• Obniżka
Rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (2001–2016). Tom II

Rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (2001–2016). Tom II

Podtytuł: Tom II
ISBN: 978-83-7850-891-5
47,43 zł
37,63 zł Oszczędzasz: 9,80 zł

Wyświetl historię cen produktu

Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni 40,00 zł

Czas dostawy kurierem InPost 24 godziny! E-booki w ciągu 15 minut!

Podtytuł: Wybór źródeł do dziejów Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej

Ilość

„Wybór źródeł do dziejów ZHR”, Tom I, Utworzenie i rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej 1989-1999, Tom II, Rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej 2001-2016, Tom III, Statuty oraz komentarze, dokumenty, dotyczące Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego 1989-2016, jest kontynuacją serii wydawniczej wydanej nakładem Oficyny Wydawniczej „Impuls”, dotyczących dziejów organizacji harcerskich od chwili powstania stowarzyszeń do czasów współczesnych:

- z 2014 r. trzytomowego „Wyboru źródeł do dziejów ZHP”. Tom I Utworzenie ogólnopolskiego Związku Harcerstwa Polskiego i czas próby ruchu harcerskiego (1918-1944), Tom II Walka, sowietyzacja, odwilż, kryzys i upadek (1944-1988), Tom III Odrodzenie, lata demokracji (1989-2014)

- z 2016 r. „Dziedzictwo, którego nie można odrzucić. Próba interpretacji wybranych źródeł z lat 1918–2015 do dziejów Związku Harcerstwa Polskiego”.

- z 2017 r. „Wybór źródeł do dziejów ruchu harcerskiego w Polsce Ruch harcerski w latach 1980–1989”. poleca Impuls

Opublikowanie tych źródeł ma na celu udostępnienie szerszemu gronu czytelników materiałów dostępnych jak dotąd nielicznym. Chcę w ten sposób ułatwić zainteresowanym studia nad dziejami ruchu harcerskiego przez samodzielną lekturę i własną interpretację zgromadzonych dokumentów.

Umieściłam tu źródła odnalezione podczas kwerend przeprowadzonych w latach 2014–2016 w zasobach Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN), Archiwum ZHR w Warszawie przy ulicy Litewskiej, na stronach internetowych ZHR, we wcześniejszych publikacjach zawierających źródła oraz zasobach kolekcjonerów.

Na serię „Wybór źródeł do dziejów Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej” składają się trzy tomy:

– tom I, Utworzenie i rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (1989–1999);

tom II, Rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (2001–2016);

– tom III, Statuty, komentarze i inne dokumenty dotyczące Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego (1989–2016).

Ze względu na obszerność i dużą liczbę materiałów do dziejów ZHR zrezygnowałam z zamieszczenia ich wszystkich i skoncentrowałam się tylko na wybranych, dlatego każdy tom zawiera dokumenty sklasyfikowane według następujących kategorii: – w tomie pierwszym i drugim zamieszczono dokumentację Zjazdów ZHR, pozjazdowe decyzje władz ZHR (ze względu na ogrom materiałów źródłowych zamieściłam tu tylko źródła odnoszące się do ideologii ZHR, współpracy z innymi organizacjami, stosunków z instytucjami państwowymi; pominęłam np. zagadnienia finansów stowarzyszenia, odznak, wydawnictw, tzw. działalności dotyczącej „Wschodu”; uchwały, wnioski i stanowiska dotyczące Statutu, Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego umieściłam w tomie ich dotyczącym) oraz inne dokumenty, takie jak listy, informacje, komunikaty, uchwały, apele; – do tomu trzeciego weszły statuty ZHR, komentarze i inne dokumenty dotyczące Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego.

Oficyna Wydawnicza "Impuls" poleca serię autorstwa Katarzyny Marszałek pt. Wybór źródeł do dziejów ZHP oraz serię książek autorki Wybór źródeł do dziejów ZHR

Wybór źródeł do dziejów ZHP:

Tom I Tom II Tom III Tom IV
poleca Impuls poleca Impuls poleca Impuls poleca Impuls

 

 Wybór źródeł do dziejów ZHR:

Ruch harcerski
Tom I Tom II Tom III
poleca Impuls poleca Impuls poleca Impuls poleca Impuls

Tom II
98 Przedmioty

Opis

Książka papierowa
oprawa miękka

Marszałek Katarzyna

doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki (2009 r.), adiunkt w Katedrze Pedagogiki Ogólnej i Porównawczej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Nauczyciel akademicki, pedagog, pracownik socjalny, mediator, trener. Od 1988 roku związana z harcerstwem, od grudnia 2007 roku w stopniu harcmistrza, pełniła liczne funkcje dotyczące m.in.: funkcjonowania pionów metodycznych, zespołu programowego, komisji stopni instruktorskich, zespołu kadry kształcącej i inne na szczeblu komendy hufca, komendy chorągwi. Była członkiem kadry wielu kursów i szkoleń instruktorskich, także jako ich komendantka. Od 2016 roku instruktorka Harcerskiego Instytutu Badawczego Głównej Kwatery ZHP, członek Kręgu Instruktorskiego STOS.

Jej zainteresowania naukowe dotyczą działalności organizacji pozarządowych, zwłaszcza organizacji harcerskich w Polsce.

Katarzyna Marszałek

Wybrane monografie: Wybór źródeł do dziejów ruchu harcerskiego w Polsce. Ruch harcerski w latach 1980–1989; Wybór źródeł do dziejów ZHR, tom I, Rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (1989-1999); Wybór źródeł do dziejów ZHR, tom II, Rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (2001–2016); Wybór źródeł do dziejów ZHR, tom III, Statuty, komentarze i inne dokumenty dotyczące Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego (1989–2016); Dziedzictwo, którego nie można odrzucić. Próba interpretacji wybranych źródeł z lat 1918–2015 do dziejów Związku Harcerstwa Polskiego; Wybór źródeł do dziejów ZHP, tom I, Utworzenie ogólnopolskiego Związku Harcerstwa Polskiego i czas próby ruchu harcerskiego (1918–1944); Wybór źródeł do dziejów ZHP, tom II, Walka, sowietyzacja, odwilż, kryzys i upadek (1944–1988); Wybór źródeł do dziejów ZHP, tom III, Odrodzenie ruchu harcerskiego, trudne lata demokracji (1989–2014); Studia i materiały z dziejów Związku Harcerstwa Polskiego w latach 1918–1939. Harcerska lista (nie)obecnych. Analiza polskiej bibliografii harcerstwa za lata 1989-2017.

Oficyna Wydawnicza "Impuls" poleca serię autorstwa Katarzyny Marszałek pt. Wybór źródeł do dziejów ZHP: Tom I Tom II Tom III Tom IV

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Autor

Marszałek Katarzyna

ISBN druk

978-83-7850-891-5

ISBN e-book

 

Objętość

502 stron

Wydanie

I, 2017

Format

B5 (160x235)

Oprawamiękka, klejona, folia matowa

Wprowadzenie  

12. 2001 rok      

12.1. VII Zjazd ZHR  

12.1.1. Refleksje, Piotr Koj  

12.1.1.1. ZHR między VI a VII Zjazdem (fragment)  

12.1.1.2. Przedzjazdowe rozmyślania  

12.1.2. Uchwały VII Zjazdu ZHR

12.1.2.1. Uchwała w sprawie powołania Grup Roboczych

12.1.2.2. Uchwała w sprawie przekazania materiałów do Rady Naczelnej

12.2. Artykuł Jerzego Bukowskiego Rozdroża pluralizmu

13. 2003 rok

13.1. Pogram Rozwój wprowadzony do realizacji Rozkazem Naczelnika Harcerzy ZHR, 13 lipca

13.2. Kierunki rozwoju OH-ek 2001–2006

13.3. Propozycja do dyskusji komisji programowo-metodycznej Feliksa Borodzika Program wychowawczy ZHR

13.4. Zjazd Programowy

13.4.1. Artykuł Tomasza Maracewicza Dlaczego Zjazd Programowy?

13.4.2. List Tomasza Maracewicza do uczestników Zjazdu Programowego, 31 grudnia

13.4.3. Propozycje decyzji do rozważenia przez VIII Zjazd ZHR

13.4.4. Wyniki prac grup programowych

13.4.4.1. Tożsamość ZHR

13.4.4.2. Program wychowawczy ZHR

13.4.4.3. Wizja przyszłości i podstawowe strategie działania ZHR

13.4.5. Model funkcjonowania władz i struktur ZHR, Zjazd Programowy ZHR, 28–30 listopada

14. 2004 rok

14.1. Uchwały VIII Zjazdu ZHR

14.1.1. Uchwała w sprawie powołania grup problemowych

14.1.2. Uchwała, List gratulacyjny do Arcybiskupa Józefa Michalika

14.1.3. Uchwała w sprawie budowania polityki informacyjnej ZHR  

14.1.4. Uchwała w sprawie opracowania instrukcji postępowania w medialnej sytuacji kryzysowej  

14.1.5. Uchwała w sprawie programów wychowawczych dla instruktorek i instruktorów  

14.1.6. Uchwała w sprawie podstawowego dokumentuprogramowo-wychowawczego    

14.1.7. Uchwała w sprawie celów i kierunków programowo-wychowawczych ZHR na okres 2005–2011    

14.1.8. Uchwała w sprawie krótkookresowych celów i kierunków programowo-wychowawczych ZHR   

14.1.9. Uchwała w sprawie regulacji dotyczących KPH

14.1.10. Uchwała w sprawie zbioru obowiązujących przepisów wewnętrznych

14.1.11. Apel w sprawie przepływu dokumentów

14.2. Uchwała Rady Naczelnej ZHR w sprawie przyjęcia celów i kierunków programowo-wychowawczych ZHR na lata 2004–2006, 4 grudnia

15. 2005 rok

15.1. Uchwała Rady Naczelnej ZHR nr 77/4 w sprawie zatwierdzenia programu wychowawczego ZHR, 26 listopada 15.2. Artykuły, „Pobudka” 2005, nr 1  

15.2.1. Krzysztof Bojko, Co się stało z naszym ZHR?  

15.2.2. Piotr Makowiecki, Jak to powiedzieć żeby nic nie powiedzieć!?  

15.2.3. Wojciech Hoser, O Zielonym Świerszczyku jeszcze słów kilka  

15.2.4. Marek Gajdziński, Tomasz Maracewicz, Założenia projektu stopni har­cerskich  

15.2.5. Agnieszka Leśny, Rozwód  

15.2.6. Marek Gajdziński, Jak zostać zastępowym  

15.2.7. Krzysztof Stanowski, Rzeczpospolita Harcerska, czyli co powinny regulować regulaminy  

15.2.8. Jarosław Żukowski, Ad Fontes czyli Baden Powell na nowo odczytany  

15.2.9. Tomasz Maracewicz, Drużyna harcerzy

15.2.10. Ewa Hryniewicz, Czym HOPR nie jest?

16. 2006 rok

16.1. IX Zjazd ZHR

16.1.1. Uchwały IX Zjazdu ZHR

16.1.1.1. Uchwała w sprawie listu otwartego do ZHP odnośnie do zastrzeżenia znaku Krzyża Harcerskiego

16.1.1.2. Uchwała w sprawie pomocy ZHR dla polskich środowisk na Białorusi

16.1.1.3. Uchwała w sprawie współpracy Organizacji Harcerek i Organizacji Harcerzy

16.1.1.4. Uchwała w sprawie propozycji Prezydenta RP objęcia honorowym patronatem wszystkich związków harcerskich Rzeczypospolitej

16.1.1.5. Uchwała w sprawie podejmowania służby publicznej przez instruktorki i instruktorów ZHR  

16.1.2. Wnioski Grupy wychowawczo-ideowej z uwzględnieniem wychowania religijnego w ZHR

16.2. Uchwała Rady Naczelnej ZHR nr 80/7 w sprawie realizacji uchwał IX Zjazdu ZHR, 20 maja

16.3. Zmiany w programie wychowawczym ZHR  

16.3.1. Uchwała Rady Naczelnej ZHR nr 83/4 w sprawie wprowadzenia zmian w programie wychowawczym ZHR, 10 grudnia  

16.3.2. Dokument uwzględniający zmiany wprowadzone uchwałą Rady Naczelnej z 10 grudnia

17. 2007 rok

17.1. Uchwały Rady Naczelnej ZHR  

17.1.1. Uchwała Rady Naczelnej ZHR nr 85/2 w sprawie czystości w wychowaniu i poszukiwaniu prawdy w ZHR, 24 marca

17.1.2. Uchwała Rady Naczelnej ZHR nr 85/3 z dnia 24 marca. List otwarty w sprawie Krzyża Harcerskiego

17.1.3. Uchwała Krajowego Konwentu KPH

17.2. Porozumienia o współpracy pomiędzy MON a ZHR, 18 września

17.3. Sprostowanie w nawiązaniu do wypowiedzi Małgorzaty Bartyzel, przytoczonej w dzienniku „Rzeczpospolita” z dnia 23 kwietnia

18. 2008 rok

18.1. Objęcie protektoratu przez Prezydenta

18.2. Apel władz naczelnych organizacji harcerskich 18.3. X Zjazd ZHR

18.3.1. List Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego do uczestników X Zjazdu ZHR

18.3.2. List Stanisława Czopowicza do uczestników X Zjazdu ZHR

18.3.3. Uchwały X Zjazdu ZHR

18.3.3.1. Uchwała, Apel do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego

18.3.3.2. Uchwała w sprawie sylwetki Harcerki i Harcerza Rzeczypospolitej

18.3.3.3. Uchwała w sprawie Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej

18.3.3.4. Uchwała w sprawie tablicy upamiętniającej osobę śp. Księdza Prałata hm. Zdzisława Peszkowskiego

18.3.3.5. Uchwała w sprawie założeń ideowych współpracy międzynarodowej ZHR

18.3.4. Informacja o ZHR

18.4. List ZHR do ZHP 18.5. Dokument, Priorytety wychowawcze ZHR na lata 2008–2010

19. 2009 rok

19.1. List Przewodniczącego ZHR do wszystkich, którzy tworzyli ZHP

19.2. Rozkaz Przewodniczącego ZHR L. 7/2009 w sprawie postawy osobistej 

19.3. Zasady wychowania religijnego w ZHR

19.4. Relacja, Harcerze ZHR dziękowali na Jasnej Górze za 20-lecie Związku

19.5. List Przewodniczącego ZHR do Zjazdu ZHP

20. 2010 rok

20.1. Uchwała Rady Naczelnej ZHR w trzydziestolecie powstania Kręgów Instruktorów Harcerskich im. A. Małkowskiego, 19 września

20.2. XI Zjazd ZHR

20.2.1. Uchwały XI Zjazdu ZHR

20.2.1.1. Uchwała w sprawie realizacji Uchwały VIII Zjazdu ZHR

20.2.1.2. Uchwała w sprawie opracowania strategii ZHR

21. 2011 rok

21.1. Instrukcja dotycząca odpłatnej i nieodpłatnej działalności pożytku publicznego prowadzonej przez Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej, luty

21.2. Porozumienie pomiędzy MEN i organizacjami harcerskimi, marzec

21.2.1. Informacja o porozumieniu pomiędzy MEN i organizacjami harcerskimi

21.3. Relacja, Krzyż Harcerski znowu dostępny dla całego ruchu harcerskiego

21.4. Stulecie harcerstwa

21.4.1. Uchwała Senatu w sprawie jubileuszu stulecia harcerstwa

21.4.2. Uchwała Rady Naczelnej ZHR z okazji Jubileuszu Stulecia Harcerstwa

21.5. Harcerstwo w warszawskich szkołach

21.6. Uchwała Rady Naczelnej ZHR nr 106/4 w sprawie ustalenia misji ZHR, 11

21.7. Uchwała Rady Naczelnej ZHR nr 106/5 w sprawie ustalenia wizji ZHR, 11 czerwca

21.8. Sto wydarzeń na stulecie, wybrane daty z kalendarium harcerstwa   395

22. 2012 rok

22.1. XII Zjazd ZHR

22.1.1. Uchwały XII Zjazdu ZHR

22.1.1.1. Uchwała nr 2 w sprawie komunikacji społecznej w ZHR

22.1.1.2. Uchwała nr 3 w sprawie reformy władz naczelnych i struktury organizacyjnej ZHR

22.1.2. Stanowisko nr 1 w sprawie wychowania chrześcijańskiego w ZHR

22.2. Sprawa Krzyża Harcerskiego, kwiecień

22.2.1. Umowa o współpracy w zakresie ochrony symbolu ruchu harcerskiego Krzyża Harcerskiego

22.3. Informacja, O harcerstwie w pałacu prezydenckim – forum debaty publicznej, lipiec

22.4. Nadzwyczajny Zjazd ZHR

22.4.1. Informacja, komunikat

22.4.1.1. Komunikat w sprawie zjazdu, 15 czerwca

22.4.1.2. Informacja o Zjeździe Nadzwyczajnym ZHR

22.4.2. Uchwały Nadzwyczajnego Zjazdu

22.4.2.1. Uchwała z okazji trzydziestolecia harcerskich pielgrzymek na Jasną Górę

22.4.2.2. Uchwała w sprawie zmian w Statucie ZHR

22.4.2.3. Uchwała w sprawie przystąpienia ZHR do Polskiej Rady Organizacji Młodzieżowych

22.5. Fragment rozkazu Przewodniczącej ZHR L. 9/2012 z okazji trzydziestolecia harcerskich pielgrzymek na Jasną Górę

22.6. Rozkaz Przewodniczącej ZHR L. 10/2012 w sprawie słów i wskazówek Jana Pawła II

22.7. Przesłanie na Rok Wiary, październik

22.8. Ósma rocznica śmierci Tomasza Strzembosza  

22.9. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z okazji siedemdziesiątej rocznicy powołania do służby „Zawiszy” Szarych Szeregów, 9 listopada

22.10. Uchwała Rady Naczelnej ZHR nr 113/5 w sprawie działań na rzecz wsparcia rodziny, 9 grudnia

23. 2013 rok  

23.1. Rozkaz L. 2/2013 w rocznicę powołania ZHR  

23.2. Próby uregulowania prawnego działalności harcerstwa

23.2.1. Informacja o projekcie ustawy o działalności harcerskiej

23.2.2. Projekt Ustawy o działalności harcerskiej

23.2.3. Relacja z forum debaty publicznej na temat „Otoczenie prawne funkcjonowania harcerstwa”

23.2.4. Relacja ze spotkania w kancelarii prezydenta  

23.3. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w setną rocznicę urodzin błogosławionego ks. phm. Stefana Wincentego Ferlichowskiego, 9 sierpnia

24. 2014 rok  

24.1. XIV Zjazd ZHR

24.1.1. Listy

24.1.1.1. List Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do organizatorów i uczestników XIV Zjazdu ZHR, 4 kwietnia

24.1.1.2. List Marszałka Sejmu do Przewodniczącej ZHR Ewy Borkowskiej-Pastwy

24.1.1.3. List Ministra Sportu i Turystyki do Przewodniczącej ZHR Ewy-Borkowskiej-Pastwy, 31 marca

24.1.1.4. List Rzecznika Praw Dziecka do Przewodniczącej ZHR Ewy Borkowskiej-Pastwy, 31 marca

24.1.2. Uchwały XIV Zjazdu ZHR

24.1.2.1. Uchwała nr 3 z okazji kanonizacji Jana Pawła II

24.1.2.2. Uchwała nr 4 zobowiązująca władze Naczelne ZHR do przeprowadzenia analizy potrzeb i stworzenia rekomendacji dla XV Zjazdu ZHR

24.1.3. Relacje z XIV Zjazdu ZHR

24.1.3.1. Ideały wychowawcze zawarte w Przyrzeczeniu i Prawie Harcerskim są w pełni aktualne i niezmienne, 7 kwietnia  

24.2. Wotum wdzięczności za 25 lat istnienia organizacji, wrzesień  

24.3. Uchwała 118/2 Rady Naczelnej ZHR, 22 lutego

25. 2015 rok  

25.1. Fragment Rozkazu Specjalnego Przewodniczącej ZHR LS. 2/2015 w sprawie obchodów jubileuszu dwudziestopięciolecia ZHR, 21 lutego  

25.2. Fragment Rozkazu Przewodniczącej ZHR L. 2/2015  

25.3. Informacja o Zjeździe Strategicznym ZHR  

25.4. Fragment Rozkazu Przewodniczącej ZHR L. 4/2015 dotyczący Stanisława Broniewskiego „Orszy”

26. 2016 rok

26.1. XV Zjazd ZHR

26.1.1. Listy

26.1.1.1. List Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy do uczestników XV Zjazdu Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej

26.1.1.2. List Prezesa Rady Ministrów na XV Zjazd ZHR

26.1.1.3. List Marszałka Sejmu do Przewodniczącej ZHR Ewy Borkowskiej-Pastwy

26.1.1.4. List Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej do Przewodniczącej ZHR Ewy Borkowskiej-Pastwy

26.1.1.5. List Przewodniczącego i Naczelnika ZHP do Przewodniczącej ZHR Ewy Borkowskiej-Pastwy

26.1.2. Stanowiska XV Zjazdu ZHR

26.1.2.1. Stanowisko w sprawie zaangażowania ZHR oraz udziału jego członków w Światowych Dniach Młodzieży

26.1.2.2. Stanowisko Nr II XV Zjazdu ZHR z okazji 1050-lecia Chrztu Polski, 2 kwietnia

26.1.3. Uchwały XV Zjazdu ZHR

26.1.3.1. Uchwała nr I XV Zjazdu ZHR, 2 kwietnia

26.1.3.2. Uchwała nr II XV Zjazdu ZHR, 2 kwietnia

26.1.3.3. Uchwała nr III XV Zjazdu ZHR zobowiązująca Naczelnictwo ZHR do powołania zespołu do spraw wypracowania koncepcji wielowariantowego modelu rozwoju harcerstwa na terenach oddalonych od dużych ośrodków akademickich, 2 kwietnia

26.1.3.4. Uchwała nr IV XV Zjazdu ZHR w sprawie Kół Przyjaciół ZHR, 2 kwietnia

26.1.3.5. Uchwała nr V XV Zjazdu ZHR w sprawie odpływu niebędących instruktorami pełnoletnich członków ZHR, 2 kwietnia

26.1.3.6. Uchwała nr VI XV Zjazdu ZHR w sprawie upoważnienia i zobowiązania władz naczelnych ZHR do kontynuacji prac w ramach między­organizacyjnego zespołu do spraw otoczenia prawnego harcerstwa, 2 kwietnia

Załączniki

Załącznik 1 Chronologiczny wykaz zjazdów Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej 

Załącznik 2 Skrót problematyki zjazdów 

Załącznik 3 Wykaz chronologiczny uchwał i zmian Statutu Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej 

Załącznik 4 Struktura organizacyjna Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej

Załącznik 5

Spis źródeł

Wprowadzenie


Działalność i historia organizacji harcerskich są tematem licznych opracowań, do których należą:

– wspomnienia, biografie dawnych i współczesnych harcerek, harcerzy, instruktorów, działaczy;

– monografie środowisk: drużyn, kręgów, hufców, chorągwi, oddziałów, a także obszarów (np. harcerstwo ziemi kieleckiej, Podlasia);

– syntetyczne opracowania poszczególnych okresów dziejów organizacji;

– wybory źródeł dziejów ZHR, ZHP obejmujące fragment ich działalności.


Na rynku księgarskim dostępne są także wznowienia książek harcerskich z dawnych lat, wśród których wyróżnia się seria Oficyny Wydawniczej „Impuls” nazwana „Przywrócić Pamięć”.

Brakowało – w moim odczuciu – opracowania, które zawierałoby zbiór źródeł dotyczących dziejów organizacji harcerskich od chwili powstania stowarzyszeń do czasów współczesnych. Dlatego też w 2014 roku przygotowałam trzytomowy Wybór źródeł do dziejów ZHP. W 2016 roku ukazała się próba interpretacji zawartych w nim dokumentów – Dziedzictwo, którego nie można odrzucić. Próba interpretacji wybranych źródeł z lat 1918–2015 do dziejów Związku Harcerstwa Polskiego. W 2017 roku został wydany Wybór źródeł do dziejów ruchu harcerskiego w Polsce. Ruch harcerski w latach 1980–1989. Wymienione publikacje zostały wydane nakładem Oficyny Wydawniczej „Impuls”.

Niniejszy Wybór źródeł do dziejów Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej do 2016 roku jest kontynuacją tej serii wydawniczej.

Opublikowanie tych źródeł ma na celu udostępnienie szerszemu gronu czytelników materiałów dostępnych jak dotąd nielicznym. Chcę w ten sposób ułatwić zainteresowanym studia nad dziejami ruchu harcerskiego przez samodzielną lekturę i własną interpretację zgromadzonych dokumentów.

Umieściłam tu źródła odnalezione podczas kwerend przeprowadzonych w latach 2014–2016 w zasobach Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN), Archiwum ZHR w Warszawie przy ulicy Litewskiej, na stronach internetowych ZHR, we wcześniejszych publikacjach zawierających źródła oraz zasobach kolekcjonerów.
Na serię Wybór źródeł do dziejów Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej składają się trzy tomy:

–    tom I, Utworzenie i rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (1989–1999);

–    tom II, Rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (2001–2016);

–    tom III, Statuty, komentarze i inne dokumenty dotyczące Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego (1989–2016).


Ze względu na obszerność i dużą liczbę materiałów do dziejów ZHR zrezygnowałam z zamieszczenia ich wszystkich i skoncentrowałam się tylko na wybranych, dlatego każdy tom zawiera dokumenty sklasyfikowane według następujących kategorii:

–    w tomie pierwszym i drugim zamieszczono dokumentację Zjazdów ZHR, pozjazdowe decyzje władz ZHR (ze względu na ogrom materiałów źródłowych zamieściłam tu tylko źródła odnoszące się do ideologii ZHR, współpracy z innymi organizacjami, stosunków z instytucjami państwowymi; pominęłam np. zagadnienia finansów stowarzyszenia, odznak, wydawnictw, tzw. działalności dotyczącej „Wschodu”; uchwały, wnioski i stanowiska dotyczące Statutu, Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego umieściłam w tomie ich dotyczącym) oraz inne dokumenty, takie jak listy, informacje, komunikaty, uchwały, apele;

–    do tomu trzeciego weszły statuty ZHR, komentarze i inne dokumenty dotyczące Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego.


Zamieszczone źródła mają różne nazwy. Celem ich ujednolicenia w spisie treści nie podaję oryginalnych tytułów dokumentów, tylko uogólnione nazwy według następującego klucza:

– rodzaj dokumentu (informacja, wnioski, zaproszenie, uchwały, ustalenie, list, artykuł, komentarz, rozkaz, rota i inne);

– twórca (imię i nazwisko lub nazwa, np. Zjazd Walny ZHR, Rada Naczelna); pomijam tytuły i stopnie naukowe oraz stopnie instruktorskie;

– informacja na temat treści danego dokumentu.

 

Oryginalne nazwy źródeł zostały umieszczone na początku każdego prezentowanego dokumentu oraz w „Spisie źródeł” zawartym w załączniku. Podaję również miejsce dostępu do źródła/źródeł.

Ze względu na zły stan fizyczny niektórych źródeł, czy też złą jakość druku, większość dokumentów została przepisana z zachowaniem oryginalnej pisowni, stylistyki źródła. W przypadku stwierdzenia ubytków w dokumencie lub niemożliwości odczytania go w przepisanym tekście wstawiono znak <…>, a w przypisie podano orientacyjną liczbę brakujących/nieczytelnych wyrazów. W kilku przypadkach, gdy stan dokumentu na to pozwolił, zamieszczono jego skany.

Gdy rozpoczynałam swoje poszukiwania badawcze, nie spodziewałam się, że zbiory dotyczące ZHR są tak rozproszone i nieuporządkowane. Po ukończeniu kwerend zdaję sobie sprawę z wybiórczości opracowania, gdyż nie dotarłam do wszystkich dokumentów. Stowarzyszenie zostało zarejestrowane w 1989 roku, a dopiero w 2004 roku na VIII Zjeździe organizacji uchwalono uchwałę w sprawie budowania polityki informacyjnej, w 2012 zaś – w sprawie komunikacji społecznej w Związku.

W 2004 roku w uchwale zobowiązano Naczelnictwo do stworzenia systemu polityki informacyjnej Związku m.in. poprzez:

1.    Opracowanie informacji o misji i ofercie wychowawczej ZHR na potrzeby komunikacji zewnętrznej ze szczególnym uwzględnieniem roli instruktora jako wychowawcy.

2.    Stworzenie standardów polityki informacyjnej zawierających:
a)    powołanie zespołu do spraw komunikacji zewnętrznej, w tym rzecznika prasowego związku;
b)    monitoring społeczny i zajmowanie stanowisk w najważniejszych kwestiach;
c)    stworzenie systemu komunikacji zewnętrznej i usprawnienia komunikacji wewnętrznej;
d)    lobbing;
e)    inne narzędzia komunikacji zewnętrznej i kształtowania wizerunku Związku.

3.    Pozyskanie nowych partnerów spośród instytucji, organizacji pozarządowych, biznesowych oraz osób prywatnych.


W 2012 roku XII Zjazd ZHR zobowiązał Władze Naczelne Związku do:

–    Wypracowania i wdrożenia standardów współpracy jednostek organizacyjnych ZHR wszystkich szczebli z instytucjami życia publicznego,

–    Wypracowania i wdrożenia standardów komunikacji wewnętrznej w organizacji,

–    Przygotowania corocznego sprawozdania merytorycznego i finansowego organizacji, opracowanego w atrakcyjnej formie, z myślą i o promocji ideałów harcerskich i współpracy z partnerami organizacji,

–    Przygotowania i wdrożenia nowego wyglądu strony internetowej Związku.

W uzasadnieniu do uchwały stwierdzono:

[...] w kwestiach związanych z komunikacją społeczną w organizacji nic się nie zmieniło. Mamy takie same problemy jak dwa lata temu i jako organizacja nie wykorzystujemy naszego potencjału i nie potrafimy dobrze wypromować naszych ideałów na zewnątrz. Dodatkowo – mamy problemy z komunikacją wewnątrz organizacji. [...] Jako organizacja nie posiadamy żadnego materiału, który może nam służyć do promocji naszych działań, pozyskiwania przyjaciół, partnerów, donatorów.

Dodatkowym wyzwaniem dla badaczy jest elektroniczny system obiegu dokumentów organizacji harcerskich: tworzone są strony internetowe, np. zjazdów na portalach społecznościowych, czy uruchamiane strony z okazji zjazdu przez jednostki odpowiedzialne za jego organizację. Bywa, że strony te po pewnym czasie przestają istnieć, a nie zawsze treści na nich umieszczane (dokumenty, filmy i wpisy na forach) są archiwizowane – a nawet jeżeli są archiwizowane, to tylko w wersji elektronicznej.

Przyczyną braku źródeł bywają też awarie systemów informatycznych. Dnia 17 maja 2013 roku nastąpiła taka awaria w systemach stowarzyszenia: „dwa z czterech dysków twardych połączonych macierzy RAID 1+0 zgłosiły uszkodzenia. Kontroler wyrzucił je z macierzy”. Wykonywane były „tygodniowe i miesięczne backupy bazy danych. Niestety były one trzymane w tej samej macierzy a więc i one uległy uszkodzeniu”. Niestety nie udało się odzyskać wszystkich danych:

[...] odzyskamy ich tyle ile tylko nam się uda. Po otrzymaniu nowych dysków zamierzamy sklonować uszkodzone dyski i użyć dostępnych nam narzędzi analizy spójności danych w celu wyciągnięcia wszystkiego, co możemy uratować. Niestety mieliśmy garnek, a zrobiło się z niego sitko. Część danych będzie bezpowrotnie utracona.

Archiwum ZHR powstało dopiero w 25. rocznicę zalegalizowania stowarzyszenia, [...] w którym uporządkowana została dokumentacja wytworzona przez najwyższe władze i struktury organizacji w ćwierćwiecza działalności.

Na szczęście pierwszy przewodniczący ZHR Tomasz Strzembosz, kolekcjonerzy oraz jednostki organizacyjne stowarzyszenia przez lata swej działalności gromadzili materiały dotyczące działalności ZHR, dlatego możliwe było zebranie źródeł zawartych w tym opracowaniu.

W zbiorach Archiwum Akt Nowych w Warszawie znajdują się następujące zespoły zawierające materiały dotyczące ZHR:

–    zespół 2302 Archiwum Komisji Historycznej Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, lata 1920–2003, ogółem jednostek archiwalnych 293;

–    zespół 2189 Akta Tomasza Strzembosza, lata 1956–2002, ogółem jednostek archiwalnych 683.
Na potrzeby niniejszej publikacji przeprowadziłam kwerendy w obu zespołach.

Zespół 2302 Archiwum Komisji Historycznej Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej jest w trakcie opracowania, dlatego na razie nie jest dostępny jego ­katalog. Kwerendę przeprowadziłam we wszystkich teczkach o numerach roboczych przed skatalogowaniem i takie numery podaję w niniejszej publikacji. Zespół obejmuje 293 teczki, w których znajdują się materiały dotyczące:

–    działalności ZHP w latach 1911–1939, zwłaszcza Organizacji Harcerek (m.in. sprawozdania, fotografie, życiorysy, kroniki, książki pracy, pamiętniki, wycinki z gazet, dyplomy, rozkazy);

–    drugiej wojny światowej (m.in. sprawozdania, fotografie, listy, życiorysy, relacje, wycinki z gazet);
–    działalności organizacji harcerskich w latach 1945–2003 (m.in. sprawozdania, fotografie, życiorysy, listy, relacje, materiały wydawnicze, kopie odczytów, wiersze, dokumenty osobiste);

–    działalności harcerek i instruktorek „Wędrowniczek ku zachodzącemu słońcu” (m.in. fotografie, życiorysy, listy, relacje, materiały wydawnicze, kopie odczytów, wiersze, dokumenty osobiste, nekrologi, mowy pożegnalne).


Zespół 2189 Akta Tomasza Strzembosza, lata 1956–2002 zawiera ogółem jednostek archiwalnych 683. Kwerendzie poddano:

–    203, referaty Tomasza Strzembosza, m.in. o harcerstwie, lata 2000–2002;
–    207, korespondencję Tomasza Strzembosza z Marianem Krzaklewskim w sprawie nawiązania współpracy z Fundacją Instytutu Solidarni, „Biuletyn Informacyjny ZHR”, nr 3/96, referat Tomasza Strzembosza pt. Organizacje konspiracyjne młodzieży w okupowanej Polsce wobec etyki chrześcijańskiej 1939–1945, notatki, Sprawozdanie z prac Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, lata 1995–1999;
–    382, korespondencję wychodzącą i przychodzącą dotyczącą spraw Harcerstwa Polskiego, lata 1990–1991;
–    557, korespondencję przychodzącą i wychodzącą dotyczącą spraw Harcerstwa, lata 1973–1988;
–    563, korespondencję dotyczącą spraw harcerstwa z lat 2000–2001, lata 2000–2001;
–    570, referaty Tomasza Strzembosza: Etos Szarych Szeregów, Wychowanie harcerskie w epoce nienawiści, Getto Warszawskie. Siedem smutnych refleksji, Dwa pokolenia, Kilka refleksji o Armii Krajowej;
–    665, materiały dotyczące Harcerstwa-ZHP (ankiety, relacje, wspomnienia, korespondencja); opracowania: H. Gąszewski – Ziemie Odzyskane; J. Bauer, Związek Harcerstwa Polskiego na Ziemi Ełckiej w latach 1945–1949; W. Handke, Polegaj jak na Zawiszy... Dzieje Organizacji AK „Zawisza” w Krobi w latach 1947–1950, Leszno 1997; S. Grzelak, Historia Harcerstwa Krobskiego 1913–1993; Dotyczące 85. Rocznicy Utworzenia II Drużyny Skautów – 2 Poznańskiej Drużyny Harcerskiej im. Kazimierza Wielkiego; lata 1987–2000;
–    666, materiały dotyczące Harcerstwa-ZHP (ankiety, relacje, wspomnienia, korespondencja); opracowania: M. Żychowska, 10 Tarnowska Drużyna Harcerek im. ks. St. Konarskiego (11 fotografii); Wspomnienia Pomarańczowa Dwójka to my... Historia 2 Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej im. T. Kościuszki przy gimnazjum i liceum im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej; Z. z Radziwiłłów Skórzyńska, Świadectwo czasu minionego. Wspomnienia z dzieciństwa i fragmenty wojennych losów rodziny Radziwiłłów z Sichowa, Warszawa 1994; lata 1999–2000;
–    667, materiały dotyczące Harcerstwa-ZHP (ankiety, relacje, wspomnienia, korespondencja); opracowanie: S.M. Chmielewski, Obraz Błonicki Koronowany; lata 1972, 1989–2003;
–    668, materiały dotyczące Harcerstwa-ZHP (ankiety, relacje, wspomnienia, korespondencja); opracowania: J. Umiński, Konspiracyjna działalność harcerstwa po 1944; T. Łaszkiewicz (oprac.), Na drogach życia, Wrocław 2001; Pierwsza Lwowska 1911–1996; KGB kontra ZHP; T. Gaweł, Choć biedy dwie, Kraków 1985; T. Gaweł, Od drużynowego do hufcowego: 1956–1967, Kraków 1987; lata 1975–2002;
–    678, materiały na temat Wileńskiej Drużyny Harcerskiej „Czarna Trzynastka”; materiały dotyczące represji wobec harcerzy; artykuł T. Strzembosza, Niezależny ruch harcerski na przełomie 1980 i 1981 roku; lata 1999–2002;
–    679, materiały dotyczące Harcerskiej Organizacji Podziemnej „ISKRA”; lata 2000;
–    680, materiały warsztatowe dotyczące Harcerstwa (korespondencja, wycinki prasowe); artykuł: K. Persak, Harcerstwo w oczach UB; J. Umiński (oprac.), Stawialiśmy opór... Dwanaście lat (1940–1951) zbrojnej harcerskiej konspiracji niepodległościowej Drużyny Sz. Sz. im. Jeremiego Wiśniowieckiego, Mielec 1997; W. Handke, Polegaj jak na Zawiszy... Dzieje organizacji AK „Zawisza” w Krobi w latach 1947–1950, Leszno 1997; fotografie przedstawiające ZHP „Orlęta” (4 sztuki); Relacja na temat ruchu harcerskiego w Krobi powiat Gostyński w Wielkopolsce w latach 1945–1950 (3 fotografie); R. Jakubowski, Lista Harcerek i Harcerzy straconych w więzieniach Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego oraz przy próbie aresztowania w latach 1944–1956; T. Łaszkiewicz (oprac.), Na drogach życia, Wrocław 2001; lata 1997–2003;
–    739, Harcerstwo. Prasa: „HP. Biuletyn Stowarzyszenia Harcerstwa Polskiego Hufców Polskich” 1998, nr 5; 2000, nr 11, 12; 2001, nr 15, 16, 17; 2002, nr 18; „Harcerstwo. Materiały do chronologii historii i tradycji ZHP” – II/83, 1, 2, 3, 5–10/83; „Biuletyn Informacyjny” 2000, nr 6, 9, 12; „Spojrzenia. Gazeta Zjazdowa” nr 1, 2; „Obserwator” 1997, nr 1; „Kierunkowskazy. Pismo instruktorek i instruktorów ZHR” 1994, nr 4; „HaSz. Harcerskie Szczyty” 1993, nr 6; „Czuwamy. Biuletyn Informacyjny” 1988, nr 4; „Harcerska Kuźnia” 1981, nr 5/28; „Rzodkiewka” (dodatek do „Drogowskazów”) 1993, nr 5; „Drogowskazy” 1993, nr 12; „Nazukos. Wiadomości supraskie” 1999, nr 21; „Gniazdo” 1995, nr 1; „Instruktor Mokotowa” 1994, nr 29, 1 sierpnia; lata 1981–2002;
–    740, Harcerstwo. Prasa: „Orzeł Biały” 2002, nr 9, 10; „Harcerskie Luzaki”, nr 3; „Ognisko Harcerskie” 1980, nr 4; „Harcerstwo” 1967, nr 23; „Na Przełaj” 1981, nr 31; „Biuletyn Informacyjny Naczelnictwa” 1996, nr 5/96; „Warszawskie Szare Szeregi” 1996, nr 1/96–4/96; „Kwartalnik Historyczny ZHR” 1999, nr 7; lata 1967–2002;
–    741, Harcerstwo. Opracowania: Mazowsze 63; J. Krężel, W. Gazda (red. oprac.), Wzrastanie Ojczyzną, Mielec – Kraków 1979; B. Leonhard, Wybór i tożsamość. Organizacje harcerskie i światowe związki skautingu w ostatnim dziesięcioleciu, Kraków 2002; J. Pawłowski (oprac.), Nasze dwudziestolecie. Kronika jubileuszowa 18 Gdańskiej Drużyny Harcerzy im. Załogi ORP „Orzeł”, Gdańsk 1977; O. Małkowska, ...daj w niebo rwać się skrzydłami orlemi..., cz. 1, Poezje (wiersze i pieśni), Łódź 1988; W. Szczygieł, Jak prowadzić zastęp harcerski, Warszawa 1995; M. Haykowski, ZHP w pierwszych latach Polski Ludowej, Gdańsk 1986; Z. Śniegowski (red.), Informator harcerski. Na rok 1947, Kraków 1947; S. Rudnicki, Coś wam powiem; J. Krukowski (red.), Na Tropie. W XLV rocznicę ruchu harcerskiego, Starachowice 1960; J. Sosnowski, Służba harcerska, Warszawa 1946; S. Gawkowski, Szkice polowe harcerza, Warszawa 1947; lata 1946–2002;
–    742, Harcerstwo. Opracowania: A. Glass, Klucz do serc młodzieży. (Harcerski drogowskaz życia), Kraków 1982; ks. W. Jacewicz, Naczelne hasła moralne skautingu, Kraków 1992; B. Leonhard (red.), Szczep Dąbie w dwudziestoleciu 1957–1977, Kraków 1977; T. Jaros, Wojenna służba harcerstwa pruszkowskiego w latach 1939–1945, Pruszków 1988; B. Piechowiak, 5 Harcerska Drużyna Żeglarska im. Króla Władysława IV w Wągrowcu, Warszawa 1983; W. Hausner, O prawie harcerskim przy ognisku, Kraków 1993; M. Sklepik, Operacja 1001 – Flombork. Wspomnienia honorowego obywatela miasta Mikołaja Kopernika, uczestnika operacji w latach 1967–1973, Poznań 1977; J. Osiecki, Koło starszoharcerskie im. Krzysztofa Żegockiego w Kościanie, Poznań 1977; M. Żychowska, Harcerstwo mościckie 1934–1939, Tarnów 1990; M. Żychowska, Harcerstwo tuchowskie 1913–1939, Tarnów 1990; W. Błażejewski, Postaci z dziejów. 35 biogramów działaczy i instruktorów harcerskich, Warszawa 1984; Historia harcerstwa, t. 1, Lata 1910–1921, Londyn 1975; lata 1975–1993;
–    744, Harcerstwo. Dzienniczek uczestnika zlotu harcerstwa polskiego, Wrocław 1997; Jubileuszowy zlot harcerstwa w Spale w 1935 r.; Materiały zjazdowe. Zjazd programowy, Poznań 2003 r.; Informatory o wystawach: Harcerstwo Kielecczyzny 1912–1982; Materiały do dziejów harcerstwa polskiego w zbiorach czasopism i dokumentów życia społecznego WBP w Kielcach 1985; Wystawa ekslibrisów harcerskich z okazji siedemdziesięciolecia Harcerstwa Tarnów 1980 r.; ZHR – Program – Rozwój z 2003 r.; Pogram – Prób na stopnie harcerskie; Zarys programu wychowawczego Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej; Projekt Deklaracji ideowo-programowej ZHR; Materiały z Jubileuszowego zlotu ZHR – Lednica 1999 r.; lata 1935, 1980–2003;
–    746, Harcerstwo. Opracowanie A.F. Baran, Harcerska alternatywa. ZHR w latach 1989–1990, Warszawa 2000; rok 1999;
–    758, Harcerstwo. Prasa: „Kwartalnik Historyczny ZHR” 1995, nr 1; 1996, nr 3/4; 1997, nr 5; 1998, nr 6; 1999, nr 7; 2000, nr 7; lata 1995–2000;
–    759, Harcerstwo. Opracowania: A. Zagórski, Materiały do bibliografii zrzeszenia WiN, Wrocław 1994; W. Hausner, Związek Harcerstwa Polskiego poza granicami kraju a ruch harcerski w Polsce w latach 1980–1994; A. Borkiewicz-Celińska, Archiwum Baonu Zośka; Pro memmoria – Aleksander Kamiński, Konrad Olchowicz; A. Winiarz, Szkolne obchody setnej i dwusetnej rocznicy odsieczy wiedeńskiej; A.F. Baran, R. Wiraszka, O ZHR w prasie. (1989–1996), Warszawa 1998; Regulamin Główny Związku Harcerstwa Polskiego działającego poza granicami Kraju, Londyn 1989; Broszura na temat III Narodowego Zlotu Harcerzy, Warszawa 2004; Varia: wycinki prasowe, ulotki, fragmenty opracowań; lata 1981–2004.
–    764, korespondencja dotycząca bieżących spraw ZHR; materiały dotyczące spraw ZHR (protest przeciwko prawu aborcyjnemu, pielgrzymka do Rzymu, wycinki prasowe); materiały organizacyjne ZHR (m.in. Statut ZHR, Spis ZHR na rok 1991, Statut Fundacji Archiwum i Muzeum AK im. gen. Stefana Roweckiego Grota, projekt utworzenia Muzeum Harcerstwa w Warszawie, korespondencja); lata 1981–1998;
–    765, Harcerstwo. Prasa.
    A. Kamiński, O Harcerstwie (teksty zapomniane 1956–1978); „Informator Archiwalny” 1999, nr 2, 3; „Mały Gość Niedzielny” 1983, nr 6; „Drużyna” 1990, nr 11/99; Opracowania: Tomasz Strzembosz, Parasol; Adam Winiarz, Działalność Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Harbinie, Lublin 1985; Olgierd Fietkiewicz, Kilka elementów tła; Michał Haykowski, Zofia Zakrzewska, Harcerstwo w latach 1944–1950; Andrzej Glass, Służyć Bogu i Bliźnim; Bolesław ­Leonhard, Rapsod o Rudym i Rafale, Kraków 1994; Grzegorz Nowik, Okręg Szarych Szeregów Warszawa-Praga (konspekt monografii); Jarosław Rudniański, O działaniu antropotechnicznym. Z zagadnień społeczeństwa irracjonalnego; Tomasz Strzembosz, Harcerstwo Polskie w latach 1944–1989; Splątane dzieje Związku Harcerstwa Polskiego; referat Zbigniewa Zahorskiego, Pogotowie Harcerek i Harcerzy i ich udział w wojnie obronnej we wrześniu 1939 roku; lata 1983–2003;
–    766, Harcerstwo. Projekt, Bibliografia harcerska opracowana na podstawie wydawnictw książkowych lub czasopism miesięcznych i kwartalnych; Projekt – Zarys programu wychowawczego ZHR; korespondencja T. Strzembosza; „Orlim lotem” 1998, nr 30; Śpiewnik; Jednodniówka z I Złazu Seniorów ZHP z okazji 75-lecia harcerstwa; katalog z wystawy filatelistycznej „Harcerz służy Bogu i Polsce” oraz katalog z wystawy „Polesie. Historia, kultura, sztuka, folklor, harcerstwo, 1918–1939”; varia; lata 1986–2003;
–    906, materiały dotyczące ZHR nadesłane z Londynu; wycinek prasowy na temat zbrodni na Ukrainie w Powłokomie; lata 1991, 1998;
–    920, materiały dotyczące idei harcerstwo – państwo; lata 1999–2000;
–    922, korespondencja przychodząca i wychodząca Tomasza Strzembosza dotycząca spraw harcerskich; lata 1991–1997;
–    923, materiały dotyczące II Walnego Zjazdu ZHR w dniach 30 listopad – 2 grudzień 1990 r.; lata 1990–1993;
–    924, materiały dotyczące Rady Naczelnej ZHR, lata 1991–1992;
–    925, materiały programowe ZHR; lata 1976–1994;
–    926, materiały warsztatowe o ZHR (korespondencja, sprawozdania, druki, protokoły); lata 1990–2002;
–    927, korespondencja Tomasza Strzembosza z przedstawicielami ZHP; lata 1991–1992;
–    936, materiały na temat Rady Przyjaciół ZHR; rok 1990;
–    937, materiały na temat Rady Programowej ZHR; rok 1990;
–    938, materiały na temat Rady Naczelnej ZHR; rok 1990;
–    939, materiały dotyczące kontaktów ZHP z różnymi organizacjami w kraju; lata 1989–1990.

Archiwum ZHR przy ulicy Litewskiej Materiały w Archiwum

(...) zostały posegregowane według określonego schematu – tematycznie i chronologicznie. (...) Archiwalia ułożone są w odpowiednio opisanych fascykułach, teczkach i pudłach archiwalnych. Kategorie mają nadane numery, różnią się także kolorystyką opisów.


W Archiwum wyróżniono następujące kategorie:

1. Zjazdy; 2. Władze Naczelne; 3. Główna Kwatera Harcerek; 4. Główna Kwatera Harcerzy; 5. Okręgi; 6. Spisy; 7. Akcje letnie i zimowe; 8. Wydawnictwa; 9. Ruch; 10. Inne; 11. Archiwum Dokumentacji Mechanicznej.

 

W poszczególnych kategoriach umieszczono następującą dokumentację:

1.    Zjazdy.
–    I Zjazd Walny ZHR, 1–2 kwietnia 1989 r., Sopot;
–    II Zjazd ZHR, 30 listopada – 2 grudnia 1990 r., Wrocław;
–    Nadzwyczajny Zjazd ZHR Zjednoczeniowy, 3 października 1992 r., Warszawa;
–    III Zjazd ZHR, 26–28 lutego 1993 r., Warszawa;
–    IV Zjazd ZHR, 24–26 lutego 1995 r., Warszawa;
–    V Zjazd ZHR, 1997 r., Otwock;
–    VI Zjazd ZHR, 15–17 października 1999 r., Warszawa;
–    VII Zjazd ZHR, 23–25 listopada 2001 r., Warszawa;
–    Zjazd Programowy ZHR, 2003 r., Poznań;
–    VIII Zjazd ZHR, 26–28 marca 2004 r., Gdynia;
–    IX Zjazd ZHR, 21–23 kwietnia 2006 r., Warszawa;
–    X Zjazd ZHR, 11–13 kwietnia 2008 r., Warszawa;
–    XI Zjazd ZHR, 23–25 kwietnia 2010 r., Warszawa;
–    XII Zjazd ZHR, 20–22 kwietnia 2012 r., Warszawa;
–    XIII Zjazd ZHR (Nadzwyczajny), 8 września 2012 r., Częstochowa.

2.    Władze Naczelne.
2.1.    Naczelnictwo.
2.1.1.    Protokoły ustaleń
–    nr 0–57, 1990–1995;
–    nr 58–96, 1996–1999;
–    nr 97–110, 1999–2000;
–    nr 111–125, 2000–2001;
–    nr 126–140, 2002–2003;
–    nr 141–152, 2003–2004;
–    nr 153–176, 2004–2006;
–    nr 177–189, 2006–2007;
–    nr 190–200, 2007;
–    nr 201–212, 2008;
–    nr 213–220, 2008–2009;
–    nr 221–225, 2009;
–    nr 226–238, 2009–2010;
–    nr 239–255, 2010–2012;
–    uchwały 1992–1998;
–    uchwały 1998–2002;
2.1.2.    Przewodniczący (rozkazy, listy do instruktorów).
2.1.3.    Biuro (pisma wychodzące, przychodzące, zaproszenia itd.).
2.1.4.    Finanse.
2.1.4.1.    Bilans.
2.1.4.2.    Dokumentacja finansowa i dotacje.
2.1.4.3.    Teczki personalne i zatrudnienie (podatek PIT, urząd skarbowy, składki ZUS, umowy zlecenie).
2.1.5.    Pełnomocnicy i zespoły.
2.1.5.1.    Wydział Zagraniczny.
2.1.5.1.1.    Zachód (pisma wychodzące, przychodzące, zaproszenia itd.).
2.1.5.1.2.    Wschód (pisma wychodzące, przychodzące, zaproszenia itd.).
2.1.5.2.    Wydział duszpasterski.
2.1.5.3.    Historyczne.
2.1.5.4.    Harcerskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (HOPR).
2.1.5.4.1.    Biuro (pisma wychodzące, przychodzące, zaproszenia itd.).
2.1.5.4.2.    Ewidencja członków.
2.1.5.4.3.    Szpital polowy – karty chorych.
2.1.5.5.    Harcerstwo starsze (rejestracja i dokumentacja kręgów, inne dokumenty).
2.1.5.6.    Ruchy programowo-metodyczne.
2.1.5.7.    Zespół Planowania Strategicznego.
2.1.5.8.    Harcerski Ruch Ochrony Środowiska (HROŚ).
2.1.5.9.    Rzecznik ZHR.

2.1.6.    Działalność programowa.
2.1.6.1.    Kapituła Harcmistrzowska.
 2.1.6.2.    Zloty.
–    Zlot w Olsztynie k. Częstochowy, 1991 r.;
–    Reprezentacja ZHR na zlot w Anglii, 1994 r.;
–    Zlot ZHP pgK, Clember Park, 1994 r.;
–    Zlot skautów, Gdańsk, 1997 r.;
–    Zlot 50-lecia harcerstwa w USA, sierpień 1998 r.;
–    Zlot X-lecia, Lednica, 1999 r.;
–    VI Zlot ZHPpgK, Canada, 2000 r.;
–    Zlot 90-lecia, Cisówka 2001 r.;
–    Zlot XX-lecia, Koronowo, 2009 r.;
–    Zlot stulecia harcerstwa „Całym życiem – przygoda ZZI”, Kraków, 2011 r.;
–    inne.
 2.1.6.3.    Służba.
–    Biała Służba 1991;
–    Biała Służba 1996, „Semper fidelis”, pielgrzymka Warszawa–Jasna Góra–Rzym;
–    Biała Służba 1997;
–    Służba Powódź 1997;
–    Biała Służba 1998;
–    Biała Służba 1999;
–    Służba Powódź 2000;
–    Biała Służba 2001;
–    Biała Służba 2002;
–    Biała Służba 2006;
–    inne.
 2.1.6.4.    Inne.
–    20-lecie KIHAM-u, Warszawa, 2000 r.;
–    Konkurs „Do wolnej Polski”.
 2.1.7.    Biuletyn Naczelnictwa.
 2.1.8.    Kontrole zewnętrzne (kontrole NIK i inne).
 2.1.9.    Regulaminy.
2.1.10.    Relacje z innymi organizacjami harcerskimi.
2.1.10.1.    Związek Harcerstwa Polskiego (’56).
2.1.10.2.    Stowarzyszenie Harcerskie.
2.1.10.3.    Niezależny Krąg Instruktorów Harcerskich „Leśna Szkółka”.
2.1.10.4.    Stowarzyszenie Harcerstwa Polskiego Hufców Polskich.
2.1.10.5.    Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego „Zawisza”/FSE Skauci Europy.
2.1.10.6.    ZHP PGK.
–    różne.
2.1.11.    Dokumenty Sądowe (KRS itd.).
2.1.12.    Wykaz lilijek i krzyży harcerskich.
2.2.    Rada Naczelna.
 2.2.1.    Protokoły ustaleń.
–    nr 0–34, 1989–1996;
–    nr 35–60, 1997–2002;
–    nr 61–74, 2002–2005;
–    nr 75–87, 2005–2007;
–    nr 88–94, 2007–2009;
–    nr 95–110, 2009–2012.
 2.2.2.    Uchwały.
 2.2.3.    Biuro (pisma wychodzące, przychodzące, zaproszenia itd.).
 2.2.4.    Komisje Rady Naczelnej.
 2.2.5.    Inne.
2.3.    Komisja Rewizyjna.
 2.3.1.    Posiedzenia.
 2.3.2.    Wizytacje obozów i okręgów.
 2.3.3.    Biuro.
 2.3.4.    Inne (sprawozdania z OKR).
2.4. Sąd Harcerski.
 2.4.1.    Spotkania/protokoły.
 2.4.2.    Biuro.
 2.4.3.    Prowadzone sprawy.
 2.4.4.    Inne.

3.    Główna Kwatera Harcerek.
3.1.    Odprawy Głównej Kwatery z komendantkami chorągwi (protokoły, listy, obecności, materiały).
3.2.    Naczelniczka.
 3.2.1.    Rozkazy naczelniczki.
 3.2.2.    Spotkania Głównej Kwatery.
 3.2.3.    Różne.
3.3.    Biuro (pisma wychodzące, przychodzące, zaproszenia itd.).
3.4.    Zespoły/Wydziały.
 3.4.1.    Do spraw zuchów.
 3.4.2.    Do spraw harcerek.
 3.4.3.    Do spraw wędrowniczek.
 3.4.4.    Do spraw harcerek starszych.
 3.4.5.    Do spraw archiwum i historii ruchu żeńskiego.
 3.4.6.    Do spraw działań na rzecz osób niepełnosprawnych „Pełnia”.
 3.4.7.    Do spraw działań w sytuacjach kryzysowych.
 3.4.8.    Do spraw Europy i spraw zagranicznych.
 3.4.9.    Do spraw kształcenia.
    3.4.9.1. Kursy harcmistrzyń.
3.4.10.    Organizacyjny.
3.4.11.    Prewencyjno-pomocowy.
3.4.12.    Program „Nieborak”.
3.4.13.    Do spraw regulaminów.
3.4.14.    Do spraw Skrzatów.
3.4.15.    Do spraw stopni harcerek.
3.4.16.    Do spraw wychowania gospodarczego.
3.4.17.    Do spraw wychowania patriotycznego i dziedzictwa narodowego.
3.4.18.    Do spraw wychowania przyrodniczego „Huczek”.
3.4.19.    Do spraw wychowania religijnego.
3.4.20.    Do spraw wychowania wodnego.
3.5.    Komisja harcmistrzowska.
3.6.    Chorągwie i namiestnictwa.
 3.6.1.    Dolnośląska Chorągiew Harcerek.
 3.6.2.    Górnośląska Chorągiew Harcerek.
 3.6.3.    Kujawsko-Pomorska Chorągiew Harcerek.
 3.6.4.    Lubelska Chorągiew Harcerek.
 3.6.5.    Łódzka Chorągiew Harcerek.
 3.6.6.    Małopolska Chorągiew Harcerek.
 3.6.7.    Mazowiecka Chorągiew Harcerek.
 3.6.8.    Podkarpacka Chorągiew Harcerek.
 3.6.9.    Pomorska Chorągiew Harcerek.
3.6.10.    Wielkopolska Chorągiew Harcerek.
3.6.11.    Zachodniopomorska Chorągiew Harcerek.
3.6.12.    Namiestnictwo Północno-Wschodnie.
 3.7.    Działalność programowa.
–    Konferencja w Wesołej, 27–29 marca 1992 r., Wesoła;
–    Spotkanie kapituły Harcerek Rzeczypospolitej, 2000 r., Warszawa;
–    Zlot „Bądź Gotów”, 29 lipca – 2 sierpnia 2004 r., Warszawa;
–    Zlot Złotych Koniczynek, 11–14 listopada 2004 r., Lublin;
–    Obóz starszyzny Organizacji Harcerek „Ku Orlej Perci”, 18–25 sierpnia 2007 r.;
– różne.
 3.8.    Komunikaty organizacyjne.
 3.9.    Finanse.
3.10.    Inne.
3.11.    Wizytacje (raporty wizytacyjne, wizytacje jednostek, akcji letnich i akcji zimowych).

4.    Główna Kwatera Harcerzy.
 4.1.    Odprawy Głównej Kwatery z komendantami chorągwi (protokoły, listy obecności, materiały).
 4.2.    Naczelnik.
 4.2.1.    Rozkazy naczelnika.
 4.2.2.    Spotkania Głównej Kwatery.
 4.2.3.    Różne.
 4.3.    Biuro (pisma wychodzące, przychodzące, zaproszenia itd.).
 4.4.    Zespoły/Wydziały.
 4.4.1.    Do spraw zuchów.
 4.4.2.    Do spraw Harcerzy.
 4.4.3.    Do spraw wędrowników.
 4.4.4.    Do spraw harcerzy starszych.
 4.4.5.    „Rozwój”.
 4.4.6.    Do spraw Starszyzny.
 4.4.7.    Centralna Szkoła Instruktorska (CSI).
 4.5.    Komisja harcmistrzowska (próby, protokoły, wnioski).
 4.6.    Chorągwie i namiestnictwa.
 4.6.1.    Dolnośląska Chorągiew Harcerzy.
 4.6.2.    Górnośląska Chorągiew Harcerzy.
 4.6.3.    Kujawsko-Pomorska Chorągiew Harcerzy.
 4.6.4.    Lubelska Chorągiew Harcerzy.
 4.6.5.    Łódzka Chorągiew Harcerzy.
 4.6.6.    Małopolska Chorągiew Harcerzy.
 4.6.7.    Mazowiecka Chorągiew Harcerzy.
 4.6.8.    Chorągiew Ziemi Opolskiej Harcerzy.
 4.6.9.    Pomorska Chorągiew Harcerzy.
4.6.10.    Podkarpacka Chorągiew Harcerzy.
4.6.11.    Północno-Zachodnia Chorągiew Harcerzy.
4.6.12.    Wielkopolska Chorągiew Harcerzy.
4.6.13.    Północno-Wschodnia Chorągiew Harcerzy.
 4.7.    Działalność programowa.
–    III Narodowy Zlot Harcerzy w 60. rocznicę Powstania Warszawskiego, 28 lipca – 2 sierpnia 2004, Warszawa;
–    różne.
 4.8.    Komunikaty organizacyjne.
 4.9.    Finanse.
4.10.    Inne.
4.11.     Wizytacje (raporty wizytacyjne, wizytacje jednostek, akcji letnich i akcji zimowych).

5.    Okręgi.
 5.1.    Dokumentacja okręgu;
–    Okręg Mazowiecki;
–    Okręg Górnośląski;
–    Okręg Środkowopolski;
–    Okręg Południowo-Wschodni;
–    Okręg Północno-Wschodni;
–    Okręg Wielkopolski;
–    Okręg Pomorski;
–    Okręg Zachodniopomorski;
–    Okręg Środkowo-Wschodni;
–    Okręg Warmińsko-Pomorski;
–    Okręg Zachodniopomorski;
–    Okręg Północno-Wschodni.

6.    Spisy.
 6.1.    Organizacja Harcerek.
 6.1.1.    Instruktorki.
 6.1.2.    Jednostki.
 6.2.    Organizacja Harcerzy.
 6.2.1.    Instruktorzy.
 6.2.2.    Jednostki.
 6.3.    Okręgi.

7.    Akcje letnie i zimowe.
 7.1.    Akcja Letnia.
 7.2.    Akcja Zimowa.

8.    Wydawnictwa.
 8.1.    Wydawnictwo ZHR.
 8.1.1.    Plany wydawnicze.
 8.1.2.    Umowy.
 8.1.3.    Biuro.
 8.2.    Książki wydane w ZHR.
 8.3.    Prasa harcerska.
 8.3.1.    Wydawnictwa ZHR.
 8.3.2.    Prasa lokalna.
 8.3.3.    Wydawnictwa innych organizacji.
8.3.3.1. ZHP PGK.
8.3.3.2. ZHP.
8.3.3.3. Inne.
 8.4.    Książki i broszury różne.

9.    Ruch.
 9.1.    Geneza ZHR.
 9.1.1.    KIHAM.
 9.1.2    Środowiska.
 9.2.    ZHP r.z. 1918 (rozkazy naczelnika, rozkazy kom. Chorągwi małopolskiej, Wiadomości Urzędowe).
 9.3.    Polska Organizacja Harcerska (POH).


10.    Inne.
10.1.    Polska Rada Młodzieży.
10.1.1.    Biuro.
10.2.    Federacja Harcerstwa Polskiego.
10.2.1.    Biuro.
10.3.    Wędrowniczki po Zachodnim Stoku (materiały historyczne przekazane przez druhnę Hannę Szolc, biogramy, wycinki prasowe, opracowania).
10.4.    Fundacja ZHR (różne: merytoryczne, finansowe, pracownicze ZUS, US).
10.6.    Wycinki prasowe na temat harcerstwa.
10.05.    Materiały historyczne Stowarzyszenia Szarych Szeregów.

11.     Archiwum Dokumentacji Mechanicznej (różne fotografie).

Dokonałam kwerendy całości dokumentów dotyczących 1. Zjazdy, 2. Władze Naczelne; 9. Ruch, 10. Inne; czyli:

1.    Zjazdy: I Zjazd Walny ZHR, 1–2 kwietnia 1989 r., Sopot; II Zjazd ZHR, 30 listopada – 2 grudnia 1990 r., Wrocław; Nadzwyczajny Zjazd ZHR Zjednoczeniowy, 3 października 1992 r., Warszawa; III Zjazd ZHR, 26–28 lutego 1993 r., Warszawa; IV Zjazd ZHR, 24–26 lutego 1995 r., Warszawa; V Zjazd ZHR, 1997 r., Otwock; VI Zjazd ZHR, 15–17 października 1999 r., Warszawa; VII Zjazd ZHR, 23–25 listopada 2001 r., Warszawa; Zjazd Programowy ZHR, 2003 r., Poznań; VIII Zjazd ZHR, 26–28 marca 2004 r., Gdynia; IX Zjazd ZHR, 21–23 kwietnia 2006 r., Warszawa; X Zjazd ZHR, 11–13 kwietnia 2008 r., Warszawa; XI Zjazd ZHR, 23–25 kwietnia 2010 r., Warszawa; XII Zjazd ZHR 20–22 kwietnia 2012 r., Warszawa; XIII Zjazd ZHR (Nadzwyczajny), 8 września 2012 r., Częstochowa.

2.    Władze Naczelne:
2.1.7.    Biuletyny Naczelnictwa.


W zbiorze znajdują się następujące numery z lat: 1989 – 1, 2, 3; 1990 – 4, 5, 6, 7, 8, 9, specjalny, 10, 11, 12, 13; 1991 – 16, 17, 18, 19, 21, 22, 23, 25; 1992 – 27, 39, 30, 1 grudnia; 1993 – brak numerów; 1994 – 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12; 1995 – 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9; 1996 – 1, 2, 3, 4, 5, 6–7–8, 9, 10, 11; 1997 – 1, 2–3, 4, 5–6, 7–8, 9–10, 11–12; 1998 – 1–2, 3–4, 5–6, 7–8, 9–10, 11–12; 1999 – 9, 11, 12; 2000 – 1, 10; 2003 – 1, 2, 3, 4.

9. Ruch: 9.1. Geneza ZHR; 9.1.1. KIHAM; 9.1.2. Środowiska; 9.2. ZHP r.z. 1918 (rozkazy naczelnika, rozkazy kom. Chorągwi małopolskiej, Wiadomości Urzędowe); 9.3. Polska Organizacja Harcerska (POH).

10. Inne: 10.2. Federacja Harcerstwa Polskiego. Strony internetowe Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej
Kwerendzie zostały poddane zakładki:

– biuletyn, numery od 97 do 321; w latach 2013–2015 numery od 299 do 321 biuletynu były zatytułowane „Biuletyn Informacyjny Naczelnictwa”, w latach 2006–2013 numery od 97 do 321 zatytułowano „Komunikat Biura Naczelnictwa”;

– dokumenty pod zakładki: Statut; Komentarz do Przyrzeczenia i Prawa; Regulaminy i Instrukcje; Rozkazy Przewodniczącej; Uchwały Naczelnictwa; Uchwały Rady Naczelnej.

Na zakończenie pragnę zaznaczyć, że seria wyborów źródeł do dziejów: ZHP, ruchu harcerskiego i ZHR powstała, gdyż na szczęście na ścieżce harcerskiej przygody wydawniczej spotkaliśmy się z dh. hm. Wojciechem Śliwerskim. Bez tego spotkania, naszych dyskusji, wspólnych poszukiwań, lektur, wymiany myśli nie byłoby możliwe powstanie tych publikacji. Serdecznie dziękuję dh. hm. Wojciechowi Śliwerskiemu za lata intensywnej korespondencji.

Wyrazy uznania i podziękowania składam również Redaktorce Pani Danucie ­Porębskiej, która potrafiła się odnaleźć w tych naszych dyskusjach. Redagowała cztery ostatnie tomy serii.

Dziękuję również całemu Zespołowi Oficyny Wydawniczej „Impuls”, zwłaszcza Paniom Annie Janczarskiej, Katarzynie Kerschner i Alicji Kuźmie, które podjęły się trudu przepisania i opracowania typograficznego tekstów.

Prof. dr. hab. Bogusław Śliwerski

Recenzja wydawnicza tryptyku w wyborze i opracowaniu dr Katarzyny Marszałek:

- Wybór źródeł do dziejów Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Tom I. Utworzenie i rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (1989–1999) . Wybór i opracowanie Katarzyna Marszałek, Kraków 2017

- Wybór źródeł do dziejów Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Tom II Rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (2001–2016) Wybór i opracowanie Katarzyna Marszałek, Kraków 2017

- Wybór źródeł do dziejów Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Tom III Statuty, komentarze i inne dokumenty dotyczące Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego (1989–2016) Wybór i opracowanie Katarzyna Marszałek, Kraków 2017

Redaktorka tego tryptyku źródeł dokonała tego, co jest jednym z kluczowych etapów pracy naukowo-badawczej historyka wychowania i oświaty, który przedmiotem swoich zainteresowań poznawczych czyni harcerstwo. Nie ma bowiem rzetelnych badań historycznych bez kwerendy źródeł nie tylko w archiwach państwowych czy zbiorach prywatnych, o ile takowe są dostępne, ale także urzędowych publikacji i specjalistycznych czasopism. Niniejszy zbiór dokumentów jest kontynuacją wcześniejszej edycji źródeł do dziejów Związku Harcerstwa Polskiego. Tym razem uczona-a zarazem instruktorka harcerska udostępnia czytelnikom materiały fundamentalne do śledzenia m. in. na podstawie oficjalnych stanowisk, uchwał, regulacji normatywnych – genezę i ewolucję Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej.

Jest to o tyle ważne, że ruch harcerski doświadczył dzięki I fali rewolucji „Solidarności” lat 1980-1989 pluralizmu i otwarcia się na zróżnicowanie nie tylko aksjonormatywne własnych rozwiązań organizacyjnych i metodycznych, ale także na alternatywne pedagogie harcerskie , które w mniejszym lub większym zakresie nawiązują do początków i przesłanek światowego ruchu skautowego. Konieczne jest zatem uświadomienie nie tylko członkom różnych organizacji harcerskich w naszym kraju, ale i funkcjonującym profesjonalnie czy amatorsko poza ZHP - pedagogom, wychowawcom, nauczycielom czy działaczom organizacji społeczno-wychowawczych i opiekuńczych, że każda społeczność socjalizacująca i wychowująca ma prawo do swojej odmienności, różnicy, której zakres wyznaczają odpowiednie regulacje i wynikające z nich zobowiązania wobec wszystkich ich członków – tak tych najmłodszych, jak i ich wychowawców w instruktorskich mundurach.

Takie źródła powinni koniecznie przeczytać dyrektorzy szkół publicznych i niepublicznych, w których lub przy których albo poza którymi ich uczniowie są zaangażowani w proces samowychowania i autoedukacji na podstawie założeń, które są zapisane właśnie w organizacyjnych dokumentach. Kulturoznawczy znajdą w tych źródłach wiedzę na temat tego, jak zmienia się w toku ponad 30 lat ruch harcerski i kultura zachowań oraz postaw jego członków. Mamy tu przecież do czynienia nie tylko ze zmieniającymi się formami organizacyjnymi, nastawionymi na konkretne działania w świecie intrapsychicznym, społecznym i przyrodniczym, ale także z nasycaniem procesów samowychowawczych symboliką i parcjalnymi zmianami jej znaczeń. Nauczycieli i nadzór pedagogiczny szkół powinni wiedzieć, jakim czynnikom osobotwórczym poddawani są poza szkołą przez nieprofesjonalnych wychowawców ich uczniowie, podopieczni.

Warto odnaleźć wspólnotę sensów i nawiązywać do ich źródeł oraz przejawów także w procesie dydaktyczno-wychowawczym szkoły. Szkoła nie powinna izolować się od harcerstwa niezależnie od tego, czy jego członkami są uczniowie z ZHP czy ZHR, gdyż dla nauczycieli wiedza o przesłankach wychowawczych tych organizacji i kulturze instruktorskiej powinna być zachętą do nawiązywania z nimi współpracy i włączania ich w sytuacje edukacyjne (w szkole lub poza nią, w harcerstwie czy w środowisku rodzinnym uczniów), które skutkować będą większą trwałością pożądanych zmian w osobowości dzieci i młodzieży.

Dla studentów pedagogiki społecznej ten zbiór jest znakomitym wsparciem w zrozumieniu specyfiki wychowawczej środowisk, które mają swoje tradycje i kulturę organizacyjną. Dzięki tym źródłom może powstać wiele interesujących prac badawczych i tym samym dyplomowych o charakterze komparatystycznym, monograficznym czy historycznym. Podziwiam ogrom pracy, jaką musiała włożyć w przygotowanie tych tomów Katarzyna Marszałek, bowiem odsłania czytelnikom czystość źródeł, które czekają na kolejne odczytania, interpretacje czy analizy poprzeczne lub historyczno-problemowe. Gratuluję Oficynie Wydawniczej „Impuls” podjęcia się edytorskiego zadania, którego wartość w połączeniu z reprintami dotychczas w większości nieznanych współczesnym Polakom publikacji wybitnych postaci ruchu skautowego i harcerskiego okresu II Rzeczypospolitej – pod tytułem „Przywrócić pamięć” – stanowią obowiązkową już biblioteczkę dzieł zachowujących nie tylko w pamięci społecznej, ale i oświatowej, naukowej i publicystycznej wiarygodność harcerskiego ruchu w naszej Ojczyźnie.

Zobacz także

Polecane tytuły ( 8 inne tytuły w tej samej kategorii )

Nowa rejestracja konta

Posiadasz już konto?
Zaloguj się zamiast tego Lub Zresetuj hasło