Grodecka Ewa

Ewa Konstancja Grodecka urodziła się 15 lutego 1904 roku w Warszawie. Była córką Józefa Grodeckiego oraz Katarzyny z domu Stempkowskiej. Wyrastała w domu przesiąkniętym patriotyzmem, charakteryzującym szczególnie rodziny, których członkowie brali udział w powstaniu styczniowym. Dziad Ewy Ludwik Stempkowski został za udział w powstaniu zesłany na Sybir.

Zarówno ojciec, jak i matka byli nauczycielami. Józef Grodecki ukończył Politechnikę Warszawską, a następnie uczył w Warszawskiej Siedmioklasowej Szkole Handlowej, założonej w roku szkolnym 1900/1901 przez Zgromadzenie Kupców. Szkoła znajdowała się pod kontrolą carskiego ministra skarbu, który był w stosunku do szkolnictwa nieco bardziej liberalny niż Ministerstwo Oświaty. Szkoła miała solidne zaplecze finansowe i wysunęła się wkrótce na czoło średnich szkół prywatnych w Królestwie Kongresowym. Opisując atmosferę panującą w tej szkole, J. Maliniak pisał w 1932 roku:

Panująca w niej atmosfera wzajemnego zaufania, dbałości personelu nauczycielskiego o rozwój umysłowy i fizyczny dziecka czyniła ze szkoły jedyny w swoim rodzaju wyjątek, prawdziwą oazę wolnego wychowania wśród otaczającego ją z zewnątrz ucisku rusyfikatorskiego przymusu.

Szkołę wyróżniała także osoba dyrektora Rosjanina Jurija Cwietkowskiego. Był on prawdziwym pedagogiem, doskonale rozumiał narodowe żądania spolszczenia szkoły i je w pełni popierał. Cytowany wyżej autor pisał:

Pod takim kierownictwem duch obywatelskiego uspołecznienia był chlebem powszednim i dewizą zakładu.

Grodeckim przyszło nauczać w okresie wielkich wydarzeń: rewolucji 1905 roku, walki o polską szkołę oraz wojny światowej i walki o niepodległość. Do 1905 roku oboje uczyli w języku polskim mimo surowych zakazów i możliwości represji. Weszli też do powstałego w 1904 roku Koła Wychowawców, skupiającego nauczycieli Polaków, których celem była polska szkoła. Oboje brali czynny udział w strajku szkolnym w 1905 roku. W marcu tegoż roku J. Grodecki objął redakcję „Kuriera Codziennego”. Rok później sprzedał pismo przedstawicielom Polskiej Partii Socjalistycznej. Poszczególne numery pisma były tak rewolucyjne, że 15 grudnia 1906 roku całą redakcję i z nią Grodeckiego aresztowano i osadzono na Pawiaku. Grodecki przesiedział trzy miesiące, lecz to nie osłabiło w nim chęci dalszego działania.

Józef i Katarzyna Grodeccy należeli do tej części postępowej inteligencji, która traktowała swe życie jako służbę narodowi, a później także państwu polskiemu. Byli przedstawicielami nauczycielstwa polskiego szczególnie wrażliwego na los dzieci i młodzieży – prawdziwi Judymowie i Siłaczki.

Po rewolucji w 1905 roku Katarzyna działała w Towarzystwie Kultury Polskiej, któremu prezesował Aleksander Świętochowski. Zajmował się on organizowaniem letnisk dla dzieci. W TKP działał także Józef, lecz bardziej aktywny był on w Polskim Związku Nauczycielskim. Związek był jednak czymś więcej niż organizacją zawodową nauczycieli. Wymogi tamtych czasów powodowały, że działacze związkowi musieli wkraczać w takie obszary, jak równouprawnienie kobiet (postulat zrównania płac nauczycieli i nauczycielek), równy dostęp do szkół wszelkich stopni dla różnych warstw społecznych (postulat szkół bezpłatnych) itd. Katarzyna była autorką trzynastu podręczników i pomocy metodycznych z zakresu oświaty dorosłych.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Ćwiczenia

a. dla zastępowych zastępów instruktorskich.

1. Każda druhna zapoznaje się samodzielnie z treścią artykułu p. t. „Harcerskie Prawo, przyrzeczenie i pozdrowienie w przeszłości“. Wynotowuje zapytania, uwagi, spostrzeżenia i t. p., które nasuną jej się w związku z tym artykułem.

a) Zastęp instruktorski omawia na zbiórce zagadnienia wysunięte przez wszystkie, wchodzące w jego skład, druhny. Zestawienie wszystkich zagadnień i wyniki dyskusji nad niemi zastępowa wysyła do Harcerskiej Szkoły Instruktorskiej na Buczu.

b) Każda druhna z zastępu instruktorskiego, prowadzącego pracę drogą korespondencyjną, przesyła do zastępowej wysunięte przez siebie zagadnienia. Zastępowa, po otrzymaniu prac wszystkich druhen z zastępu, omawia je w liście, który wraz z zestawieniem wszystkich wysuniętych zagadnień wysyła w odpowiedniej ilości odbitek do wszystkich członkiń zastępu i do Harcerskiej Szkoły Instruktorskiej na Buczu.

2. Na zbiórce zastępu instruktorskiego przeczytać wspólnie artykuł p. t. „W sprawie komentarza do Prawa Harcerskiego“. Przeprowadzić dyskusję według następujących wytycznych:

a) Dlaczego komentarz do Prawa jest istotnie potrzebny?

b) Jaką formę chciałybyśmy nadać nowemu komentarzowi? 

c) Jakie zagadnienia, wypływające z życia współczesnego chciałybyśmy widzieć rozwinięte z punktu widzenia harcerskiego w komentarzu dla młodzieży harcerskiej i w komentarzu dla dorosłych harcerek i harcerzy. Protokół dyskusji przesłać do Harcerskiej Szkoły Instr. na Buczu. To samo ćwiczenie zastosować w pracy korespondencyjnej. Wyniki zebrane przez zastępową przesłać na Bucze.

3. Każdej dwójce druhen z zastępu instruktorskiego (dobór dwójek dowolny) powierzyć przeprowadzenie przynajmniej jednego wywiadu w określonym czasie u osób wspólnie wybranych z pośród przedstawicieli miejscowego społeczeństwa, członków organizacyj i t. p. Temat wywiadu: Wobec jakich zagadnień współczesnych, wiążących się z wychowaniem młodzieży, należałoby zająć wyraźne stanowisko? Jeżeli członkinie zastępu mieszkają w kilku miejscowościach, każda przeprowadza wywiad na własnym terenie, odpowiedzi przesyłając do zastępowej. Sprawozdanie z wywiadów, wraz z uwagami zastępowej o przebiegu ćwiczenia, przesłać do Harcerskiej Szkoły Instruktorskiej na Buczu.

4. W zastępie (drużynie) młodszych lub starszych dziewcząt, które już zapoznały się z treścią książeczki: „Nasze Siostry — nasze Patronki“, przeprowadzić ćwiczenia, mające na celu odnalezienie i omówienie zagadnień aktualnych w życiu patronki i ważnych w chwili obecnej z punktu widzenia samych dziewcząt. Ćwiczenie układa drużynowa sama lub z radą drużyny, dostosowując je do pracy na zbiórkach lub poza zbiórkami. Osiągnięte wyniki omówić na zbiórce zastępu instruktorskiego. Opis ułożonych ćwiczeń, ich przebiegu i osiągniętych wyników przesłać do Harcerskiej Szkoły Instr. na Buczu. W zastępie prowadzącym pracę korespondencyjnie, postępować jak przy ćwiczeniu 1. b).

Uwaga. Szczegóły, tyczące przeprowadzenia ćwiczeń w danych warunkach pracy, ustala sama zastępowa.