Stanisław Sedlaczek

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Treść rocznika.

Część I. Literatura harcerska. Książki do bibljotek

Hymny narodowe

Przewodniczący Z. H. P.

Harcerski Kalendarzyk Historyczny

Ważniejsze daty z życiorysu Skauta Naczelnego

Przyrzeczenie i prawo harcerskie

Od Redakcji

Z życia harcerskiego (kilka obrazków)

Wartość wychowawcza skautingu, Prof. Dean James E. Russel

Zawisza Czarny z Grabowa, E. Ryszkowski

Część II. Organizacja Związku Harcerstwa Polskiego. Źródła. Krótkie przedstawienie całości

Skróty

Protektorzy Z. H. P. Statut

Akty Min. W. R. i O. P. Instrukcja w sprawie szkolnych drużyn harcerskich

Organizacja drużyn: Drużyna

Komenda Hufca

Komenda Chorągwi

Oddziały Związku Harcerstwa Polskiego

Statut Oddziału

Naczelne Władze Związku Harcerstwa Polskiego. Zjazd Walny

Naczelna Rada Harcerska

Naczelnictwo. Główne Kwatery

Sądy

Harcerski Kodeks Honorowy

Członkowie czynni (starszyzna harcerska)

Stopnie i próby starszyzny m.

Kształcenie starszyzny m.

Starsi harcerze i starsze harcerki

Członkowie współdziałający. Koła Przyjaciół Harcerstwa

Kierunek prac Kół, St. Czajkowska

Członkowie Współdziałający Z. H. P.

Koła Przyjaciół Harcerstwa

Regulamin Koła Przyjaciół. Legitymacje, oznaki

Przepisy obowiązujące w drużynach żeńskich

Regulamin munduru i oznak harcerskich

Próby i stopnie młodzieży męskiej

Przepisy obowiązujące obozy i kolonje m.

Instrukcja w sprawie raportów w drużynach m.

Różne przepisy i instrukcje (patrz Skorowidz)

Rozporządzenia Ministerstwa W. R. i O. P.

Część III. Druki obowiązujące i używane w Zw. Harc. Polskiego

Terminarz Związku Harcerstwa Polskiego 380 Harcerstwo w liczbach

Podział terytorjalny.

Adresy

Ogólny Regulamin Wewnętrzny (w kolejności dawnych oficjalnych druków i niedrukowanych uchwał)

A. Członkowie.

I. Członkowie czynni

II. Członkowie współdziałający

III. Koło Przyjaciół Harcerstwa

IV. Starsi Harcerze i Harcerki

V. Członkowie honorowi (zniesione)

B. Oddziały.

VI. Regulamin Oddziału Z. H. P.

C. Organizacja drużyn.

VII. Drużyna

VIII. Komenda Hufca

IX. Komenda Chorągwi

X. Zakres obowiązywania — (dalej kolejnej numeracji nie było w oficjalnych drukach)

D. Naczelne władze Z. H. P.

XI. Zjazd Walny

XII. Naczelna Rada Harcerska

XIII. Naczelnictwo Z. H. P.

E. SĄDY.

XIV. Regulamin Sądów Harcerskich

XV. Harcerski Kodeks Honorowy

Krótkie przedstawienie całości.

Harcerze, starsi harcerze i starszyzna.

Drużyna. Podstawowym elementem zbiorowym organizacyjnym Z. H. P. jest drużyna, normalnie złożona z najmniej dwóch, najwyżej czterech zastępów, po 6-8 harcerzy.

W ostatnich latach zaczęły wytwarzać się jako podstawowe elementy zgrupowania szersze od drużyn, gniazda czy ogniska, nie ujęte jeszcze w normy przepisów, ani nie posiadające ustalonej nazwy, a występujące czasem także pod nazwą drużyny. Takie „gniazdo“ składa się z gromady wilcząt, drużyny harcerzy, oraz z zrzeszenia starszych harcerzy, przyczem te składniki związane są jakimś stałym czynnikiem, n. p. oparciem o tę samą szkołę — wtedy zrzeszenie starszych harcerzy obejmuje b. wychowanków szkoły. Istnieją także oddzielne zrzeszenia, drużyny lub koła starszo-harcerskie.

Drużyna stanowi zasadniczy ośrodek organizacyjny, wychowawczy i posiada w zakresie swych zadań wychowawczych samodzielność. Przepisy ogólne, obowiązujące wszystkie drużyny mają jedynie na celu ułatwienie pracy i nadanie jej jednolitego kierunku ogólnego, ale nie zawierają szczegółów krępujących zdrową inicjatywę drużynowego. Również władze harcerskie nie powinny wkraczać zbyt głęboko w wewnętrzne życie drużyny, o ile ono biegnie normalnie, zgodnie z zasadami ideologji i metodyki harcerskiej. Hufiec ma na celu koordynację i ożywienie pracy harcerskiej na pewnym niewielkim terenie, n. p. w powiecie, większym mieście. W praktyce wytworzyły się właściwie różne typy hufców, a raczej ustaliły różne zakresy pracy Hufcowych. Według Ogólnego Regulaminu Wewn. — Hufcowy jest przełożonym drużynowych, przyjęło się jednak w niektórych Chorągwiach uważać go tylko za stałego wizytatora.

Chorągiew zrzesza drużyny większego obszaru, n. p. województwa. Podział na Chorągwie wytworzył się historycznie; mimo dążności do uzgodnienia go z podziałem administracyjnym kraju nie łatwo to uskutecznić ze względu na warunki komunikacyjne i niepokrywanie się podziału na województwa, z podziałem na dyjecezje, okręgi szkolne, okręgi korpuśne — tak, że trudno wybrać z jakim podziałem państwa miałby się pokrywać podział Z. H. P.

Chorągiew obejmuje całokształt życia harcerskiego (męskiego, względnie żeńskiego) na swem terytorjum. Komendant Chorągwi jest przełożonym wszystkich drużyn, drużynowych i starszyzny tego obszaru, a do najważniejszych jego zadań należy pozyskiwanie pracowników harcerskich i kształcenie ich w zakresie stopnia podharcmistrza.

Główna Kwatera jest organem kierowniczym całej pracy wychowawczej Z. H. P. Istnieją równoległe Główne Kwatery Męska i Żeńska. Zadaniem G. K. jest dbanie o czystość idei harcerskiej w Związku, o jednolitość pracy programowej nad pogłębieniem wewnętrznej wartości Harcerstwa i dalszym rozwojem Ruchu; organizowanie, kierownictwo ogólne i kontrola wychowawczej pracy Z. H. P., przygotowanie starszyzny.

Naczelnik (równolegle Naczelniczka) jest przełożonym wszystkich harcerzy i całej starszyzny harcerskiej, oraz wszystkich drużyn i zrzeszeń harcerskich męskich.

Reprinty przedwojennych wydawnictw harcerskich. Sprawienie, by książki z 1917 roku (Opowieści skautowe) i z roku 1928 (Rocznik harcerski) – to cenna rzecz.

Skauting w międzywojniu działał bardzo prężnie. Stanisław Sedlaczek (1892, Kołomyja – 1941, Auschwitz – Birkenau) to jeden z najbardziej znanych działaczy harcerskich tamtego okresu, Naczelnik Harcerzy Związku Harcerstwa Polskiego. Po II wojnie światowej jego książki (wszystkie) zostały objęte zapisem cenzury. Tym bardziej – jako historyk harcerstwa – cieszę się z faktu wydania ich reprintów.

Obydwie recenzowane pozycje mogą – jestem zdania – być cenną pomocą dla drużynowego – i jego przybocznych – podczas przygotowywania – i później: prowadzenia – zbiórek. ,,Opowieści skautowe” Romualda Kawalca to zbiór gawęd. Można je wykorzystać podczas ogniska czy kominka harcerskiego. ,,Rocznik harcerski” (opublikowany pod redakcją Sedlaczka) zawiera nie tylko przepisy (tak samej organizacji, czyli Związku Harcerstwa Polskiego, ale i Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego /tyczące się organizacji drużyn harcerskich na terenach szkół/), ale też dane statystyczne (pod nazwą ,,Harcerstwo w liczbach”) i informacje o podziale terytorialnym ZHP (wraz z adresami poszczególnych chorągwi). Recenzowany tom ,,Rocznika” otwiera biogram ówczesnego Przewodniczącego Związku Harcerstwa Polskiego, księdza Jana Mauersbergera (1877, Warszawa – 1942, Warszawa).

Żywię nadzieję, że książki Kawalca i Sedlaczka zostaną w przyszłości (liczę, że niedalekiej!) opublikowane w nowych wydaniach – nie tylko w formie reprintów. Reprinty są bardzo ładne wizualnie i wręcz idealne dla pasjonatów starych książek, starych wydań, natomiast moim zdaniem nowe wydania, nowe okładki, nowa szata graficzna – nadałyby tym książkom pewnego powiewu świeżości. Niemniej jednak – chylę czoła (z francuska: chapeau bas!) dla pomysłu opublikowania tych pozycji w ramach serii ,,Przywrócić pamięć”. Liczę na to, że dzięki takim publikacjom zainteresowanie historią harcerstwa wzrośnie. Bo – powiedzmy sobie szczerze – nadal nie jest ono tak duże, na jak duże zasługuje być. Oparte na ideach skautingu Roberta Baden – Powella harcerstwo Olgi i Andrzeja Małkowskich, to jeden z – moim zdaniem – najważniejszych ruchów w historii Polski. Mówimy o Szarych Szeregach. Mówimy o batalionach ,,Zośka” i ,,Parasol”. Mówimy o odrodzeniu harcerstwa po 1989 roku. Ale czy sięgnęliśmy do samych źródeł tego ruchu? Do samych źródeł tych wydarzeń? Jeżeli nie, to właśnie nadarzyła się świetna ku temu okazja. Nalegam – zapoznajmy się z książkami. Rozumiejąc idee ruchu harcerskiego i jego działalność – być może lepiej zrozumiemy najnowszą historię Polski. Życząc przyjemnej lektury, oceniam obydwie książki na 5.

Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza Impuls

Ocena recenzenta: 5/6

Helena Sarna

https://historykon.pl/opowiesci-skautowe-i-rocznik-harcerski-seria-przywrocic-pamiec-recenzja/