Małkowski Juliusz Andrzej

urodzony 31 października 1888 ro­ku w majątku Trębki koło Kutna, wybitny działacz niepodległościowy, członek Zarzewia, Eleusis i Sokoła, jeden z twórców harcerstwa. Zginął 15/16 stycznia 1919 roku w pobliżu Cieśniny Mesyńskiej na francuskim statku Chaouia, którym płynął z misją wojskową od gen. Józefa Hallera do gen. Lucjana Żeligowskiego do Odessy.

Październik 1908 – podejmuje studia na wydziale budowy maszyn Politechniki Lwowskiej

20 marca 1911 – przy poparciu naczelnika Związku Sokolego dra Kazimierza Wyrzykowskiego organizuje z Jerzym Grodyńskim pierwsze kursy skautowe w Sokole Macierzy we Lwowie i Brzuchowicach pod Lwowem

21 maja 1911 – wchodzi w skład Naczelnej Komendy Skautowej we Lwowie.

1911 – ukazuje się pierwszy na ziemiach polskich pod zaborami podręcznik skautowy, adaptacja książki Roberta Baden-Powella dokonana przez Andrzeja Małkowskiego pt. Scouting jako system wychowania młodzieży.

Od 15 października 1911 – rozpoczyna wydawanie dwutygodnika „Skaut”

Listopad i grudzień 1911 – odwiedza większe miasta Małopolski, wygłaszając odczyty, wydając instrukcje, prowadząc ćwiczenia i egzaminy skautowe, zakładając drużyny

Marzec 1912 – przekazuje redakcję „Skauta” Ignacemu Kozielewskiemu i wyjeżdża do Anglii, by le­piej poznać skauting i przygotować drugie wydanie swojej książki; po powrocie z Anglii zostaje odsunięty od pracy redakcyjnej w „Skaucie” oraz w Naczelnej Komendzie Skautowej.

1913 – przenosi się do Zakopanego, gdzie podejmuje pracę jako nauczyciel gimnazjum; zostaje drużynowym I Zakopiańskiej Drużyny Harcerzy im. ks. Józefa Poniatowskiego

Lipiec 1913 – jest głównym organizatorem wyprawy reprezentacji polskiej na III Wszechbrytyjski Zlot Skautów do Birmingham w Anglii

1914 – po zlocie własnym nakładem wydaje książkę Jak skauci pracują

Marzec 1914 – zakłada w Zakopanem Komitet Skautowy, a w czerwcu wydaje broszurę I. Skautostwo pod względem wychowawczym i narodowym. II. Komitet Skautowy w Zakopanem

1914 – żeni się z Olgą Drahonowską, organizatorką skautingu żeńskiego

1914 – z wybuchem wojny wstępuje do Legionów Polskich; wysłany przez J. Piłsudskiego z misją do R. Dmowskiego, przedziera się przez fronty do Warszawy; od końca listopada dowodzi plutonem w 2 pułku I Brygady Legionów Polskich; w grudniu zapada na tyfus i przebywa w szpitalu w Zakopanem, gdzie po wyzdrowieniu otrzymuje zwolnienie z Legionów

Luty 1915 – zagrożony aresztowaniem opuszcza Zakopane i przez Wiedeń, Szwajcarię, Paryż i Anglię dociera we wrześniu do Ameryki, gdzie organizuje kilka drużyn skautowych, opracowuje regulaminy i instrukcje, wydaje drukiem kilka broszur: Musztra skautowa, O wychowanie skautowe, Jak tanio i zgrabnie umundurować drużynę, propagujących ruch skautowy w środowiskach polonijnych

Grudzień 1916 – przedostaje się do Kanady

1917 – przechodzi szkolenie w Military School of Infantry w Toronto, potem przerzucony z oddziałami kanadyjskimi do Europy bierze udział w ciężkich walkach we Francji

Listopad 1918 – uzyskuje zwolnienie z wojsk kanadyjskich i zostaje przeniesiony do formującej się we Francji Armii Polskiej gen. Józefa Hallera

15 stycznia 1919 – statek, którym płynie z misją wojskową, trafia na minę i tonie

Odznaczony: brytyjskimi medalami „Za wojnę 1914–1918” i „Za Wielką Wojnę za Cywilizację 1914–1919”, „Krzyżem Niepodległości” (pośmiertnie – 1930), Medalem Pamiątkowym „Za Wojnę 1918–1921” (pośmiertnie) oraz angielskim skautowym złotym medalem „Za Zasługę” (1913).

Pośmiertnie w 1921 roku otrzymał tytuł Honorowego Harcerza Rzeczypospolitej.

Rocznik harcerski, pod red. S. Sedlaczka, Dział Wyd. NZHP, Warszawa 1928, s. 4–7.

Kalendarz harcerski na rok 1924, pod. red. S. Sedlaczka, L. Grabowskiego, NZHP, Warszawa 1924, s. 30–33.

Błażejewski W., Postaci z dziejów. 35 biogramów działaczy i instruktorów harcerskich, GK ZHP, Warszawa 1984, s. 25–26.

Błażejewski W., Z dziejów harcerstwa polskiego (1910–1939), MAW, Warszawa 1985, s. 362–363.

Harcerski słownik biograficzny, t. 1, pod red. J. Wojtyczy, Muzeum Harcerstwa – Marron Edition, Warszawa – Łódź 2006, s. 131–135.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Generał Baden-Powell

Kto chce należycie ocenić jakikolwiek nowy ruch społeczny, musi poznać człowieka, który go stworzył i który nim kieruje. My Polacy często nie dbamy o to, bo nie dostrzegamy, że każda instytucya, czy program działania jest wyrazem ducha i charakteru twórców.

Sprawdza się to przedewszystkiem w dziedzinie wychowania. Dziś wiemy, że najważniejszym czynnikiem w wychowaniu nie jest nauczanie, podanie pewnego zasobu wiadomości, ale naśladowanie nauczycieli. To też wymagamy od kierowników młodzieży już nie tylko zawodowego wykształcenia, ale również charakteru i takich przymiotów, które chcielibyśmy znaleźć w życiu młodego pokolenia.

Dlatego też poznanie osobistości największego współczesnego geniusza wychowawczego, którego za wodza po­czytują setki tysięcy młodzieży całej kuli ziemskiej, jest rzeczą nieobojętną dla tych, co z ruchem skautowym chcą się zapoznać.

Robert Baden-Powell urodził się w r. 1857, jako syn szeryfa angielskiego hrabstwa Kent, pastora i równocześnie profesora Oxfordzkiego uniwersytetu. Po kądzieli był on prawnukiem Nelsona oraz potomkiem Johna Smitha, sławnego wilka morskiego, który za czasów królowej Elżbiety zdobył dla Anglii Wirginię.

Rodzice jego nie posiadali majątku, ale umieli dać dzieciom doskonałe wychowanie. Jest to w pierwszym rzędzie zasługą nadzwyczajnej matki, że wszyscy bracia Roberta umieli się w życiu odznaczyć. Jeden z nich jest wybitnym oficerem marynarki, drugi był zasłużonym politykiem i członkiem parlamentu, trzeci — sławnym adwokatem i znanym malarzem, czwarty, podobnie jak Robert, ogromnie cenionym żołnierzem. [...]