GÜNSBERG LEOPOLD STANISŁAW

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Przedmowa

Rozkaz Marszałka do harcerzy

Przemówienie Michała Grażyńskiego

Lata dziecięce

W wileńskich murach

Na zesłaniu

„C. K. R.“ i „Robotnik“

Bojówka P. P. S.

Walka zbrojna

Naczelny Wódz

O wielkość Polski

O istotę patronatu

Spis źródeł

Rozkaz marszałka do harcerzy

Naczelny Wódz Wojsk Polskich.

Warszawa, dnia 29 czerwca 1921 r. Belweder.

HARCERZE!

Już w latach niewoli przygotowywaliście się do służby Ojczyźnie. Uwierzywszy w tę prawdę, że tylko silny i zdrowy, przygotowany odpowiednio naród zdolny jest podjąć zwycięsko zbrojną walkę o niepodległość, poczęliście z całym entuzjazmem młodości zaprawiać swe ciała do trudów życia obozowego, ćwiczyć się w rzemiośle wojennem a dusze swe młode nastrajać na wysoki ton moralny ofiarnej gotowości do czynu. To też gdy huragan Wojny Światowej deptać począł niwy polskie i przyjść miało do dziejowego porachunku za lata krzywd i niewoli, wyście w pierwszym stanęli szeregu tych, którzy odważyli się sięgnąć po zaszczytne miano żołnierzy niepodległości. Łzami matek i ojców żegnani lub częściej bez ich wiedzy i zezwolenia rzucając dom rodzicielski, szliście w szeregi Polskich Oddziałów na trud wojenny przerastający wielekroć wasze siły, na rany i śmierć, na górną radość zmierzenia się z wrogiem na otwartem polu.

Nie sprzeciwiliście się i potem nakazom harcerskiego prawa, gdy zmartwychwstała Ojczyzna pod broń swych Obywateli dla obrony granic wołała. W walkach o Kresy Wschodnie Małopolski czy Ziemię Litewską, w walkach zeszłorocznych z przemożnym chwilowo wrogiem braliście czynny i chwalebny udział. Rozrzuceni po oddziałach regularnej armji lub zgrupowani w odrębne jednostki w służbie wywiadowczej, kurjerskiej i frontowej zdaliście raz jeszcze egzamin ze swej dojrzałości obywatelskiej i gotowości do ofiar, zawsze świecąc swym starszym towarzyszom broni przykładem wysokiego pojmowania ochotniczo na się wziętych obowiązków.

Oddając cześć poległym za Ojczyznę kolegom waszym, wyrażam Wam, Harcerze, podziękę i uznanie za dotychczasową służbę. 

Naczelny Wódz:

Józef Piłsudski

Pierwszy Marszałek Polski.

Seria reprintów przygotowanych przez Oficynę Wydawniczą „Impuls” z Krakowa wzbogaciła się o kolejną pozycję. Tym ciekawszą z punktu widzenia naszego portalu, że poświęconą protektorowi Związku Harcerstwa Polskiego, Pierwszemu Marszałkowi Polski Józefowi Piłsudskiemu. Leopold Stanisław Günsberg swą książkę napisał rok po śmierci Komendanta, w maju 1936 r., a adresował ją przede wszystkim do braci harcerskiej. Tytuł jest podobny w swej wymowie do innej pozycji, napisanej przez jednego z czołowych historyków obozu piłsudczykowskiego, także harcerza – Wacława Lipińskiego, który biografię urodzonego w Zułowie Józefa Piłsudskiego zatytułował „Wielki Marszałek”.

Wśród wielu książek, poświęconych komendantowi I Brygady, funkcjonujących na rynku księgarskim recenzowana wyróżnia się przede wszystkim przystępnością. Nie jest przeładowana dużą ilością faktów, dat i wydarzeń. Dostosowana była z założenia do potencjalnego odbiorcy, którym miał być kilkunastoletni harcerz lub harcerka. Dla tego typu czytelnika niezbędne było przedstawienie tła wielu wydarzeń, ich genezy i skutków. Przyswajany w szkole zasób wiedzy historycznej dawał oczywiście pewne podstawy, ale zapewne nie zawsze wystarczało nauczycielom czasu, aby szczegółowo analizować wszystkie aspekty związane z życiem Naczelnego Wodza. Dlatego też opis życia i działalności Józefa Piłsudskiego silnie oparty jest na tle, które łatwiej pozwala zrozumieć dokonywane wybory i zrozumieć przyczyny wielu zdarzeń.

Książka w swej zasadniczej części podzielona jest na osiem rozdziałów, które dotyczą dzieciństwa, lat szkolnych, syberyjskiego zesłania, działalności w Polskiej Partii Socjalistycznej i Organizacji Bojowej PPS, zmagań zbrojnych na czele I Brygady i POW, walki o granice w latach 1918-1921 oraz działalności w odrodzonym państwie. Aten ostatnio rozdział przedstawiony jest w bardzo krótkim zarysie, co jest w pełni uzasadnione krótkim upływem czasu od opisywanych wydarzeń. Uzupełnieniem są: wstęp autorstwa gen. Bolesława Popowicza, rozkaz Józefa Piłsudskiego do harcerzy, przemówienie Przewodniczącego ZHP Michała Grażyńskiego wygłoszone podczas Walnego Zjazdu ZHP kilka dni po śmierci Marszałka oraz część zatytułowana „O istotę patronatu”. Autor w tym ostatnim rozdziale przedstawia przyczyny, dla których jego zdaniem polskie harcerstwo powinno być poddane patronatowi Komendanta. Porównuje jego osiągnięcia dla Polski z tymi, z których zasłynął św. Jerzy – patron skautingu. Miał stanowić wzór moralnego i materialnego wysiłku nakierowanego na budowę wielkości Polski.

W czasach, gdy relatywizm, nie tylko moralny, obecny jest w całym społeczeństwie, w tym także w organizacjach harcerskich, potrzeba ukazania postaci bezwzględnie oddanej Polsce jest konieczna. Niewiele osób zasługuje na to, by być wzorem dla młodego pokolenia harcerzy. Co prawda ponad stuletnia historia harcerstwa daje piękne przykłady realizacji służby Bogu i Polsce, ale znakomita część z nich dotyczy tych , którzy oddali swe życie za Polskę i nie doczekali jej wielkości. Ich poziom działania w większości przypadków koncentrował się na środowisku lokalnym, a jeśli nawet obejmował cały kraj, to z reguły dotyczył kręgu harcerskiego. Niczego nie ujmując bohaterom takim jak Andrzej Małkowski, Florian Marciniak, Tadeusz Zawadzki czy Jan Rodowicz, to jednak patronem, kimś, kto stanowi wzór do naśladowania nie tylko w walce, ale także pracy dla ojczyzny powinien być człowiek, którego osiągnięcia przekraczają miarę dostępną dla zwykłego śmiertelnika. Ktoś taki jak Naczelnik Państwa i zwycięski Wódz Naczelny.

Praca Leopolda Stanisława Günsberga, mimo upływu osiemdziesięciu lat od jej wydania, jest nadal znakomitą lekturą dla młodego pokolenia harcerzy. Przystępnie napisana, bez przeładowania wielką ilością zdarzeń z życia bohatera stanowi alternatywę dla prac Wacława Jędrzejewicza czy Włodzimierza Sulei, po które mogą sięgać instruktorzy. Biorąc pod uwagę fakt, że odrodzenie polityki historycznej przez władze państwowe splata się dość mocno z trendem odkrywania ważnych postaci w naszej historii przez młode pokolenie, to wydanie „Książki o Wielkim Wodzu” jest jak najbardziej uzasadnione. Potrzeba książek, które w przystępny sposób ukazać potrafią jak wykuwały i formowały się myśli i czyny jednego z największych Polaków.

Dariusz Nowiński

Ocena recenzenta

Temat i treść - 8/10

Język, styl, kompozycja tekstu – 8/10

Forma wydawnicza - 9/10

źródło: http://www.jpilsudski.org/recenzje-ksiazek-historycznych/item/2418-ksiazka-o-wielkim-wodzu