Bronisława Dymara

redaktorka serii książek Nauczyciele – Nauczycielom, nauczycielka o przeszło pięćdziesięcioletnim stażu pracy. Urodziła się w Ostrorogu na Wołyniu (27.VI.1932). Samokształcenie i poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań w edukacji zostało wpisane w całe jej życie. Magisterskie studia polonistyczne ukończyła w roku 1959 na WSP w Krakowie. Doktorat z nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki obroniła na UAM w Poznaniu w roku 1980.

Intensywną działalność innowacyjną rozwinęła w Lublinie w szkołach nr 15 i 31 (1951-1961). Z wielką pasją kontynuowała i wzbogacała swe próby i eksperymenty w zakresie kompleksowego nauczania, tworzenia systemu norm i kryteriów ocen, samorządności dzieci i młodzieży itd. Na terenie Pszczyny (1961-1976), dokąd przeniosła się po wyjściu za mąż za Jerzego Dymarę, nauczyciela geografii i działacza oświatowego, pracowała w wielu szkołach jako nauczycielka j. polskiego, wizytatorka i dyrektorka. Prowadzona przez Bronisławę Dymarę Szkoła Podstawowa nr 5 i Szkoła Ćwiczeń (1968-1972) stała się ośrodkiem znanych dotąd innowacji. Próba ich kontynuowania i wzbogacania o tzw. Młodzieżowe Forum w prowadzonym przez siebie LO im. Bolesława Chrobrego (1974-1976) – skończyła się dramatem; utratą stanowiska i pracy. 

W roku 1982 dr Bronisława Dymara została zatrudniona w Filii UŚ w Cieszynie na etacie adiunkta, gdzie pracowała jeszcze ćwierć wieku, w tym 15 lat na etacie (do emerytury w roku 1997). Tu skupili się wokół niej nauczyciele walczący z rutyną i schematyzmem. Intensyfikacja działań badawczych i innowacyjnych nastąpiła w związku z prowadzeniem prac magisterskich (ponad 450 obron) oraz objęciem kierownictwa Zakładu Teorii Wychowania (1992-1997). Procesowi rozwoju twórczych działań sprzyjał też prowadzony przez nią nowy przedmiot: innowacje edukacyjne! 

Długoletnia praktyka oraz intensywne poszukiwanie nowego paradygmatu pedagogiki, opartego na więzi nauczycieli akademickich z nauczycielami szkół różnego typu stały się podstawą otwarcia serii książek pedagogicznych Nauczyciele – Nauczycielom. Wśród jej 20 tomów (1996-2009) znajdują się trzy autorskie ksiązki redaktorki: Dziecko w świecie marzeń (1996, 1998, 2010); Dziecko w świecie edukacji. Podstawy uczenia się kompleksowego – nowe kształty i wymiary edukacji (2009), cz. I; Dziecko w świecie edukacji. Realizacja kompleksów. Bliżej integracji osoby i pedagogiki współbycia (2009), cz. II. 

Wymienione książki o edukacji są syntezą niemałego dorobku publikacyjnego, wprowadzającego m.in. nowe spojrzenie na przestrzeń edukacyjną, pojęcie integracji, zasady nauczania, miejsce ucznia jako współtwórcy zajęć i procesu oceniania wyników, w toku kompleksowego uczenia się. 

Dorobek publikacyjny, zapoczątkowany debiutem sprzed pół wieku w „Teatrze Ludowym” i „Kurierze Lubelskim” obejmuje ponad 300 pozycji i jest szczególnie intensywny w ostatnim ćwierćwieczu. Na dorobek ten składa się: 8 książek autorskich i 5 współautorskich, zredagowanych 13 tomów opracowań zbiorowych, a ponadto wiele artykułów, rozpraw, esejów, recenzji, notatek, sprawozdań. 

Wydrukowano je w około 30 czasopismach, kilkunastu seriach naukowych i książkach „pokonferencyjnych” UŚ w Katowicach, UJ w Krakowie, uniwersytetach w Poznaniu, Szczecinie, Wrocławiu, Lublinie itp. 

Publikacje te dotyczą głównie następującej problematyki:

- teoretyczne podstawy nauczania;

- uczenia kompleksowego;

- system norm i kryteriów ocen, jego etyczna wartość;

- wartości w wychowaniu dzieci i młodzieży;

- edukacja jako sztuka bycia i tworzenia;

- szczęście i marzenie w opiniach dzieci i dorosłych;

- czas i przestrzeń jako kategorie pedagogiczne;

- pedagogika współbycia jako możliwość i konieczność;

- szkoła jako przestrzeń tworzenia kultury.

Dwa filary dorobku autorki – to uczenie się kompleksowe i książki serii N-N, z których każda z nich rozpoczyna się słowami: Dziecko w świecie (sztuki, przyrody, tradycji, wartości, współdziałania, rodziny itd.). Stanowi to istotną zmianę w patrzeniu na edukację, której podstawą jest jakość relacji dziecka z elementami świata zewnętrznego, ludźmi i sobą samym. Dla Autorki ważne jest więc nie tylko kształcenie, ale przede wszystkim kształtowanie człowieka, odkrywanie co dzieje się z dzieckiem pod wpływem szkolnej edukacji i innych działań w jego życiu. Wokół idei serii N-N skupiło się 100 osób, 19 profesorów i 20 nauczycieli różnych szkół. Jako autorzy przeważają adiunkci, ale są też rektorzy szkół wyższych. 

Opisaną tu skrótowo działalność innowacyjną charakteryzują liczne recenzje, artykuły i wywiady – zebrane i zaprezentowane m.in. w książce Sztuka bycia człowiekiem. Została ona też zaprezentowana przez różnych autorów w kilku opracowaniach zwartych, do których należą:

Sztuka bycia uczniem i nauczycielem. Z zagadnień pedagogiki współbycia, red. Wiesława Korzeniowska, Andrzej Murzyn, Urszula Szuścik, Kraków 2009

Barbara Solarska: W stronę nauki i sztuki, Pszczyna 2005

Wiesława Korzeniowska: Słownik biograficzny historii myśli pedagogicznej, Bielsko-Biała 2006

Who is who w Polsce. Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków, Szczecin 2007, wyd. VI, s. 689-690

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp

Rozdział I. Droga do marzeń, czyli o potrzebie rozwijania wyobraźni

1. Skrzydła wyobraźni
2. Dziecięce marzenia a szkolny tornister
3. Sztuka nowoczesnego uczenia się- nauczania a tradycja
4. Marzenie jako „gra wyobraźni” i jako sposób twórczego myślenia o edukacji
5. Przykład pod tytułem „Szaleństwo drogi do Bajlandii…”

Przypisy

Rozdział II. Źródła marzeń i ich niektóre cechy

1. Związek marzeń z potrzebami człowieka
2. Wszechobecność marzeń w ludzkim życiu i kulturze
3. Pedagogiczne i egzystencjalne aspekty marzeń
4. O niektórych tajemnicach snów i marzeń
5. Dziwna mapa pojęć

Przypisy

Blok samokształceniowy nr 1, czyli dla każdego coś użytecznego

Rozdział III. Bohater literacki jako marzyciel

1. Pojęcie bohatera literackiego
2. Książka dla dziecka i jej bohaterowie
3. Typologia marzeń, czyli o bohaterach marzących
4. Język Marzen bohaterów
5. Bohaterów swoistości i niezwykłości marzeń bohaterów lubianych przez dzieci

Przypisy

Rozdział IV. O treści marzeń dzieci

1. Empiryczne podstawy wiedzy na temat: „O czym marzą nasze dzieci?”
2. Marzenia o dobroci, pięknie, miłości, przyjaźni, własnym rozwoju i innych wartościach
3. Marzenia o lepszym świecie, o życiu tu i teraz
4. Marzenia o dobrobycie, bogactwie i sławie
5. Ważne treści… prawie nieobecne w marzeniach

Przypisy

Rozdział V. O języku i formie marzeń

1. Trzy spojrzenia na język – potoczne, artystyczne, naukowe
2. Forma tekstów o marzeniach i forma marzeń w tekstach
3. Język jako narzędzie, czyli o funkcjach języka i lingwistyce edukacyjnej
4. Odpowiednie dać rzeczy słowo
5. Dawać można tylko to, co mamy…

Przypisy

Rozdział VI. Fascynacja światem marzeń, czyli o aforyzmach, sentencjach, złotych myślach i innych powiedzeniach

1. Bogactwo i różnorodność powiedzeń o marzeniach
2. O niektórych funkcjach sentencji, aforyzmów i…
3. Literatura piękna jako źródło celów i marzeń – bogactwo i różnorodność krótkich form wypowiedzi o marzeniach
4. Próba klasyfikacji aforyzmów, sentencji, złotych myśli innych powiedzeniach o marzeniach
5. Edukacyjne konteksty aforyzmów, sentencji, złotych myśli, czyli o stosowaniu powiedzeń o marzeniach w praktyce szkolnej

Przypisy

Rozdział VII. Dzieci i dorośli jako marzyciele

1. Marzyciele dorośli, czyli próba ryzykownej typologii
2. Dzieci jako marzyciele
3. Trzy spojrzenia na marzenia

Przypisy

Blok samokształceniowy nr 2, czyli dla każdego coś użytecznego

Antologia wierzy o marzeniach, snach, fantazji, wyobraźni i…

Wstęp

Część I. Wiersze poetów profesjonalnych

Część II. Wiersze naszych dzieci

Cześć II. Piosenki o marzeniach

Aneksy

Aneks nr 1. Siatka pojęć: marzenia – fantazja, wyobraźnia, sny, iluzje, cele

Aneks nr 2. Teksty literackie

Aneks nr 3. Scenariusz kompleksu pt. „Nasza niezwykła podróż do świata bajek i baśni”