Kochan-Wójcik Marta

doktor nauk humanistycznych w zakresie psychologii. Pracuje w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się psycho­logią związków, rodziny oraz problematyką psychologii pomagania. Jest certyfikowanym praktykiem terapii traumy metodą Somatic Experiencing®. Specjalizuje się w pracy terapeutycznej z osobami po traumach urazowych i rozwojowych. Pracuje w nurcie systemowym, całościowo myśląc o naturze ludzkiej oraz związkach między sferą psychofizyczną i społeczną. Towarzysząc pacjentom w procesie dokonywania zmian, autorka korzysta z perspektyw i narzędzi terapeutycznych uwzględniających kontekst świadomości cielesności człowieka.

Lewandowska Bianka

doktor nauk humanistycznych w zakresie psychologii, adiunkt w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Współpracuje także z Uniwersytetem Medycznym oraz Instytutem Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN. Prowadzi badania naukowe oraz zajęcia dydaktyczne w obszarze psychologii klinicznej i zdrowia, szczególnie interesuje się teorią psychoterapii oraz wielowymiarowym doświadczaniem przez człowieka własnego ciała. Projektuje także warsztaty i szkolenia z dziedziny profilaktyki psychologicznej i psychodietetyki. Prowadzi terapię indywidualną osób dorosłych w obszarze zaburzeń lękowych i psychosomatycznych, problemów towarzyszących przewlekłym chorobom somatycznym, kryzysów rozwojowych i egzystencjalnych.

Salomon-Krakowska Katarzyna

doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii. Pracuje na Wydziale Fizjoterapii Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół zagadnień dotyczących świadomości ciała, edukacji somatycznej oraz holistycznie pojmowanej natury bytu ludzkiego. Jest certyfikowanym nauczycielem terapeutyczno-edukacyjnej metody Bones for Life oraz nauczycielem metody Feldenkraisa. Największą fascynację autorki stanowi metoda Feldenkraisa. Przekonana o konieczności nieinstrumentalnego traktowania ciała ludzkiego, propaguje edukację somatyczną, w ramach której człowiek obdarza troską siebie jako psychofizyczną całość. Prowadzi zajęcia specjalizacyjne ze świadomości ciała oraz integracji psychosomatycznej.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp       

ROZDZIAŁ 1. Psychoterapia zorientowana na ciało: powstanie, ewolucja i aktualny status    

Wprowadzenie 
1.1. Podejścia do ciała w psychoterapii      
1.2. Od ciała do organizmu. Podejście holistyczne we współczesnej naucei psychoterapii zorientowanej na ciało
Organicyzm w neuropsychologii 
Holistyczna perspektywa w psychologii zdrowia i psychoneuroimmunologii 
Ucieleśnienie umysłu  
Organizm jako kontekst interwencji podejmowanych w nurtach body psychotherapy  
1.3. Powstanie i rozwój psychoterapii zorientowanej na ciało 
1.3.1. Początki psychoterapii: od tajemniczych objawów cielesnych do psychoanalizy  
1.3.2. Zjawiska inspirujące powstanie psychoterapii zorientowanej na ciało 
Gimnastyka Elsy Gindler   
Techniki relaksacyjne   
Technika Alexandra   
1.3.3. Pionierzy pracy z ciałem w psychoterapii    
Sandor Ferenczi i nurt ferencziański   
Wegetoterapia Wilhelma Reicha 
Trygve Braatoy i Aadel Bülow-Hansen   
Bioenergetyka Alexandra Lowena
Psychologia biodynamiczna Gerdy Boyesen  
Biosynteza Davida Boadelli 
1.3.4. Psychoterapia zorientowana na ciało w nurcie humanistycznym  
Ciało w psychoterapii Gestalt   
Focusing Eugene’a Gendlina 
1.4. Obecny status psychoterapii zorientowanej na ciało    
Psychoterapia oparta na uważności 
Efektywność body psychotherapy w leczeniu wybranych zaburzeń    
Nowy wymiar zdrowia psychicznego: intymny dialog umysłu i ciała   

ROZDZIAŁ 2. Cielesność w procesie terapeutycznym. Zastosowanie metody
Somatic Experiencing® w terapii traumy  

2.1. Problemy z cielesnością w terapii   
2.2. Czym jest Somatic Experiencing®?      
2.3. Mechanizmy autoregulacji   
2.4. Funkcjonalne zależności między programami autoregulacji   
2.5. Neurofizjologia reakcji na zagrożenie    
Aktywizacja układów centralnych    
Reakcja układów centralno-obwodowych     
Teoria poliwagalna       
2.6. Cykl reakcji na sytuację o charakterze silnie urazowym      
Reakcja orientacyjna o charakterze przygotowawczym       
Uruchomienie reakcji aktywnej obrony    
Stan zamarcia      
Specyfika stanu zamierania w organizmie człowieka   
Stan tonicznego bezruchu    
Stan zapaści    
Konsekwencje mechanizmu zamierania 
Rozwojowe konsekwencje aktywizacji mechanizmu zamierania  
2.7. Układy czucia w organizmie  
Znaczenie interocepcji    
Model predyktywnego kodowania interocepcji    
Predyktywne kodowanie w doświadczeniu traumy 
2.8. Wykorzystanie metody Somatic Experiencing® w pracy z doświadczeniem urazowym 
Wymiary doświadczenia somatycznego 
Etapy pracy nad doświadczeniem urazowym   
Cielesność jako źródło oporu pacjenta      
Tworzenie ram organizacyjnych i relacyjnych w terapii traumy 
Narzędzia kontaktu z ciałem   
Przywracanie mechanizmów autoregulacji i zakończenie pracy terapeutycznej   
2.9. Obecność cielesności w terapii – refleksje końcowe 


ROZDZIAŁ 3. Metoda Feldenkraisa, czyli wyprawa w głąb siebie    

3.1. Wydeptywanie ścieżek  
3.2. W niewoli ciała – w niewoli myśli – w niewoli nawyku    
3.3. Na straży świadomości   
3.4. Dlaczego ruch? 
3.5. Świadomość przez ruch     
3.6. W zaufanych rękach  
3.7. Poznaj samego siebie 
3.8. Awers i rewers    
3.9. Emocje, czyli somatyczne poruszenia 
3.10. Ucieleśnione poznanie  
3.11. Obraz ciała – schemat ciała 
3.12. Obraz siebie  
3.13. We własnym rytmie 
3.14. Zakończenie    

Posłowie   
Bibliografia

Organicyzm w neuropsychologii

Nauką, której niedualistyczna koncepcja człowieka towarzyszy od początku, obecnie dzięki zaawansowanej technologii lawinowo wzbogacana o wyniki precyzyjnych badań, jest neuropsychologia. Już w 1934 r. neurolog i psychiatra Kurt Goldstein w fundamentalnym dziele Der Aufbau des Organismus. Einführung in die Biologie unter besonderer Berücksichtigung der Erfahrungen am kranken Menschen stworzył podstawy podejścia organicystycznego, podkreślając, że żadnego symptomu chorobowego nie należy wyjaśniać jako skutku pojedynczego deficytu organicznego, ale trzeba go traktować jako przejaw zaburzenia dynamiki całego organizmu. Organizm zaś jest psychofizyczną całością, w obrębie której „psychiczne” i „cielesne” to dwa aspekty wspólnego dynamicznego procesu, sprzężone z otoczeniem jako całością wyższego rzędu. Psycholog bada organizm z jednego punktu widzenia, lekarz czy neurobiolog z innych, jednak wszystkie te dyscypliny powinny funkcjonować na podstawie jednej, spójnej teorii organicystycznej.

W przedmowie do wznowionego w 1995 r. dzieła Goldsteina inny wybitny neuropsycholog, Oliver Sacks, podkreślał aktualność i znaczenie jego koncepcji dla neuropsychologii, a także innych nauk o człowieku. Sacks, powołując się na innego jej twórcę, Aleksandra Łurię, tak scharakteryzował swoją dziedzinę: 

Neurologia była z gruntu statyczna: jej model, to model stałych ośrodków i funkcji. Neuropsychologia jest z gruntu dynamiczna: widzi niezliczone systemy w ciągłej interakcji. „Organizm jest systemem unitarnym” – pisał Łuria i takie jest credo neuropsychologii. 

Sacks postulował m.in. badanie neurologicznych korelatów podmiotowości osoby, takich jej atrybutów, jak poczucie tożsamości czy intencjonalność. Ten kierunek poszukiwań twórczo podjął współczesny neurobiolog Antonio R. Damasio. Poszukując neurologicznych podstaw subiektywnych przeżyć i poczucia Ja, Damasio wykazał, że fundamentalne dla naszego Ja poczucie realnego istnienia zawdzięczamy nie tylko procesom myślowym (jak w kartezjańskim „myślę, więc jestem”), ale także – a nawet przede wszystkim – integrowaniu przez mózg doznań cielesnych stale towarzyszących emocjom. Na podstawie rozległych badań nad neurologicznym podłożem emocji Damasio sformułował tezę, iż przeżywane przez nas osobiste, subiektywne uczucia są wynikiem ścisłej współpracy umysłu i ciała. Świadome uczucie powstaje bowiem wtedy, kiedy mózg integruje dane o aktualnym stanie różnych rejonów organizmu (w tym mięśni odpowiedzialnych za postawę i mimikę), pochodzące z wewnętrznych zmysłów, które na bieżąco go monitorują. Zatem najbardziej osobistych fenomenów, jakimi są uczucia, doświadczamy dzięki subiektywnemu wglądowi w zintegrowane przez mózg szczegółowe dane o aktualnym stanie ciała.

Damasio zwrócił też uwagę na znaczenie doznań cielesnych dla myślenia i podejmowania decyzji, formułując hipotezę markera somatycznego. Zgodnie z tą koncepcją w momencie dokonywania ocen czy wyborów struktury podkorowe mózgu, opierając się na wyuczonych skojarzeniach, generują sygnał o jej przewidywanych skutkach, który przyjmuje postać odczuć cielesnych, a dokładniej, trzewnych (tzn. pojawiających się w obszarze brzucha i klatki piersiowej). Kompetentne wspieranie się markerem somatycznym w procesie podejmowania decyzji umożliwia szybkie, podświadome wykorzystanie nabytego doświadczenia i osobistych preferencji w kierowaniu swoim zachowaniem. Wymaga to jednak odpowiedniej wrażliwości na własne subtelne odczucia. Osoby ignorujące takie odczucia, mało wrażliwe na trzewne komunikaty lub niezdolne do ich rozpoznania, mogą notorycznie dokonywać błędnych wyborów w różnych obszarach życia. Warto wspomnieć, że zaproponowana przez Damasio hipoteza markera somatycznego przypomina wypracowaną wcześniej na gruncie klinicznym przez psychoterapeutę Eugene’a Gendlina koncepcję szczególnego sposobu doświadczania, który znacząco wspomaga postępy w psychoterapii, określanego przezeń jako felt sense („odczute znaczenie”) [...]

Terapia traumy w psychoterapii zorientowanej na ciało jest indywidualnym doświadczeniem cielesnego wymiaru istnienia i doświadczenia. Bowiem nie tylko nasza psyche reaguje na długotrwały stres czy stany chorobowe, ale również nasze ciało. Stąd tak trudna jest terapia bulimików czy anorektyków. Tu bowiem dochodzi do sprzężenia dwóch bodźców: cielesnego i psychosomatycznego. Efektem niemożności odróżnienia emocjonalnych źródeł pobudzenia od fizjologicznych są związane z tym hipochondria oraz nadwrażliwość na bodźce pochodzące z wewnątrz naszego organizmu.

Osoba taka nie łączy fizjologicznych wskazówek pobudzenia (np. bólu brzucha) z przeżywanymi emocjami (np. stresem), dopatruje się w nich raczej nieprawidłowości zdrowotnej, co prowadzi do nadmiernej obawy o swoje zdrowie. Towarzyszy jej także poczucie niezrozumienia stanów własnego ciała, nieprzewidywalności jego reakcji i zawodności. 

Autorki tej pracy przyglądnęły się tak rozumianej cielesności z różnych perspektyw, perspektywy nauki, psychoterapii i rozwoju osobistego. Jako praktyczki, prowadzące zajęcia ze studentami psychoterapii i fizjologii stwierdziły, że na ten temat funkcjonuje wiele stereotypów, jednym z nich jest przede wszystkim łączenie cielesności z seksualnością. Obserwując zachowanie swoich pacjentów lub prowadząc warsztaty zajęciowe zauważyły, iż kluczową sprawą w tych spotkaniach jest poruszana i zauważana kwestia udziału w tych problemach naszego ciała.

Stąd w pierwszym rozdziale zawarły wiedzę dotyczącą różnych form psychoterapii i edukacji zorientowanej na ciało.Przy okazji porządkują problemy związane z literaturą przedmiotu wcześniej potraktowane niekonsekwentnie i wybiórczo. Ukazują w ten sposób specyfikę i genezę funkcjonujących podejść psychoterapeutycznych. Konsekwencją tak przyjętego planu jest przedstawienie w kolejnych rozdziałach funkcjonujących współcześnie form pracy z cielesnością mające za zadanie wspierać zdrowie psychiczne osób poszukujących pomocy psychologicznej. 

Obraz przenikania się psychiki i ciała doskonale pokazuje np. syndrom aleksytymii, zdiagnozowanej, kiedy psychoanalitycy natrafiali na trudności podczas prób pracy z pewną grupą pacjentów — były one zatem związane bezpośrednio z problematyką leczenia przy wykorzystaniu psychoterapii. W kontakcie z tymi pacjentami okazywało się bardzo często, że główne założenia klasycznej psychoanalizy, a więc ujawnianie swobodnych skojarzeń, marzeń sennych oraz fantazji było niemożliwe. Działo się tak zarówno dlatego, że osoby te nie miały zablokowany dostępu do własnego życia wewnętrznego lub nie było ono bogate, między innymi dlatego, że nie potrafiły opisywać słowami swoich stanów emocjonalnych i uczuć.

[...]

źródło: https://ksiazka.net.pl/recenzja/swiadome-cialo