Fragment Wstępu

Ponad 80 lat temu (w latach trzydziestych ubiegłego wieku) Alfred Adler (1938/1986; 2005) opisał wymiar poczucia wspólnoty jednostki z innymi ludźmi jako istotny dla kierunku i celu jej życia, poczucia sensu życia, zdrowia psychicznego i jakości życia jej oraz społeczeństwa. Jego koncepcja oparta jest na wnikliwych obserwacjach i studiach przypadków klinicznych. Poczucie wspólnoty odnosi się do wewnętrznego związku człowieka z innymi ludźmi, z szeroko rozumianą ludzką wspólnotą, poczucia więzi z innymi oraz do dominującej motywacji życiowej. W przypadku osób o wysokim poczuciu wspólnoty wiodąca życiowa motywacja jest motywacją prowspólnotową, związaną z dążeniem do wspólnego dobra (co przejawia się w myślach, przeżyciach i przede wszystkim w działaniu), natomiast w przypadku osób niemających poczucia wspólnoty motywacja ta jest antywspólnotowa – zdominowana przez dążenie do pokonania innych ludzi, zdobycia nad nimi przewagi, co pozwoli skompensować poczucie niższości. Adler (1938/1986) uważa, że pomyślna realizacja zadań życiowych i rozwiązywanie problemów życiowych zależą od poczucia wspólnoty.

Koncepcja Adlera została sformułowana niemalże wiek temu, jednak zagadnienie poczucia wspólnoty wydaje się współcześnie bardzo ważne. Z jednej strony w dzisiejszych czasach panuje globalizacja, a z drugiej strony ludzie mają problemy ze wspólnotowością. Dzięki Internetowi nawiązują kontakty z coraz szerszą grupą osób, ale są to często kontakty bardzo powierzchowne, a prezentacja własnego wizerunku bywa nierzadko ważniejsza od jakości kontaktu z drugim człowiekiem. W dążeniach do osiągania sukcesów zawodowych często rywalizacja przeważa nad współpracą z innymi. A obecnie, w warunkach ograniczenia kontaktów społecznych i dotykającej wielu osób społecznej izolacji związanych z sytuacją pandemii, temat ten wydaje się dodatkowo zyskiwać na znaczeniu. [...]

Badania przedstawione w tej monografii mają charakter wstępny i pilotażowy. Ich celem było poznanie związków między poziomem poczucia wspólnoty a funkcjonowaniem w różnych obszarach życia. W rozdziale pierwszym przedstawione zostaną poczucie wspólnoty w ujęciu Alfreda Adlera oraz jego współczesna operacjonalizacja (postadlerowskie ujęcie poczucia wspólnoty). Rozdział drugi zawiera opis badań dotyczących związków między poczuciem wspólnoty a różnym wymiarami jakości życia w okresie wczesnej, średniej i późnej dorosłości oraz porównanie poziomu poczucia wspólnoty w tych trzech okresach rozwojowych. W rozdziale trzecim i czwartym przedstawione zostaną badania pokazujące znaczenie poczucia wspólnoty dla satysfakcji ze związku miłosnego. Założono, że osoby o wyższym poczuciu wspólnoty będą bardziej usatysfakcjonowane jakością swoich związków miłosnych. Badania zaprezentowane w rozdziale trzecim będą uwzględniały również style przywiązania, a te w rozdziale czwartym – zazdrość o partnera. W podsumowaniu znajdują się najważniejsze wnioski z przedstawionych we wcześniejszych rozdziałach badań i ich znaczenie.


Z recenzji dra hab. Krzysztofa Mudynia, prof. AIK

W publikacji podejmowane są interesujące wątki dotyczące relacji poczucia wspólnoty do innych zmiennych psychologicznych, między innymi do wielowymiarowej, subiektywnie rozumianej jakości życia oraz satysfakcji ze związków partnerskich i małżeńskich, a także do zazdrości. Należy dodać, że problemy te nie są poruszane w psychologii zbyt często. [...] Monografia zawiera wiele ciekawych lub przynajmniej inspirujących spostrzeżeń. W przystępny, komunikatywny sposób przybliża Czytelnikowi problematykę poczucia wspólnoty lub jej deficytu, ukazuje zmienność nasilenia tej cechy w różnych okresach życia oraz jej związki z różnorodnymi aspektami jakości życia. Ponadto Czytelnik ma okazję dowiedzieć się o interesujących analogiach między wzorcami przywiązania w wieku niemowlęcym a późniejszymi relacjami w związkach partnerskich i w ogóle w kontaktach interpersonalnych. Może także zyskać bogatą wiedzę na temat zjawiska zazdrości, jego uwarunkowań, przejawów i strategii radzenia sobie z nim.