Pedagogika przeżyć Praktycznie. O innej metodzie pracy grupowej
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni 38,00 zł
Niniejsza książka porusza temat niezwykle istotny z punktu widzenia współczesnej pedagogiki i stanowi ważny wkład w rozwój szerokiego nurtu edukacji przygodowej – outdoor eduaction, adventure education czy pedagogiki przeżyć – który od kilku lat stopniowo zyskuje coraz większą popularność w Polsce. A przy tym opracowanie R. Ryszki jest dobrze wyważonym połączeniem wiedzy teoretycznej i praktycznej.[...]
Książka dostępna w wersji papierowej i elektronicznej e-book
Kto w tej książce będzie szukał kolejnych prostych i szybkich recept na ciekawą pracę grupową, ten się rozczaruje. To nie jest typowa książka kucharska. [...]
[...] Publikacja Rafała Ryszki stanowi unikat na rynku wydawniczym – jest zaledwie drugą pozycją dotyczącą pedagogiki przeżyć w polskiej literaturze. Niniejsza książka porusza temat niezwykle istotny z punktu widzenia współczesnej pedagogiki i stanowi ważny wkład w rozwój szerokiego nurtu edukacji przygodowej – outdoor eduaction, adventure education czy pedagogiki przeżyć – który od kilku lat stopniowo zyskuje coraz większą popularność w Polsce. A przy tym opracowanie R. Ryszki jest dobrze wyważonym połączeniem wiedzy teoretycznej i praktycznej [...]
Gotowanie, podobnie jak praca z ludźmi, wymaga zaangażowania, cierpliwości, znajomości rzeczy, próbowania i uczenia się na swoich błędach. Wychowanie, tak jak gotowanie, to umiejętność, której nabywa się z czasem. Obie – oparte na wiedzy – są specyficznym rodzajem sztuki, w której liczą się talent, wyobraźnia, wyczucie i doświadczenie. Mając wszystkie potrzebne składniki, trzymając się ściśle przepisu, często okazuje się, że szczypta pozornie mało znaczącej przyprawy decyduje o tym, iż cała potrawa jest smaczna lub zupełnie niezjadliwa. Zamiast się nią cieszyć i rozkoszować, trzeba ją z żalem wyrzucić.
Zawartość tej książki można więc potraktować jako spis zjadliwych i pożywnych produktów, zalecanych technik przygotowania i podawania smacznego, zdrowego jedzenia, ale nie jest to tylko książkowa wiedza. Praca z grupą: dania główne, przystawki, zupy i sosy, przyprawy i desery w rękach zdolnego kucharza nabiorą cech kulinarnego majstersztyku. Zachwianie proporcji, pośpiech, sztampa i rutyna zniweczą nawet najlepsze przepisy i teorie. Dlatego nie ma tu gotowych instrukcji, jest to bardziej spis składników do własnego eksperymentowania i zweryfikowania w praktyce.
Niniejsza publikacja dotyczy specyficznej metody pracy z grupą. Choć zrodziła się ona stosunkowo niedawno, bo na początku XX wieku w Niemczech, burzliwy wiatr historii szybko przeniósł ją na Wyspy Brytyjskie, a stamtąd po drugiej wojnie światowej rozwiał daleko w świat. Tylko w ciągu roku ze zorganizowanych, najbardziej wystandaryzowanych form realizacji tej metody korzysta co najmniej milion osób na całym świecie. Ten sposób pracy z ludźmi, jak mało który, łączy sprawdzone doświadczenia pedagogiczne z różnych źródeł i odważnie czerpie z dorobku filozofii, psychologii czy nauk społecznych.
Pedagogika przeżyć to propozycja wyjątkowego uczenia się. Poza szkolnymi murami, w ruchu, w innej pozycji niż wyłącznie siedząca, bierna, przywykła do uległości. To ucieczka od monologu w samotności. To sposób nauki źle czujący się w skoszarowanym środowisku szkolnych, ciasnych korytarzy i niewietrzonych klas. Przekona się do niej każdy, kto twierdzi, że uczyć się można poprzez własne doświadczenie, bez onieśmielającego respektu przed autorytarnym nauczycielem, w bliskiej relacji z innymi, metodą prób i błędów.
W obszarze niemieckojęzycznym metoda ta funkcjonuje pod nazwą Erlebnispädagogik. Angielskie terminy, rozpowszechnione również w Polsce, opisujące tę formę edukacji to (różniące się nieco stawianymi akcentami znaczeniowymi): adventure education (edukacja przez przygodę), outdoor education (edukacja „na zewnątrz”) czy experiential education (edukacja oparta na doświadczaniu). Z definicji więc metoda ta opiera się na założeniu, że człowiek nie uczy się wyłącznie statycznie, intelektualnie, ale także poprzez własne zaangażowanie i działanie, wykorzystując wszystkie „kanały” poznawcze, nie tylko intelekt. Ten pedagogiczny nurt wypracował własne, charakterystyczne techniki pracy i swoją metodologię naukową. Ma swoje akademickie zaplecze oraz grono przekonanych praktyków i realizatorów, którzy udowadniają, że nie jest to jedynie eksperymentalna, edukacyjna ciekawostka.
Stojące u jej podstaw idee i wiedza są poważną propozycją odpowiadającą na współczesne wyzwania pedagogiczne, a pytania i diagnozy, które 100 lat temu stawiał Kurt Hahn, ideowy ojciec tego ruchu, obecnie brzmią dziwnie aktualnie. Skrajny indywidualizm i egoizm czy konsumpcjonizm niszczą i dziś, tak jak wtedy, społeczne więzi. Wielu pedagogów w tym nurcie pedagogicznym znajduje skuteczne propozycje związane właśnie z kryzysem społecznego zaangażowania, zaufania i współdziałania.
Możliwość wykorzystania „pedagogiki Tarzana”, „edukacji przypadkowością” czy „zabawy w uczenie”, jak czasem nazywają tę metodę krytycy, zależy od odpowiedzi na fundamentalne pytanie dotyczące efektywności uczenia się w ogóle. Na ile edukacja powinna być oparta na dogmatyzmie i biernej akceptacji przedstawionych treści, a na ile powinna angażować i aktywizować uczącego się? Czy nauka wyniesiona z własnego doświadczenia oraz z własnych obserwacji znajdzie zastosowanie w życiu i będzie możliwa do przełożenia na codzienne wybory i postawy? Czy efektywnie uczymy się w grupie czy raczej indywidualnie, w skupieniu, w samotności? Czy wiedzę zdobywa się poprzez osobiste uczestnictwo, czy przez obserwację i wyobraźnię? Jakie miary i wzorce stawiać przed współczesną edukacją i jej odbiorcami (uczniami, konsumentami, klientami, petentami, partnerami, podmiotami)? Ostatecznie trzeba sobie także zadać pytanie: Jak skutecznie uczyć, jak dobrze wychowywać?
Czytelnik, oprócz prób odpowiedzi na powyższe, kluczowe pytania, znajdzie w niniejszej książce również praktyczne propozycje pokazujące, jak efektywnie pracować z różnorodnymi grupami według tej metody. Opracowanie to, oparte głównie na doświadczeniach i literaturze naszego zachodniego sąsiada, wynika z przekonania, że możliwe jest zastosowanie zalet Erlebnispädagogik na polskim gruncie. Na ile okaże się to skuteczne, warto sprawdzić samemu.
Część Czytelników być może miała już okazję zetknąć się z tą ideą pracy grupowej, a przynajmniej z jej wybranymi elementami. Na różnych zajęciach i spotkaniach grupowych coraz chętniej w Polsce wykorzystuje się niektóre jej formy i zasady. Trudno jednak z polskiej perspektywy poznać całe spektrum, bogate teoretyczne i praktyczne zaplecze oraz pełne możliwości pedagogiki przeżyć. Rodzima bibliografia jest tutaj nader skromna. Jak na razie jedyną książką dostępną na krajowym rynku jest tłumaczenie niemieckiej monografii pt. Pedagogika przeżyć autorstwa prof. Wernera Michla (Wydawnictwo WAM, Kraków 2011).
Niniejsza książka stara się tę lukę bibliograficzną uzupełnić. Ujednolicona i częściowo spolszczona terminologia, odpowiednie porównania i komentarze być może ułatwią polskiemu czytelnikowi zrozumienie tej koncepcji wychowawczej. Książka ta napisana jest głównie z myślą o praktykach pracujących z grupami (dorosłych oraz dzieci i młodzieży): nauczycielach szkolnych i przedszkolnych, liderach młodzieżowych, młodych pedagogach i trenerach, instruktorach harcerskich, duszpasterzach młodzieżowych, edukatorach leśnych, zaangażowanych rodzicach, wychowawcach świetlic i domów kultury, pasjonatach pracy grupowej oraz innych osobach zajmujących się edukacją nieformalną.
Umiejętność pracy z wykorzystaniem takiego narzędzia, jakim jest pedagogika przeżyć, może dać Wam oraz Waszym zespołom wiele korzyści i radości. Czytelników, którzy zainteresują się tematem z powodów teoretycznych, akademickich, i zechcą pogłębić wiedzę dotyczącą poszczególnych – tutaj potraktowanych zbyt skrótowo – zagadnień, wybrana bibliografia oraz przypisy odsyłają do odpowiednich źródeł i opracowań naukowych.
Opis
- Książka elektroniczna - E-book
- Epub, Mobi
- Książka papierowa
- oprawa miękka
Specyficzne kody
- isbn
- 978-83-8095-099-3
Rafał Ryszka
pedagog i wychowawca związany z Wrocławskim Stowarzyszeniem Wychowawców; koordynator wymian młodzieży i pedagogów oraz pedagogicznych wizyt studyjnych w Niemczech; autor podręcznika i realizator projektów wykorzystujących metodę Erlebnispädagogik (pedagogika przeżyć / edukacja przygodą), a także inicjatyw edukacji przyrodniczej i alternatywnej; instruktor harcerski (harcmistrz); członek i współzałożyciel Polskiego Instytutu Przedszkoli Leśnych; koordynator międzynarodowych projektów turystyczno-krajoznawczych na Dolnym Śląsku oraz wielu kursów, szkoleń, obozów, biwaków, zlotów, warsztatów dla dzieci, młodzieży i wychowawców; zawodowo nauczyciel w szkole specjalnej.
W książeczce wykorzystano sylwetki wrocławskich krasnali oraz dolnośląskie zabytki i osobliwości przyrodnicze.
Oficyna Wydawnicza "Impuls"
Autor | Rafał Ryszka |
ISBN druk | 978-83-8095-099-3 |
ISBN e-book | 978-83-8095-157-0 |
Objętość | 180 stron |
Wydanie | I, 2016 |
Format | B5 (160x235) |
Oprawa | miękka, szyta |
Zamiast przedmowy
Wstęp
Rozdział 1 Pedagogika i zabawa
Rozdział 2 Czym jest grupa i jak pracuje
Rozdział 3 Geneza pedagogiki przeżyć
Rozdział 4 Uczyć się przez doświadczenie
Rozdział 5 Podstawowe założenia pedagogiki przeżyć
Rozdział 6 Optymalne warunki do przebiegu procesu pedagogiki przeżyć
Rozdział 7 Przebieg projektu edukacyjnego
Rozdział 8 Prowadzący
Rozdział 9 Typowe techniki pedagogiki przeżyć
Rozdział 10 Gry i akcje interakcyjne
Rozdział 11 Typowe formy, w których wykorzystuje się pedagogikę przeżyć
Posłowie (Michael Jagenlauf)
Bibliografia oraz literatura przedmiotu
Zamiast przedmowy
Jeżeli dostarczasz dziecku w czasie godzin lekcyjnych pokarmu dla całej jego istoty i bytu, tak jak czynisz to w czasie zabawy, to dziecko twoje będzie w czasie lekcji tak samo ożywione jak w czasie zabawy.
Johann Heinrich Pestalozzi, Schwanengesang (1826)
Składniki:
– dowolna grupa (około 10–20 osób);
– przyroda (300 ml, może być sucha, mokra lub lekko lesista);
– przygoda (350 g) i dobra zabawa (300 ml);
– sens (około 1 kg, bez kości);
– ryzyko (nie mniej niż 300 g/os.);
– woda (100 l), ziemia (1 szt.), wiatr (1,8 kg);
– słonina (0,5 kg), kapusta (2 średnie główki), cebula (0,5 kg), olej (300 ml);
– sól, pieprz (ewentualnie lokalne zioła);
– jabłka (2 szt.), śliwki (2 szt.);
– doświadczona kucharka lub kucharz (1–3 osób).
Sposób przygotowania
Weź dowolną grupę. Mogą być dzieci lub dorośli. Uczestników opłucz, zalej zimną wodą i odstaw w spokoju na kilka godzin. Kiedy całość nabierze zielonego koloru, zlej do kociołka i postaw na wolnym ogniu. Do gotującej się wody dodaj szczyptę dobrej zabawy, 300 ml przyrody i grubo krojone 1 kg sensu (najlepiej bez kości). Wywar gotuj około 30 minut. Utrzyj w tym czasie w moździerzu 300 g ryzyka i 350 g przygody. Oba składniki, dokładnie wymieszane, dosypuj stopniowo małymi łyżkami.
Skup się teraz na drugim daniu: drobno pokrojoną cebulę przesmaż na tłuszczu na złoty kolor i dodaj posiekaną kapustę oraz nieprzewidywalne sytuacje. Zalej doświadczeniem prowadzącego i duś na małym ogniu do odparowania całej wody i odstałych przyzwyczajeń. Całość starannie utrzyj na jednolitą masę. Przełóż wszystko na rozgrzaną emocjami patelnię. Osobno odcedź posiekane lęki, stereotypy i twardą nać nudy. Zmieszaj to, co zostanie, z pozytywnym nastawieniem i powstałe ciasto nałóż na otrzymaną wcześniej masę. Wałkuj obie części partiami na placki, wykrawaj kółka, nakładaj farsz i zlepiaj w fantazyjne figury. Do smaku dopraw zaskoczeniem i współpracą (nie pomyl z rywalizacją – często sprzedawane w podobnych opakowaniach!). Do tego dorzuć dwie łyżki problemu.
Zacznij przygotowywać sos: poczucie komfortu pokrój w kostkę, słoninę wytop w dużym garnku ustawionym nad ogniskiem. Pamiętaj, żeby nie zarumienić zbytnio skwarek w powstałym smalcu. Chęć terapii przesiej przez drobne sito, dodaj sól i 300 ml oleju (najlepiej rzepakowego z pierwszego tłoczenia). Powstały wywar przykryj ściereczką i odstaw na dwie godziny w cieniu – niech dojrzewa.
Obieraj, krój, wałkuj, przecieraj. Nie stój. Nie czekaj. Działaj. Posiekane lęki, stereotypy i nać nudy namocz w przygotowanym wcześniej wywarze, po czym pokrój w paseczki.
Zdejmij garnek ze smalcem z ogniska, dodaj do smaku pokrojone jabłka i śliwki, dopraw solą i ziołami. Mieszaj, aż grupa zacznie stygnąć. Wtedy przełóż całość do garnuszków lub słoiczków. Szczelnie zakręć i przed podaniem mocno wstrząśnij.
Sposób serwowania
Zupę podawaj tylko tym, którzy tego chcą (nie na siłę!), w głębokim talerzu udekorowanym rysunkami serca, głowy i ręki. Drugie danie polane z zaskoczenia sosem z garnuszka (lub słoiczka) serwuj z podsmażoną cebulką. Najlepiej smakuje podane na liściach kapusty, przy ognisku, kiedy wszyscy nawzajem serdecznie się ze sobą dzielą.
Smacznego!
Publikacja Rafała Ryszki stanowi unikat na rynku wydawniczym – jest zaledwie drugą pozycją dotyczącą pedagogiki przeżyć w polskiej literaturze. Wydaje się tym bardziej potrzebna, gdyż opisuje bogate doświadczenia w tym obszarze naszego zachodniego sąsiada, a dotyczy dziedziny, która ma wieloletnią tradycję, dobrze ugruntowaną teorię i praktykę. Co ważne, także wiele badań dowodzi skuteczności założeń tej metody. [...]
Niniejsza książka porusza temat niezwykle istotny z punktu widzenia współczesnej pedagogiki i stanowi ważny wkład w rozwój szerokiego nurtu edukacji przygodowej – outdoor eduaction, adventure education czy pedagogiki przeżyć – który od kilku lat stopniowo zyskuje coraz większą popularność w Polsce. A przy tym opracowanie R. Ryszki jest dobrze wyważonym połączeniem wiedzy teoretycznej i praktycznej.
Z recenzji dr Ewy Palamer-Kabacińskiej
Pedagogika przeżyć oparta na metodzie Kurta Hahna, twórcy tej unikalnej procedury pracy z grupą uczniów, zwana po niemiecku Erlebnispädagogik jest stosowana z powodzeniem w szkołach Waldorfskich. Sprowadza się do odpowiedzi na dwa podstawowe pytania: Jak skutecznie uczyć, jak dobrze wychowywać? 777 Odwieczny problem z tzw. szkołą publiczną, szkołą powszechną polega na tym, iż nauczyciel mający dodatkowo oprócz własnego wychowawstwa lekcje w innych klasach, nie ma czasu na dogłębne poznanie swoich uczniów. Przeładowane klasy, dwuzmianowość powodują, iż nauczyciel, który ma wychowywać, poznawać swoich uczniów, staje się powoli urzędnikiem wypełniającym mnóstwo papierkowej roboty i dokumentacji. Mimo woli zabija to cały wychowawczy efekt, sprowadzając cały etap szkolnej edukacji do jałowej, nudnej nauki zakończonej obowiązkowymi testami. Aby nie „zabijać” w uczniu jego wrodzonych zdolności, wykorzystując przy tym w sposób świadomy własne doświadczenie i jego zaangażowanie powstała „ metoda zabawy w uczenie”.
W tej szczupłej objętościowo publikacji Rafał Ryszka zawarł podstawową wiedzę o metodzie pracy grupowej wykorzystując narzędzie jakim jest pedagogika przeżyć. U jej podstaw leży ujawnienie w uczniu pozytywnych emocji związanych właśnie z nauką poprzez zabawę, gdzie śmiech, relaks, otwarcie się na grupę są wartością podstawową. Tego w skondensowanej formie dowiemy się z rozdziału pierwszego.
W rozdziale drugim Ryszka informuje nas czym jest i w jaki sposób pracuje grupa. Od samego początku naszej socjalizacji stykamy się z grupami: rówieśniczą, szkolną, kołem szkolnych zainteresowań, drużyną sportową lub harcerską. W każdej z tych grup musimy zaakceptować obowiązujący w nich regulamin, wewnętrzną hierarchię, kodeks postępowania. Zaczynając grupową współpracę przenosimy do niej własną wiedzę, zainteresowania, talenty, doświadczenie. Jako struktura dynamiczna wymaga od ciągłego aktywnego współuczestnictwa, dzięki temu możemy przejść drogą od normalnego uczestnika do funkcji przywódcy, lidera, kierownika. Z czasem w ten sposób nabywamy pewność siebie, potrafimy wrazić swoje racje, stajemy się sprawniejsi, a przy tym w ramach ustalonego porządku stajemy się partnerami na których można polegać. Po zrealizowaniu Naszego celu, projektu grupa może ulec rozwiązaniu, ale też może dalej kontynuować kolejne zadanie już na wyższym poziomie grupowej organizacji.
W normalnej szkole są oczywiście różnego rodzaju koła zainteresowań, ale o mniejszym stopniu organizacji wewnętrznej. Praca z konkretną grupą nad konkretnym projektem, zadaniem szybciej integruje daną grupę, wpływa na jej samozorganizowanie się, pozwala wychowawcy na wnikliwą obserwację jej członków i na tej podstawie wyłonienie z niej liderów, a także praca nad szybszą integracją znajdujących się wśród niej indywidualności.
Twórca metody Kurt Hahn obserwując w latach 20-tych XX wieku wnikliwie zachodnioeuropejską młodzież stwierdził u nich cztery podstawowe braki: zanik tężyzny fizycznej, zanik poczucia służby i przydatności dla innych, zanik inicjatywy i spontaniczności oraz zanik troskliwości i odpowiedzialności za innych. Bazując na jego spostrzeżeniach Baden Powell wykorzystał to w swoim skautingu pragnąc stworzyć altruistycznie nastawione do życia grupy młodych sprawnych ludzi. Bazując na swoich refleksjach Hahn zbudował pedagogiczną koncepcję pracy grupowej opartej na pedagogice przeżyć. Jego zasady do dzisiaj są obowiązujące w tej metodzie, czyli „Dajcie dzieciom okazję do odkrycia samych siebie”, „Pozwólcie im przeżyć po swojemu porażkę i sukces”, „Stwarzajcie okazję do tego, aby dzięki duchowi wspólnoty zapomniały o swoim egoizmie”, „Ćwiczcie ich siłę wyobraźni”, „Uwalniajcie dzieci bogatych od paraliżującej świadomości ich uprzywilejowania”. Te trzy ostatnie zasady uważam za podstawowe dla sukcesu w pracy grupowej.
Współczesne szkolnictwo niestety działa w sposób destrukcyjny, podsycanie chorego indywidualizmu i ciągłej rywalizacji powoduje, że klasa szkolna staje się poligonem i teatrem edukacyjnej wojny, z jednej strony o „duszę” młodych ludzi, a z drugiej, w obrębie klasy prowadzi do destrukcji tzw. planu wychowawczego. W odróżnieniu od tego pedagogika przeżyć zorientowana jest bowiem na prymat działania nad teoretyzowaniem, współpracę w ramach wspólnoty, grupy zamiast czystej rywalizacji, dobrowolności w niej uczestnictwa, konieczności wyjścia z utartych konwencji i przyzwyczajeń na rzecz naturalnych więzi.
W rozdziałach szóstym i siódmym i dziewiątym podstawowych dla tej publikacji Rafał Ryszka przedstawia optymalne warunki dla powstania procesu pedagogiki przeżyć,typowe te przebieg projektu edukacyjnego, a także typowe techniki w pedagogice przeżyć.
Bardzo ciekawa i potrzebna publikacja na rynku wydawnictw pedagogicznych i edukacyjnych. Bogato ilustrowana, co dodatkowo podnosi jej praktyczne zastosowanie. W rozdziale dziesiątym znajdziemy przykłady praktycznych gier i interakcji. To gotowy podręcznik treningów i terapii umiejętności społecznych uczących młodych ludzi realnej samooceny.
źródło: https://ksiazka.net.pl/recenzja/pedagogika-przezyc-praktycznie-o-innej-metodzie-pracy-grupowej
Zobacz także
Powiązane produkty
- Brak powiązanych produktów