Marlena Mirosława Kowalczyk

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp       

Rozdział I. Koncepcja wychowawcza rodziców dzieci w wieku młodszoszkolnym w świetle literatury przedmiotu      

1. Koncepcja wychowania – podstawowe ustalenia terminologiczne      
2. Koncepcja wychowawcza rodziców w świetle wyzwań współczesnej pedagogiki      
3. Koncepcja wychowawcza rodziców w kontekście postulatów wybranych nurtów społeczno-humanistycznych      
3.1. Koncepcja introspekcyjna       
3.2. Koncepcja behawiorystyczna        
3.3. Koncepcja psychodynamiczna       
3.4. Koncepcja poznawcza      
3.5. Naturalistyczna koncepcja wychowania J.J. Rousseau        
3.6. Naturalistyczna koncepcja wychowania J. Deweya      
3.7. Naturalistyczna koncepcja wychowania J. Korczaka       
3.8. Naturalistyczna koncepcja wychowania C. Freineta      
3.9. Naturalistyczna koncepcja wychowania M. Montessori      
3.10. Naturalistyczna koncepcja wychowania A.S. Neilla      
3.11. Koncepcja filozoficzno-normatywna        
3.12. Koncepcja personalistyczna       
3.13. Koncepcja personalno-egzystencjalna    
3.14. Koncepcja personalistyczno-fenomenologiczna Jana Pawła II      
3.15. Koncepcja pedagogiki serca M. Łopatkowej       
3.16. Koncepcja pedagogiki niedyrektywnej      
3.17. Koncepcja pedagogiki Gestalt       
3.18. Koncepcja pedagogiki emancypacyjnej      
3.19. Koncepcja wychowania międzykulturowego       
3.20. Koncepcje wychowania autorytarnego i antyautorytarnego  
3.21. Koncepcja antypedagogiczna     
3.22. Koncepcja metarozwoju       

Rozdział II. Rodzina jako środowisko kształtowania koncepcji wychowawczej rodziców       

1. Pojęcie rodziny       
2. Rodzina macierzysta jako środowisko tworzenia koncepcji wychowawczej współczesnych rodziców      
3. Uwarunkowania przemian w rodzinach pochodzenia a koncepcja wychowania w rodzinach prokreacji      
4. Funkcje rodziny w kontekście koncepcji wychowania rodzinnego       
4.1. Pojęcie funkcji rodziny w literaturze przedmiotu      
4.2. Funkcja prokreacyjna       
4.3. Funkcja ekonomiczna       
4.4. Funkcja socjalizacyjna        
4.5. Funkcja opiekuńcza       

Rozdział III. Koncepcja wychowawcza rodziców w kontekście właściwości rozwojowych dziecka w wieku wczesnoszkolnym      

1. Właściwości rozwoju dziecka w wieku młodszoszkolnym – zagadnienia wprowadzające      
2. Rozwój fizyczny      
3. Rozwój psychiczny      
4. Rozwój społeczno-moralny i emocjonalny   

Rozdział IV. Metodologiczne podstawy badań 

1. Cel i przedmiot badań   
2. Problemy i hipotezy badawcze      
3. Metody i techniki badawcze      
4. Charakterystyka terenu badawczego, dobór próby, zakres i organizacja badań      
5. Opinie jako przedmiot analizy empirycznej   

Rozdział V. Koherencja teoretycznej wizji wychowania i oddziaływań wychowawczych w koncepcji wychowawczej rodziców dzieci w młodszym wieku szkolnym. Analiza ilościowa  

1. Wprowadzenie   
2. Koherencja teoretycznej wizji wychowania i oddziaływań wychowawczych w koncepcji wychowawczej rodziców dzieci w młodszym wieku szkolnym w kontekście ogółu badanych   
2.1. Relacje rodzice – dzieci 
2.2. Organizacja procesu wychowania       
2.3. Organizacja czasu wolnego    
2.4. Stymulowanie rozwoju zainteresowań    
2.5. Metody wychowania      
3. Koherencja koncepcji wychowawczej a wykształcenie rodziców   
3.1. Analiza wizji wychowawczej i działań   
3.2. Poziom koherencji teoretycznych założeń koncepcji wychowawczej z działaniami w zależności od wykształcenia rodziców  
4. Koherencja koncepcji wychowawczej a zawód wykonywany przez rodziców 
4.1. Analiza wizji wychowawczej i działań  
4.2. Poziom koherencji teoretycznych założeń koncepcji wychowawczej z działaniami w zależności od zawodu wykonywanego przez rodziców   
5. Koherencja koncepcji wychowawczej a środowisko społeczne miejsca zamieszkania 
5.1. Analiza wizji wychowawczej i działań    
5.2. Poziom koherencji teoretycznych założeń koncepcji wychowawczej z działaniami w zależności od środowiska społecznego miejsca zamieszkania 
6. Koherencja koncepcji wychowawczej a wiek rodziców      
6.1. Analiza wizji wychowawczej i działań  
6.2. Poziom koherencji teoretycznych założeń koncepcji wychowawczej z działaniami w zależności od wieku rodziców  
7. Koherencja koncepcji wychowawczej a płeć rodziców 
7.1. Analiza wizji wychowawczej i działań  
7.2. Poziom koherencji teoretycznych założeń koncepcji wychowawczej z działaniami w zależności od płci rodziców  

Rozdział VI. Koherencja teoretycznej wizji wychowania i oddziaływań wychowawczych w koncepcji wychowawczej rodziców dzieci w młodszym wieku szkolnym. Analiza jakościowa      

1. Zbieżność wizji wychowawczej i działań      
2. Rozbieżność wizji wychowawczej i działań  

Zakończenie  

Aneks   
Kwestionariusz ankiety dla rodziców dzieci w wieku młodszoszkolnym (7–10 lat)     
Kwestionariusz wywiadu dla rodziców dzieci w wieku wczesnoszkolnym (7–10 lat)   

Bibliografia      

Spis tabel

Ile rodziców, tyle pomysłów na wychowanie, na zachowanie się w konkretnych sytuacjach wychowawczych, rozwiazywanie konfliktów czy nawet odnoszenie się do dziecka, traktowanie go oraz kształtowanie jego otoczenia. Podejmując określone działania zdecydowana większość rodziców ma na uwadze dobro dziecka oraz oczekuje konkretnych rezultatów. Czy jednak rzeczywiście można się ich spodziewać. W jaki sposób wizja wychowania ma się od oddziaływań wychowawczych i … efektów tego wychowania? 

To, w jaki sposób koherentne są teoretyczna wizja wychowania i oddziaływania wychowawcze, odnoszące się do różnych sfer życia rodzinnego, w ramach koncepcji wychowawczej rodziców dzieci w wieku wczesnoszkolnym stanowiło przedmiot badań Marleny Mirosławy Kowalczyk. Swoje wnioski zebrała ona w zajmującej książce „Koncepcje wychowawcze współczesnych rodziców dzieci w wieku wczesnoszkolnym w aspekcie koherencji”. Opublikowana nakładem Oficyny Wydawniczej IMPULS pozycja, to doskonała lektura zarówno dla rodziców, niezależnie od przyjętej przez nich koncepcji wychowawczej, jak i dla pedagogów czy psychologów, którzy źródeł określonych zachowań szukać mogą właśnie w tej koncepcji. 

Dostęp do informacja, ale też zmieniające się warunki życia społeczno-gospodarczego sprawiły, że nie ma jednego uniwersalnego sposobu wychowania, który można polecić, a każdy rodzic dzięki dostępowi do wiedzy wybiera ten, który zgodnie z jego intuicją czy innymi przesłankami, będzie dla niego najlepszy. To niezmiernie interesujące zagadnienie, nic zatem dziwnego, że wieloletnia obserwacja teoretycznych i praktycznych uwarunkowań koncepcji wychowawczych rodziców stała się w końcu bodźcem do podjęcia badań w tym temacie. Podejmując go, autorka pragnęła zweryfikować założenie mówiące, że poziom koherencji w ramach koncepcji wychowawczej rodziców dzieci w wieku młodszoszkolnym różni się w zależności od sfery życia rodzinnego oraz czynników socjodemograficznych. 

Książka składa się z dwóch części, z czego pierwsza zawiera rozdziały teoretyczne, zaś druga – teoretyczna – obejmuje omówienie metodologii badań oraz analizę wyników. W rozdziale pierwszym autorka koncentruje się na równego rodzaju koncepcjach wychowawczych wymienionych w literaturze przedmiotu. Znajdziemy tu m.in. takie koncepcje, jak koncepcja introspekcyjna, jedna z najstarszych, koncepcja behawiorystyczna, kształtująca się w opozycji do psychologii klasycznej, koncepcja poznawcza, naturalistyczne koncepcje wychowania (np. J.Korczaka czy C.Freineta, koncepcja personalistyczna, personalno-egzystencjalna czy pedagogiki Gestalt- ostatnio coraz modniejsza.

Rozdział drugi stanowi przedstawienie rodziny jako środowiska kształtowania koncepcji wychowawczej rodziców. Znajdziemy tu wyjaśnienia pojęcia rodziny, autorka podejmuje także rozważania dotyczące roli rodziny jako środowiska wychowawczego. Nacisk został położony na rodzinę pochodzenia, czyli poszukiwana jest odpowiedź w jakim stopniu wpłynęła ona na współczesnych rodziców, w jaki sposób oddziaływała na nich w okresie dzieciństwa. W rozdziale trzecim przedstawiona została koncepcja wychowawcza rodziców w kontekście właściwości rozwojowych dziecka w wieku wczesnoszkolnym. Autorka zajmuje się tu zarówno rozwojem psychicznym, fizycznym, jak i społeczno-moralnym oraz emocjonalnym 

Kolejne trzy rozdziały obejmują prezentację założeń badawczych i samych badań. Zatem w rozdziale czwartym znajdziemy metodologiczne podstawy badań, począwszy od celu i przedmiotu badań, przez problemy i hipotezy badawcze, metody i techniki badawcze po charakterystykę terenu próby, jej dobór, zakres i organizację badań. Rozdział piąty zawiera analizę ilościową koherencji teoretycznej wizji wychowania i oddziaływań wychowawczych w koncepcji wychowawczej rodziców w młodszym wieku szkolnym. Autorka podejmuje tu próbę (niezwykle udaną zresztą) zobrazowania tej koherencji w kontekście wszystkich badanych oraz w zależności od cech socjodemograficznych. Ostatni rozdział zawiera analizę jakościową – autorka analizuje tu opinie rodziców, którzy prezentując swoją koncepcję wychowawczą spełnili określone wcześniej kryteria. 

Autorka w swojej pracy analizowała takie czynniki, jak wykształcenie rodziców, wykonywany zawód, środowisko społeczne miejsca zamieszkania, wiek i płeć, co pozwoliło na dokonanie naprawdę szczegółowej analizy powiązań. Z przedstawionych wyników badań możemy się dowiedzieć, że największa koherencja występuje w kwestiach dotyczących organizacji procesu wychowania oraz doboru metod wychowania. Pozwala to przypuszczać, że te elementy procesu wychowawczego powstają pod wpływem wzorców przenoszonych z rodzin macierzystych. Badania pozwoliły też na uchwycenie znacznej rozbieżności założeń wychowawczych oraz działań w zakresie relacji rodzice-dzieci, co może być wynikiem przystosowania przez rodziców swoich oddziaływań do warunków wynikających z przemian społecznych. To tylko część interesujących wniosków i spostrzeżeń, sformułowanych w wyniku badań prowadzonych przez Marlenę Mirosławę Kowalczyk, a zawartych w tej godnej polecenia pozycji.

źródło: http://www.qulturaslowa.pl/2020/11/marlena-mirosawa-kowalczyk-koncepcje.html

„Koncepcje wychowawcze współczesnych rodziców dzieci w wieku wczesnoszkolnym w aspekcie koherencji” to książka pedagogiczna będąca obrazem badań nad koncepcjami wychowawczymi w XXI wieku. Podstawą do podjęcia badań była obserwacja teoretycznych i praktycznych uwarunkowań pomysłów wychowawczych rodziców dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Autorka sformułowała problem główny, a z niego wynikły problemy szczegółowe. Przeprowadzone badania miały na celu zweryfikowanie założenia głównego: poziom koherencji w ramach koncepcji wychowawczej rodziców dzieci w wieku młodoszkolnym jest zróżnicowany w zależności od sfery życia rodzinnego (np. relacje rodzice-dzieci ) i czynników socjaldemograficznych. Przyznaję że brzmi to bardzo skomplikowanie. A przekładając to na prostszy język, autorka badała czy występuje zależność między wizją wychowania, podejmowanymi działaniami wychowawczymi a czynnikami socjaldemograficznymi (wykształcenie rodziców, wykonywany zawód, środowisko społeczne miejsca zamieszkania, wiek i płeć). Przeprowadzono analizę impulsów determinujących założenia koncepcji wychowania oraz aktywność wychowawczą rodziców np. wykształcenie, charakter i czas wykonywanej pracy. Poddaje obserwacji czas spędzony na wspólnych posiłkach, rozmowy z dziećmi podejście do kar. 

Publikacja ma bardzo przejrzysty podział na rozdziały, czytając wstęp dowiadujemy się o czym dane rozdziały traktują i możemy wybrać czy bardziej interesuje nas teoria czy wyniki badań metodologicznych. Pierwszy rozdział to przedstawienie poglądów różnych autorów z zakresu teorii wychowania oraz postulaty nurtów społeczno-humanistycznych. Rozdział drugi to również teoria, tutaj autorka skupia się na rodzinie jako środowisku kształtowania koncepcji wychowawczych. W rozdziale trzecim poddano analizie różne koncepcje wychowawcze. Kolejne części książki to przedstawienie wyników badań ilościowych, analizy i wnioski.

Pisząc tę książkę pani Marlena Mirosława Kowalczyk opierała się na bardzo bogatej bibliografii. Podczas lektury znajdziemy wiele przypisów i odnośników, a lista wykorzystanych książek znajduje się na końcu tekstu i zajmuje aż dwadzieścia pięć stron. Świadczy to o wielkim zaangażowaniu i poważnym podejściu do tematu.

W toku prowadzonych badań zastosowano metodę sondażu diagnostycznego (ankiety i wywiad). Ankietę na potrzeby tego badania stworzyła pani Kowalczyk, a jej treść można znaleźć na końcu książki. Ciekawie został przedstawiony proces tworzenia ankiety i to jak ważna jest konstrukcja pytań. Grupa ankietowanych osób odpowiadała na pytania anonimowo dlatego rezultaty można uznać za wiarygodne. Badania przeprowadzono w 2017 roku i objęto nimi grupę rodziców, którzy wspólnie z dzieckiem odwiedzili galerię handlową. Ankiety wypełniło 765 osób, wyniki przedstawiono w formie tabel, a wszystkie z nich zostały szczegółowo opisane. 

Relacje pomiędzy rodzicami a dziećmi są istotnym elementem procesu wychowania we współczesnej rzeczywistości, ponieważ tylko współpraca i ścisłe związki emocjonalne z innymi ludźmi pozwalają uwolnić się od poczucia samotności, lęku i zagubienia. W XXI wieku gdy codzienność opanowała wirtualna rzeczywistość kontakt z bliskim człowiekiem nie przestaje być istotny. Dlatego tak ważne jest odłożenie telefonu na bok by rodzinnie spędzić niedzielne popołudnia, ale nie tyko na spacerze po galerii handlowej, a raczej wybierając inne aktywności.

źródło: https://sztukater.pl/ksiazki/item/33811-koncepcje-wychowawcze-wspolczesnych-rodzicow.html