Pedagogika kognitywistyczna

Siemieniecki Bronisław

profesor zwyczajny, pracuje na Wydziale Nauk Pedagogicznych w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie kieruje Katedrą Dydaktyki i Mediów w Edukacji. Od chwili założenia pisma „Kognitywistyka i Media w Edukacji” w 1998 roku nieprzerwanie pełni funkcję redaktora naczelnego. Napisał samodzielnie i we współpracy z innymi autorami 38 pozycji książkowych oraz ponad 90 artykułów w pismach naukowych wydanych w Polsce i za granicą. Od wielu lat jest członkiem Rady ds. Edukacji Informatycznej i Medialnej przy Ministrze Edukacji Narodowej. Od 2012 roku jest członkiem Zarządu Towarzystw Naukowych przy PAN.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp

ZMIANY CYWILIZACYJNE W PRZESTRZENI PEDAGOGICZNEJ

Rozdział 1 Wizje rozwoju cywilizacji a pedagogika
Rozdział 2 Homo sapiens a środowisko
Rozdział 3 Pedagogika kognitywistyczna a kultura

KOMUNIKOWANIE W PROCESIE FORMOWANIA CZŁOWIEKA

Rozdział 4 Komunikacja i jej rodzaje z perspektywy pedagogiki kognitywistycznej
Rozdział 5 Komunikacja społeczna

INFORMACJA A EDUKACJA

Rozdział 6 Rola informacji we współczesnym procesie pedagogicznym
Rozdział 7 Wpływanie na ludzi a edukacja

Zakończenie

Bibliografia

Indeks rzeczowy

Indeks osób

Warto przeczytać i zastanowić się...

W książce Pedagogika kognitywistyczna. Studium teoretyczne znajdziemy problemy między innymi ciągłych zmian cywilizacyjnych zachodzące w przestrzeni współczesnego człowieka. Zmiany te odbywają się w trzech najważniejszych, z punktu widzenia komunikacji społecznej, filarach rewolucji technologicznej: informacji, mediach i energii.

Pedagogika kognitywistyczna stara się powiązać ze sobą zakresy poszczególnych dyscyplin w jeden obszar badawczy. Bazując na filozofii, psychologii, językoznawstwie, antropologii, neurologii, sztucznej inteligencji, cybernetyce społecznej, neuropedagogice.

Jak sam autor zauważa: bez rozpatrzenia roli i miejsca mediów we współczesnym świecie niemożliwe jest ukazanie kierunku myślenia w pedagogice. Kierunku, który zatrzyma przerażającą falę zubożenia umysłów młodych ludzi (…).

W książce znajdziemy 3 przewodnie tematy: 1. Zmiany cywilizacyjne w przestrzeni pedagogicznej, 2. Komunikowanie w procesie formowania człowieka, 3. Informacja a edukacja. Jest ona napisana dość zrozumiałym językiem, prawie na każdej stronie znajdziemy ramkę, która podsumowuje dane treści, co według mnie jest ogromnym atutem.

Autor pisze: Uczeń, budując obraz swoich nauczycieli, opiera się na swojej i otoczenia wizji odbioru nauczyciela. Dotychczasowe badania nad jego wizerunkiem nie napawają optymizmem. Pozycja warta przeczytania i zastanowienia się nad własnym życiem.

Lena Rurek
źródło: http://czasdzieci.pl/ksiazki/ksiazka,19046bc-pedagogika_kognitywistyczna.html

Pod tak zagadkowym tytułem kryje się interdyscyplinarne spojrzenie na współczesną pedagogikę poprzez pryzmat genetyki, cybernetyki i komunikacji społecznej z perspektywy ciągłej ewolucji człowieka. Jak pisze autor w tym niewielkim objętościowo opracowaniu zaledwie zasygnalizowano pewne problemy i zagadnienia stojące przed pedagogiką kognitywistyczną. A są nimi między innymi ciągle zmiany cywilizacyjne zachodzące w przestrzeni współczesnego człowieka. Zmiany te odbywają się w trzech najważniejszych z punktu widzenia komunikacji społecznej filarach rewolucji technologicznej: informacji, mediach i energii. Sytuacja ta wpływa na pogłębienie alienacji jednostki we współczesnym świecie, a co za tym idzie zaburza proces jej samorozwoju. Upadek autorytetów, technizacja życia, a właściwie jego dehumanizacja wytycza przed współczesną pedagogiką nowe pola badawcze.

Zmiany społeczne zachodzące w edukacji pokolenia cybercywilizacji wywołane wirtualną rzeczywistością, natłokiem generowanych przez nią informacji, które nie niosą za sobą żadnego znaczenia ani wiedzy, skazują to pokolenie na istnienie w zdehumanizowanej hiperrzeczywistości. Problemy symulacji i wirtualności stają się obecnie jednymi z podstawowych kwestii problemowych dla pedagogiki kognitywistycznej.

Drugim obszarem badań pedagogiki kognitywistycznej jest nasz stosunek do środowiska naturalnego i ekologii, a mówiąc precyzyjnie nasze nań oddziaływanie. A na tej bazie stwarzanie sztucznego środowiska powstałego przy czynnym udziale człowieka. Wycinanie lasów, regulacja i zmiana koryta rzek, hodowanie nowych ras psów czy bydła powoduje, iż stajemy się wyznawcami ślepej idei, że współczesny człowiek zdoła za pomocą aktualnej wiedzy zmienić skutecznie prawa natury na swoją korzyść. Prowadzi to do nieodwracalnej dewastacji przyrody. Widać to już gołym okiem na współczesnych satelitarnych mapach. Pedagogika kognitywistyczna bazując na socjobiologii i współczesnej dydaktyce różnicowej stara się niwelować skutki mitu "tabula rasa", dominującego w ostatnim czasie, a także skutki idei poprawności i dyktatury kulturowej.

Posiadając niepowtarzalny zespół genów skutkujący różnorodnością gatunkową przyswajamy wiedzę w swoisty dla siebie sposób. To samo dotyczy przepływu informacji, przetwarzania ich w naszym umyśle, proces wyciągania wniosków, a w konsekwencji wartościowania płynącej stąd nauki. Sterujące tym mechanizmy kulturowo-neurobiologiczne dopiero teraz znalazły się w orbicie zainteresowań pedagogiki kognitywistycznej. Wcześniej omijano ten zakres spraw, nie włączając ich w zagadnienia wychowawczo-kształceniowe.

Pomijanie konglomeratu tych złożonych zagadnień neuropedagogiki prowadziło do ograniczenia badań nad funkcją kulturową pedagogiki, co skutkowało wyedukowaniem modelu człowieka-robota.

Pedagogika kognitywistyczna bazując na wysoko wyspecjalizowanej interdyscyplinarności stara się powiązać ze sobą zakresy poszczególnych dyscyplin w jeden obszar badawczy. Bazując na filozofii, psychologii, językoznawstwie, antropologii, neurologii, sztucznej inteligencji, cybernetyce społecznej, neuropedagogice.

Pedagogika kognitywistyczna stara się wykorzystać uzyskaną w ten sposób wiedzę w procesie nauczania, gdzie nabyta wiedza, połączona z naszym kulturowym doświadczeniem tworzy w naszym mózgu coraz gęściejszą sieć komunikacyjną między synapsami. W tej koncepcji koewolucji genetyczno-kulturowej człowiek edukowany od narodzin aż do śmierci identyfikuje elementy otaczającej go rzeczywistości posługując się kryteriami wyboru wyznaczonymi przez reguły epigenetyczne odziedziczone przez jego mózg.

Reasumując, w każdym pokoleniu następuje proces odtwarzania kultury. Jednostki posiadające dziedziczne reguły epigenetyczne umożliwiające im lepsze funkcjonowanie w środowisku zwiększają swoje szanse przeżycia i reprodukcji, co znamionuje, iż dobór naturalny decyduje o naszych zachowaniach względem przekazu kulturowego. Im jest on sprawniejszy, tym jednostka lepiej radzi sobie w otaczającym go środowisku.

Chodzi o taki rodzaj współczesnej edukacji, w którym będą brane pod uwagę nasze genetyczne predyspozycje, kulturowe uwarunkowania nazwane w ramach tworzenia modelu przekazu kulturowego "cechą kulturową". Są one nabywane na drodze tzw. "odbicia", obserwacji, naśladownictwa lub bezpośredniego nauczania.

Dokonana tym sposobem adaptacja kulturowa oznacza wykorzystanie naszych umiejętności i przekonań przez geny, a to pozwala dokonać analiz dotyczących przyszłości edukacji, wpływu współczesnej kultury ma szkołę, a także "dyskusji nad współczesnymi zjawiskami występującymi w pedagogice społecznej".

Te wszystkie nasze genetyczni-kulturowe predyspozycje odpowiednio wyedukowane pozwolą lepiej funkcjonować w ramach społeczeństwa informatycznego. Mapowanie myśli, zdolność sekwencjonowania informacji, ich syntetyzowanie, przekształca się w umiejętność uspołecznionego komunikowania się ze społeczeństwem i jego otoczeniem. Standaryzacja umiejętności w komunikowaniu się między nauczycielem a uczniem składa się na złożony proces nauczania. Jest on także determinowany przez układ: człowiek a narzędzia edukacyjne. Stosując techniczne środki dydaktyczne nie bierzemy pod uwagę, tego, iż ich twórcy, konstruktorzy, programiści wprowadzają doń szereg własnych odniesień kulturowych, czy doświadczenie innych. Każde takie działanie edukacyjne buduje nowe więzi, tworzy nowe struktury informacyjne. Tym wszystkim zajmuje się pedagogika kognitywistyczna.

Polecam tym wszystkim, którzy pragną pogłębić swoją wiedzę o trudnych relacjach międzykulturowych, edukacyjnych na linii nauczyciel-uczeń-autorytet. W zmieniającym się dynamicznie świecie, nowa wyspecjalizowana wiedza podana w nam w ramach społeczeństwa informacyjnego, często ulega deprecjacji, niezrozumieniu, albo podlega fragmentarycznemu poznaniu. Umiejętność wykorzystania uwarunkowań psychogenetycznych ucznia przefiltrowana przez trafność podejmowanych działań metodycznych pozwala ocalić w nim to co najcenniejsze - własną osobowość, kreatywność, twórcze podejście do nauki, a przede wszystkimwygenerować najlepsze cechy psychospołeczne.

Gabriel Leonard Kamiński
źródło: http://www.ksiazka.net.pl/index.php?id=49&tx_ttnews[pointer]=1&tx_ttnews[tt_news]=18605&tx_ttnews[backPid]=37&cHash=aa8d5c8025

Pod tak zagadkowym tytułem kryje się interdyscyplinarne spojrzenie na współczesną pedagogikę poprzez pryzmat genetyki, cybernetyki i komunikacji społecznej z perspektywy ciągłej ewolucji człowieka.

Jak pisze autor w tym niewielkim objętościowo opracowaniu zaledwie zasygnalizowano pewne problemy i zagadnienia stojące przed pedagogiką kognitywistyczną. A są nimi między innymi ciągle zmiany cywilizacyjne zachodzące w przestrzeni współczesnego człowieka.

Zmiany te odbywają się w trzech najważniejszych z punktu widzenia komunikacji społecznej filarach rewolucji technologicznej: informacji, mediach i energii. Sytuacja ta wpływa na pogłębienie alienacji jednostki we współczesnym świecie, a co za tym idzie zaburza proces jej samorozwoju. Upadek autorytetów, technizacja życia, a właściwie jego dehumanizacja wytycza przed współczesną pedagogiką nowe pola badawcze. Zmiany społeczne zachodzące w edukacji pokolenia cybercywilizacji wywołane wirtualną rzeczywistością, natłokiem generowanych przez nią informacji, które nie niosą za sobą żadnego znaczenia ani wiedzy, skazują to pokolenie na istnienie w zdehumanizowanej hiperrzeczywistości. Problemy symulacji i wirtualności stają się obecnie jednymi z podstawowych kwestii problemowych dla pedagogiki kognitywistycznej.

Drugim obszarem badań pedagogiki kognitywistycznej jest nasz stosunek do środowiska naturalnego i ekologii, a mówiąc precyzyjnie nasze nań oddziaływanie. A na tej bazie stwarzanie sztucznego środowiska powstałego przy czynnym udziale człowieka. Wycinanie lasów, regulacja i zmiana koryta rzek, hodowanie nowych ras psów czy bydła powoduje, iż stajemy się wyznawcami ślepej idei, że współczesny człowiek zdoła za pomocą aktualnej wiedzy zmienić skutecznie prawa natury na swoją korzyść. Prowadzi to do nieodwracalnej dewastacji przyrody. Widać to już gołym okiem na współczesnych satelitarnych mapach. Pedagogika kognitywistyczna bazując na socjobiologii i współczesnej dydaktyce różnicowej stara się niwelować skutki mitu "tabula rasa", dominującego w ostatnim czasie, a także skutki idei poprawności i dyktatury kulturowej.

Posiadając niepowtarzalny zespół genów skutkujący różnorodnością gatunkową przyswajamy wiedzę w swoisty dla siebie sposób. To samo dotyczy przepływu informacji, przetwarzania ich w naszym umyśle, proces wyciągania wniosków, a w konsekwencji wartościowania płynącej stąd nauki. Sterujące tym mechanizmy kulturowo-neurobiologiczne dopiero teraz znalazły się w orbicie zainteresowań pedagogiki kognitywistycznej. Wcześniej omijano ten zakres spraw, nie włączając ich w zagadnienia wychowawczo-kształceniowe.

Pomijanie konglomeratu tych złożonych zagadnień neuropedagogiki prowadziło do ograniczenia badań nad funkcją kulturową pedagogiki, co skutkowało wyedukowaniem modelu człowieka-robota.

Pedagogika kognitywistyczna bazując na wysoko wyspecjalizowanej interdyscyplinarności stara się powiązać ze sobą zakresy poszczególnych dyscyplin w jeden obszar badawczy. Bazując na filozofii, psychologii, językoznawstwie, antropologii, neurologii, sztucznej inteligencji, cybernetyce społecznej, neuropedagogice.

Pedagogika kognitywistyczna stara się wykorzystać uzyskaną w ten sposób wiedzę w procesie nauczania, gdzie nabyta wiedza, połączona z naszym kulturowym doświadczeniem tworzy w naszym mózgu coraz gęściejszą sieć komunikacyjną między synapsami. W tej koncepcji koewolucji genetyczno-kulturowej człowiek edukowany od narodzin aż do śmierci identyfikuje elementy otaczającej go rzeczywistości posługując się kryteriami wyboru wyznaczonymi przez reguły epigenetyczne odziedziczone przez jego mózg.

Reasumując, w każdym pokoleniu następuje proces odtwarzania kultury. Jednostki posiadające dziedziczne reguły epigenetyczne umożliwiające im lepsze funkcjonowanie w środowisku zwiększają swoje szanse przeżycia i reprodukcji, co znamionuje, iż dobór naturalny decyduje o naszych zachowaniach względem przekazu kulturowego. Im jest on sprawniejszy, tym jednostka lepiej radzi sobie w otaczającym go środowisku.

Chodzi o taki rodzaj współczesnej edukacji, w którym będą brane pod uwagę nasze genetyczne predyspozycje, kulturowe uwarunkowania nazwane w ramach tworzenia modelu przekazu kulturowego "cechą kulturową". Są one nabywane na drodze tzw. "odbicia", obserwacji, naśladownictwa lub bezpośredniego nauczania.

Dokonana tym sposobem adaptacja kulturowa oznacza wykorzystanie naszych umiejętności i przekonań przez geny, a to pozwala dokonać analiz dotyczących przyszłości edukacji, wpływu współczesnej kultury ma szkołę, a także "dyskusji nad współczesnymi zjawiskami występującymi w pedagogice społecznej".

Te wszystkie nasze genetyczni-kulturowe predyspozycje odpowiednio wyedukowane pozwolą lepiej funkcjonować w ramach społeczeństwa informatycznego. Mapowanie myśli, zdolność sekwencjonowania informacji, ich syntetyzowanie, przekształca się w umiejętność uspołecznionego komunikowania się ze społeczeństwem i jego otoczeniem. Standaryzacja umiejętności w komunikowaniu się między nauczycielem a uczniem składa się na złożony proces nauczania. Jest on także determinowany przez układ: człowiek a narzędzia edukacyjne. Stosując techniczne środki dydaktyczne nie bierzemy pod uwagę, tego, iż ich twórcy, konstruktorzy, programiści wprowadzają doń szereg własnych odniesień kulturowych, czy doświadczenie innych. Każde takie działanie edukacyjne buduje nowe więzi, tworzy nowe struktury informacyjne. Tym wszystkim zajmuje się pedagogika kognitywistyczna.

Polecam tym wszystkim, którzy pragną pogłębić swoją wiedzę o trudnych relacjach międzykulturowych, edukacyjnych na linii nauczyciel-uczeń-autorytet. W zmieniającym się dynamicznie świecie, nowa wyspecjalizowana wiedza podana w nam w ramach społeczeństwa informacyjnego, często ulega deprecjacji, niezrozumieniu, albo podlega fragmentarycznemu poznaniu. Umiejętność wykorzystania uwarunkowań psychogenetycznych ucznia przefiltrowana przez trafność podejmowanych działań metodycznych pozwala ocalić w nim to co najcenniejsze - własną osobowość, kreatywność, twórcze podejście do nauki, a przede wszystkim wygenerować najlepsze cechy psychospołeczne.

źródło: http://www.ksiazka.net.pl/index.php?id=49&tx_ttnews%5Btt_news%5D=18605

Analiza paradygmatów pedagogiki i procesów komunikacji z perspektywy teorii kognitywistycznej stanowią główny obszar zainteresowań badawczych prof. Bronisława Siemienieckiego z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Autor, jeden z założycieli Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego, należy do czołówki teoretyków współczesnej pedagogiki europejskiej, a dzięki przekładowi niniejszej pozycji, wydanej w Toruniu w 2010 r., ma szanse dotrzeć do włoskiej publiczności.

Praca porusza zagadnienia i analizuje głosy współczesnych nauk humanistycznych podejmujących refleksję krytyczną, która obejmuje – w atmosferze przyjaznej synergii – antropologię, studia nad rozwojem oraz teorię komunikacji z punktu widzenia edukacji i kształtowania nowych pokoleń.[...]

prof. Piero Crispiani