 $ d z% 2 $ d osób uznało tę recenzję za przydatną.
Napisz recenzje

dr Renata Doniec

Renata DoniecAdiunkt w Instytucie Pedagogiki UJ, autor kilkudziesięciu artykułów i książki poświęconej rodzinie ( Rodzina wielkiego miasta, Przemiany społeczno-moralne w świadomości trzech pokoleń, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001), współtwórca ogólnopolskich programów dotyczących kształcenia nauczycieli w zakresie współdziałania ze środowiskiem rodzinnym i pracy z rodziną, dydaktyk i naukowiec z zakresu pedagogiki rodziny i pedagogiki społecznej. Swoje zainteresowania badawcze koncentruje wokół przemian współczesnej rodziny, relacji i stosunków rodzinnych, kultury rodziny, kultury pedagogicznej rodziców, wpływu środowiska życia na wychowanie człowieka w różnych warunkach i kontekstach społeczno-kulturowych.

 

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Autor

Renata Doniec

ISBN druk

978-83-8095-858-6

ISBN e-book

 

Objętość

498 stron

Wydanie

I, 2019

Format

B5 (160x235)

Oprawamiękka, klejona ze skrzydełkami

Wstęp        

I. „Rodzina”, „kultura realnego socjalizmu” – ustalenia teoretyczno-badawcze

Rozdział 1. Rodzina jako przedmiot badań       

1.1. Ujęcia teoretyczne i badawcze rodziny      
1.1.1. Rozwój badań nad rodziną       
1.1.2. Nowe ujęcia i teorie rodziny      
1.1.3. Dyskursy wiedzy o rodzinie   
1.2. Rodzina w badaniach pedagogicznych      
1.2.1. Rodzina jako środowisko wychowawcze w badaniach okresu II RP       
1.2.2. Rodzina w klasycznej koncepcji środowiska pedagogiki społecznej       
1.2.2.1. Inspiracje i założenia koncepcji środowiska H. Radlińskiej      
1.2.2.2. Rodzina jako środowisko – przesłanki teoretyczno-metodologiczne    
1.2.3. Nowoczesne ujęcia i orientacje badawcze środowiska rodzinnego       
1.2.3.1. Nowe znaczenia środowiska i wychowania po 1989 roku  
1.2.3.2. Kategorie opisu i analizy środowiska    
1.2.3.3. Rodzina jako środowisko życia i wychowania – ujęcia i właściwości   
1.2.3.4. Kierunki przemian środowiska rodzinnego po 1989 roku  
1.2.3.5. Polimorficzny charakter rodziny      

Rozdział 2. Kultura realnego socjalizmu jako kontekst badań    

2.1. Nowa ideologia jako fundament kultury realnego socjalizmu       
2.2. Ideologiczne uwikłanie badań nad rodziną w PRL    
2.3. Redukcja koncepcji środowiska życia w pedagogice „socjalistycznej”   
2.4. Narzędzia ofensywy ideologicznej w realnym socjalizmie    
2.5. Destrukcja wartości i wymiaru aksjologicznego w kulturze realnego socjalizmu      

Rozdział 3. Rodzina w kulturze realnego socjalizmu jako przedmiot badań własnych    

3.1. Kultura jako kontekst badań    
3.2. Założenia teoretyczno-badawcze    
3.3. Problematyka badań      120
3.4. Charakterystyka i analiza źródeł    

II. Rodzina w „socjalistycznej” rzeczywistości

Wprowadzenie   

Rozdział 4. Kondycja rodziny w społeczno-politycznych warunkach PRL i w ocenie Episkopatu   

4.1. Rodzina jako warunek stabilizacji i azyl  
4.2. Kondycja psychospołeczna rodziny po wojnie  
4.2.1. Straty i cierpienia rodzin spowodowane wojną  
4.2.2. Wpływ wojennej traumy na funkcjonowanie rodziny po wojnie   
4.3. Rodzina wobec przełomu społeczno-politycznego   
4.4. Cechy nowego systemu i propagandy  
4.5. Zagrożenia społeczeństwa i rodziny w dokumentach Kościoła katolickiego  

Rozdział 5. Oblicza „codzienności” PRL   

5.1. Codzienność w warunkach ciągłej biedy, drożyzny i niedoborów    
5.2. Codzienność w poczuciu bylejakości, tymczasowości i szarości    
5.3. Codzienność w poczucia bezsensu, wegetacji i braku perspektyw    
5.4. Życie codzienne w poczuciu rozczarowania i utraty sił      
Podsumowanie    

III. Rodzina w dyskursie ideologiczno-propagandowym

Wprowadzenie    

Rozdział 6. Rodzina jako środowisko życia i wychowania w dyskursie ideologicznym   

6.1. Komunistyczny model małżeństwa i rodziny jako wzorzec odniesienia  
6.2. „Nowa rodzina” w oczekiwaniach polskich komunistów w latach 50.   
6.3. Rodzina „socjalistyczna” – a więc jaka?    
6.3.1. Istota i cechy rodziny socjalistycznej    
6.3.2. Rodzicielstwo i wychowanie  
6.3.3. Trudności w realizacji modelu rodziny „socjalistycznej”    

Rozdział 7. Oblicza małżeństwa i rodziny na łamach prasy kobiecej (na przykładzie „Przyjaciółki” i „Kobiety i Życia”)  

7.1. Znaczenie prasy kobiecej w kształtowaniu świadomości małżeńsko-rodzinnej i modelu rodziny w PRL – kondycja a przemiany 
7.2. Zideologizowany obraz małżeństwa i rodziny    
7.2.1. Nowy model małżeńskiego doboru   
7.2.2. Życie małżeńskie w klimacie trudności i niepowodzeń    
7.2.3. Trudne warunki małżeńskiego „szczęścia”    
7.3. Nowe oblicza modelu kobiety jako wyraz „socjalistycznej” emancypacji  

Rozdział 8. Rodzicielstwo a wychowanie w propagandzie prasy kobiecej (na przykładzie „Przyjaciółki” i „Kobiety i Życia”)   

8.1. Posiadanie dziecka – koszty i korzyści rodzicielstwa    
8.2. Dychotomiczny obraz rodzicielstwa a relacje wychowawcze z dziećmi  
8.3. Przedmiotowy stosunek do dziecka i dzieciństwa   
8.4. „Poświęcanie się dla dzieci i rodziny” – krytyka ofiarnych postaw matek  
8.5. Treści i zagadnienia pomijane a cechy dyskursu komunistycznego   
Podsumowanie   

IV. Oblicza środowiska rodzinnego w „codziennej rzeczywistości”

Wprowadzenie      

Rozdział 9. Oblicza nowej rzeczywistości małżeńskiej – od ideologii do nowej jakości   

9.1. Nowa sytuacja małżeństwa po wojnie    
9.2. Nowe zasady małżeńskiego doboru   
9.3. Trudne warunki małżeńskiego startu   
9.4. Motywy i oczekiwania wobec małżeństwa   
9.5. Uwarunkowania małżeńskiego „sukcesu”    
9.6. Przyczyny małżeńskich trudności i niepowodzeń   
9.7. Relacje małżeńskie a praca zawodowa kobiet   

Rozdział 10. Rodzicielstwo a wychowanie – zasoby rodziny a trudy codzienności      

10.1. Posiadanie dziecka i dzietność rodziny – motywy i uwarunkowania    
10.2. Zasoby i możliwości rozwojowe rodziny w PRL  
10.3. Źródła i przejawy kryzysu rodziny    
10.4. Kultura pedagogiczna rodziców w środowisku wielkomiejskim   

Rozdział 11. Dzieciństwo w rodzinie chłopskiej – „nowa” rzeczywistość i stare problemy  

11.1. Rodzina chłopska przed wojną jako punkt odniesienia  
11.2. Wieś jako środowisko życia w latach 60. i 70. 
11.3. Warunki bytowe a sytuacja higieniczno-zdrowotna dziecka   
11.4. Stosunki i relacje rodzinne    
11.5. Praca i organizacja codziennego życia dziecka a stosunek do szkoły   
11.6. Czas wolny dziecka i rodziny   
11.7. Świadomość wychowawcza rodziców wiejskich   

Podsumowanie    
Zakończenie    
Bibliografia    
Aneks

fragment

[…] najważniejszymi wartościami recenzowanej pracy są: 1) wyjście poza tradycyjny model badań prasoznawczych przez odwołanie się do szerokiego kontekstu interdyscyplinarnych badań nad PRL-em; 2) wyodrębnienie dwóch rzeczywistości jako przedmiotu badań nad rodziną (jednej kreowanej w tekstach o charakterze ideologiczno-propagandowym i drugiej faktycznie realizowanej w codziennym życiu polskiej rodziny); 3) przyjęcie długiej perspektywy czasowej, które umożliwiło ujawnienie historycznych procesów modernizacyjnych związanych z przechodzeniem od społeczeństwa rolniczego do społeczeństwa industrialnego […]; 4) pokazanie nie tylko zmienności „rodziny” jako przedmiotu badań, ale także zmian w akceptowanej przez uczonych metodologii badań w naukach społecznych.

W moim przekonaniu praca dr Renaty Doniec zatytułowana Rodzina polska w kulturze realnego socjalizmu. Między ideologią a codziennością może spełnić ważną rolę w przezwyciężaniu zjawiska „postpamięci”, odnoszącego się do czasu historycznego umownie nazwanego PRL-em.

Narracja zbudowana przez Renatę Doniec […] wydaje mi się szczególnie ważna z tego powodu, że wyniki badań przedstawione przez Autorkę ujawniają nam, że „realny socjalizm” „wzbogacił” doświadczenia biograficzne i społeczne Polaków, ucząc żyjących w tym czasie bytowania w świecie, który dzisiaj nazywa się światem „postprawdy”. Autorka nie używa tego pojęcia, ale w 2016 roku było ono najczęściej stosowanym terminem w debacie publicznej (jak podają redaktorzy słownika oksfordzkiego) i do dzisiaj dobrze służy identyfikacji tego, co nazywamy „kryzysem rzeczywistości”. […] Autorka pokazuje, jak „słowo” i autorytet elit starano się wprzęgnąć w latach siedemdziesiątych XX wieku (czyli w okresie „realnego socjalizmu”) w proces kształtowania „nowego człowieka” i zmianę modelu rodziny. Wprowadzając pojęcie codzienności, ukazuje także zjawisko oporu społecznego wobec procederu wykorzystywania monocentrycznego systemu sprawowania władzy […].

Z recenzji prof. dr hab. Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej

Zobacz także

Polecane tytuły ( 8 inne tytuły w tej samej kategorii )

Nowa rejestracja konta

Posiadasz już konto?
Zaloguj się zamiast tego Lub Zresetuj hasło