Nekrasz Władysław

Władysław Janusz Nekrasz, harcmistrz, inżynier rolnik, działacz społeczny. Urodził się 9 października 1893 roku w Krasnolisach koło Winnicy na Podolu. W 1939 roku ranny, został wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną, wywieziony do Starobielska i zamordowany w 1940 roku.

1912 – rozpoczął studia rolnicze na politechnice w Kijowie; wspólnie z Józefem Dybowskim założył pierwszy zastęp skautowy „Kruków”, a rok później także zastęp żeński

1914 – został zastępcą komendanta miejscowej komendy skautowej, latem uczestniczył w kursie instruktorskim w Skolem

1914–1915 – był członkiem, a następnie zastępcą naczelnika Związkowej Komendy Skautowej na Rusi 1915 – pełnił funkcję naczelnika Związkowej Komendy Skautowej na Rusi

1914–1917 – był komendantem męskiego hufca kijowskiego

1915–1918 – został zastępcą naczelnika Kierownictwa Har­cerstwa na Rusi i w Rosji (Państwie Rosyjskim) w Kijowie; organizował kursy instruktorskie, podczas których prowadził zajęcia z pionierki i obozownictwa

1917 – wstąpił do szkoły artylerii w Kijowie, po czym zgłosił się do I Korpusu Polskiego dowodzonego przez generała Józefa Dowbor-Muśnickiego Listopad 

1918 – był dwukrotnie ranny w walkach o Lwów; został odznaczony Orderem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych; dostał przydział do pracy przy sztabie generalnym w Warszawie

Lipiec 1919 – prowadził zajęcia z pionierki na kursie instruktorskim w Zwierzyńcu Zamojskim.

1919 – został kierownikiem Wydziału Technicznego Głównej Kwatery Męskiej

1920 – był organizatorem i komendantem harcerskich oddziałów ochotniczych, mobilizowanych do armii generała Józefa Hallera

1920–1924 – został członkiem Naczelnej Rady Harcerskiej

1920–1922 – należał do Naczelnictwa ZHP

1921 – pełnił funkcję sekretarza generalnego ZHP; jako delegat Naczelnictwa brał udział w akcji plebiscytowej na Górnym Śląsku i w trzecim powstaniu śląskim

1925–1926 – skorzystał z urlopu instruktorskiego

1926–1931 – był komendantem Wołyńskiej Chorągwi Męskiej Po

1931 – nie pełnił funkcji instruktorskich

1934 – wystąpił o przeniesienie do kategorii członków wspierających

W 1939 roku zgłosił się jako ochotnik do wojska. Dostał przydział do Wilna. W czasie odwrotu na południe pod Stanisławowem został ranny, wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną, wywieziony do Starobielska i zamordowany w 1940 roku.

Ordery i odznaczenia: Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyż Walecznych (1918), Krzyż Niepodległości (1933), Honorowy Krzyż Harcerzy z Czasów Walk o Niepodleg­łość (1938), harcerska odznaka „Za Zasługę” (1915, 1921).

Wniósł duży wkład do prac nad programem i metodyką harcerską, w opracowywanie stopni i sprawności harcerskich. Był autorem licznych artykułów w prasie i publikacji: Pionierka harcerska, (na okładce: dla drużyn męskich i żeńskich, kolonji letnich i kursów), skł. gł. Komisja Dostaw Harcerskich, Warszawa 1921 (wyd. 2 przerob., Harcerskie Biuro Wydawnicze „Na Tropie”, Warszawa 1939; wyd. 3, Państwowy Zakład Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1947); Harcerze w bojach. Przyczynek do udziału młodzieży polskiej w walkach o niepodleg­łość Ojczyzny w latach 1914–1921, cz. 1–2, Główna Księgarnia Wojskowa, Warszawa 1930–1931.

Błażejewski W., Postaci z dziejów. 35 biogramów działaczy i instruktorów harcerskich, Główna Kwatera Związku Harcerstwa Polskiego, „Prace Zespołu Historycznego Głównej Kwatery ZHP”, nr 1, Warszawa 1984, s. 30–31.

Jarzembowski K., Kuprianowicz L., Harcmistrzynie i harcmistrze Związku Harcerstwa Polskiego mianowani w latach 1920–1949, Barbara HUP B. Gąsiorowska, Kraków 2006, s. 160–161.

Wojtycza J. (red.), Harcerski słownik biograficzny, t. 2, Muzeum Harcerstwa – Marron Edition, Warszawa – Łódź 2008, s. 147–148.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

PRZEDMOWA   

WSTĘP    

Co wiedzieć powinien kierownik? 

Harcerz jest pionierem stylu rodzimego 

ROZDZIAŁ I. Narzędzia pionierskie 

O narzędziach i obchodzeniu się z niemi   

Wyposażenie pionierskie oddziałów harcerskich 

Harcerska orkiestra obozowa    

ROZDZIAŁ II. Las i materjał drzewny 

Gatunki i nazwy materjałów drzewnych    

ROZDZIAŁ III. Bramki i ogrodzenia    

Studnie  Krzyże i ogrodzenia nagrobków   

ROZDZIAŁ IV. Węzły   

Noszenie linki. Zwój    

Gatunki lin   

Zapobieganie strzępieniu się i rozplataniu linki    

Proste węzły  Węzły ratownicze    

Skrócanie i łączenie lin   

Zaczepy 

Wiązanie belek    

Drabinki sznurowe 

ROZDZIAŁ V. Kładki i mosty    

Kładki    

Mosty 

Wstępne czynności 

Budowa mostów z żerdzi 

Most na koźle przyczółkowym  „przyczółkowo-wieszarowy"  

Mosty na kozłach 

Budowa mostu belkowego 

Podpory mostu belkowego   

Mosty na wozach 

„ z belek krótszych od szerokości przeszkody 

„ faszynowe 

„ linowe   

ROZDZIAŁ VI. Tratwy 

Tratwa Robinsona Kruzoe 

Tratwy tymczasowe. Tratwy z beczek 

Przystań   

Tratwa obozowa skautów amerykańskich 

Budowa łodzi

Czółna   

Jak zrobić sanki? 

ROZDZIAŁ VII. Rowy strzeleckie 

Zadania rowów strzeleckich 

Okopywanie się   

ROZDZIAŁ VIII. Ziemianki  Schronisko „leśnych ludzi” 

ROZDZIAŁ IX. Roboty ziemne 

Darń   

Robienie faszyny

Zastosowanie narzędzi w glebie

Drogi   

Konstrukcja i naprawa dróg 

Naprawa szosy i dróg ziemnych 

Drogi na gruntach piasczystych, gliniastych i błotnistych.

Ulepszanie tych dróg 

ROZDZIAŁ X. Pionierka w harcerstwie żeńskim 

PROGRAMY SPRAWNOŚCI   

Zakończenie 

Dodatek. Budowa przyrządów gimnastycznych 

Źródła 

MATERJAŁY DO GAWĘDY O PIONIERCE

PRZEDMOWA

Do napisania „Pionierki Harcerskiej” skłonił mię dawno odczuwany w literaturze harcerskiej brak odpowiedniego dziełka technicznego, uprzystępniającego drużynom i obozom uprawianie wolnych ćwiczeń fizycznych na świeżem powietrzu. W książeczce tej starałem się zebrać te różnorodne ćwiczenia praktyczne, które moim zdaniem, winny znaleźć swe miejsce w pionierce harcerskiej, a które przy należytem kierownictwie, mogłyby przynieść chłopcom dużo korzyści moralnych i fizycznych, zainteresować ich pracą ręczną, a także dać sposobność do przygód. Podręcznik, który składam w ręce młodych czytelników nie jest w całości książeczką oryginalną. Treść techniczna jest głównie zestawieniem z dzieł naszych i kilku obcych, przystosowanym przezemnie do upodobań i wieku młodzieży harcerskiej, chociaż np. rozdział o bramkach i ogrodzeniach, jest moim własnym projektem, do którego potrzebne materjały jak szkice i fotografie (do druku przerysowane przez d-ha Bobińskiego) wykonałem podczas pobytu w Zakopanem.

Niektóre działy pionierki jak np. mosty i narzędzia, może zbyt szeroko traktuję, ale czynię to umyślnie. Żyjemy w tych czasach kiedy chłopiec dorastający już musi być wyćwiczony w takich rzeczach o których przed kilkunastu laty, rówieśnikowi jego nawet się nie śniło, a co zawsze było przedmiotem pracy tylko dorosłych. Pokazało się iż niepełnoletni chłopcy, w razach tak nadzwyczajnych jak obrona kraju, zarówno jak i w życiu codziennym, mogą niejednokrotnie zastępować starszych w czynnościach, wymagających roztropności, poważnego traktowania, a nawet odwagi i dzielności. Z tego też względu, winni oni posiadać wyćwiczenie techniczne większe, niż dawny przeciętny chłopiec.

Pragnąłbym również, aby książeczka ułatwiła naszym harcerzom realizowanie hasła amerykańskiego, które brzmi: „Jeżeli chcesz mieć cośkolwiek zrobionego — zrób sam”, które jest zasadą wszystkich dzielnych ludzi.

„Pionierka Harcerska” będzie posiadała zapewne nie mało braków, jednakże coraz bardziej zwiększające się zainteresowanie pionierką w drużynach, a także prawie zupełne wyczerpanie odpowiednich podręczników w księgarniach zmusiły mię do przyśpieszenia wydawnictwa.

Dział o obozowaniu pomijam ze względu na mające się wkrótce ukazać drugie wydanie książki dha. St. Gibessa „Skaut w obozie”.

Rysunki zostały wykonane przez dha. St. Bobińskiego i P. Karczewskiego, za co im na tem miejscu składam podziękowanie.

Nadsyłane uwagi czytelników o książeczce (pod adresem Główna Kwatera Z. H. P. Warszawa Aleje Ujazdowskie 37-12) będą dla mnie cenną przysługą na drodze udoskonalania „Pionierki”.

15-II 1921 roku  Warszawa

Czuwaj!
Wł. N