Dr Natalia Harewska

pedagog, doktor w dziedzinie nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika, nauczyciel akademicki w Zakładzie Pedagogiki Opiekuńczej i Rodziny Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Zielonogórskiego. Swoje zainteresowania badawcze skupia zwłaszcza wokół tematyki systemów rodzinnej pieczy zastępczej w Polsce i na świecie oraz zagadnień związanych z teorią i praktyką opieki.

Dr hab. Grażyna Gajewska prof. UZ

pedagog, kierownik Zakładu Pedagogiki Opiekuńczej i Rodziny Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Zielonogórskiego. Autorka wielu publikacji z zakresu teorii, metodyki opieki i wychowania, edukacji środowiskowej, profesjonalizacji warsztatu pedagogicznego opiekunów-wychowawców, wsparcia dziecka w rodzinie oraz w systemach pozarodzinnych, między innymi rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej, współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym, a także aktywizacji opiekuńczo-wychowawczej. Inicjatorka naukowych i metodycznych projektów badawczych.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp       

Część I. PROFESJONALIZACJA RODZINNEJ PIECZY ZASTĘPCZEJ (Natalia Harewska)

Wprowadzenie      

Rozdział 1. Podstawy teoretyczne oraz ramy organizacyjno-prawne zjawiska       
1.1. Rodzinna piecza zastępcza – ustalenia terminologiczne, organizacyjne i prawne  
1.1.1. Ramy prawno-organizacyjne   
1.1.2. Opieka i wychowanie, czyli podstawowe zadania opiekunów zastępczych   
1.1.3. Obecne kierunki przemian w rodzinnej pieczy zastępczej w Polsce na tle międzynarodowych trendów. Istotne wątki dotyczące profesjonalizacji podejmowane w literaturze przedmiotu   
1.2. Profesjonalizacja rodzinnej pieczy zastępczej       
1.2.1. Dotychczasowy stan badań   
1.2.2. Znaczenie profesjonalnej opieki dla rozwoju dziecka przebywającego w rodzinnej pieczy zastępczej  
1.2.3. Nieprawidłowe funkcjonowanie środowisk rodzin pochodzenia podopiecznych jako jeden z czynników warunkujących konieczność profesjonalnej opieki    
1.2.4. Proces szkolenia i kwalifikacji opiekunów      
1.2.5. Bariery w profesjonalizacji rodzinnej pieczy zastępczej i zagrożenia z nią związane    
1.2.6. Formułowanie i realizacja standardów w rodzinnej pieczy zastępczej  jako jeden z aspektów profesjonalizacji   

Rozdział 2. Założenia metodologiczne badań własnych    
2.1. Przedmiot i cele badań oraz problemy badawcze    
2.2. Metody, techniki i narzędzia badań własnych    
2.3. Organizacja, przebieg i charakterystyka grupy badawczej      

Rozdział 3. Analiza wyników badań własnych  
3.1. Określenie podstawowych standardów w rodzinnej pieczy zastępczej      
3.2. Realizacja standardów w rodzinnej pieczy zastępczej w opinii opiekunów z różnych jej form
3.2.1. Standardy odnoszące się do praw dzieci (i w pewnym zakresie ich rodzin biologicznych) dotyczących okoliczności umieszczania dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej (1–8)    
3.2.2. Standardy odnoszące się do praw dzieci dotyczących jakości opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej (9–16)  
3.2.3. Standardy odnoszące się do praw opiekunów dotyczących zasad przyjmowania dzieci pod opiekę (17–19) 
3.2.4. Standardy odnoszące się do praw opiekunów dotyczących możliwości otrzymywania wsparcia w pełnieniu swojej roli (20–23)   
3.3. Synteza wyników badań własnych i kluczowe wnioski  

Rozdział 4. Rekomendacje      
Zakończenie    
Bibliografia   

Część II. PROFESJONALIZACJA RODZINNEJ PIECZY ZASTĘPCZEJ I POSTAW WOBEC ADOPCJI DZIECKA REALIZOWANA W SZKOLE WYŻSZEJ (Grażyna Gajewska)

Wprowadzenie  

Definiowanie pojęć kluczowych dla rozważań o profesjonalizacji rodzinnej pieczy zastępczej realizowanej w szkole wyższej  
Zajęcia dydaktyczne w szkole wyższej mogące skutkować zwiększeniem stopnia profesjonalizacji w pieczy zastępczej      
Działania pozadydaktyczne w szkole wyższej sprzyjające budowaniu profesjonalizmu i kształtowaniu profesjonalistów rozumiejących i wspierających pieczę zastępczą   
Badania naukowe, także z udziałem doktorantów i studentów różnych specjalności pedagogicznych i innych kierunków studiów na Uniwersytecie Zielonogórskim  
Piecza zastępcza w deklaracjach studentów wyznacznikiem ich profesjonalizacji w szkole wyższej – wyniki badań własnych w 2021 roku  
Metodologia badań      
Zależności między deklaracją gotowości studentów do założenia rodziny zastępczej i adopcyjnej w 2021 roku a ich znajomością osób, które chcą takie stworzyć lub je ustanowiły 

Deklarowana gotowość studentów do zostania rodzicem zastępczym lub adopcyjnym, ich wiedza i postrzeganie pieczy zastępczej. Wyniki sondażu z 2021 roku  
Przeświadczenie badanych o tym, czy rodziny zastępcze i adopcyjne są potrzebne   
Deklaracja studentów dotycząca chęci założenia w przyszłości rodziny zastępczej i/lub adopcyjnej    
Znajomość przez badanych osób, które chciałyby założyć i/lub założyły rodzinę zastępczą i/lub adopcyjną, oraz ocena tej decyzji    
Analiza badanych osób „obracających się w kręgu rodzicielstwa zastępczego lub adopcyjnego”   
Ocena decyzji o zostaniu rodziną zastępczą i adopcyjną osób znanych badanym      
Przeszkody w rozwoju rodzin zastępczych w województwie i powiecie, w których mieszkają badani, a znajomość osób, które założyły rodzinę zastępczą 
Propozycje do zachęcenia osób do założenia rodzin zastępczych  
Wiedza na temat pieczy zastępczej    
Propozycje studentów mające na celu zachęcenie różnych osób do adopcji dzieci w Polsce      
Wiedza o roli ośrodka adopcyjnego    
Wiedza o formach pieczy zastępczej i ich lokowaniu w grupach pieczy rodzinnej i instytucjonalnej    
Wiedza o tym, których rodzin zastępczych jest w Polsce najwięcej   
Krotność wypełniania ankiety na temat postrzegania pieczy zastępczej wśród studentów  
Odczuwany poziom wiedzy badanych na temat pieczy zastępczej   
Uwagi do prowadzącego badania, na przykład refleksja, która pojawiła się podczas wypełniania ankiety, pytania, na które warto poszukać odpowiedzi, uwagi do skonstruowanej ankiety      
Wnioski z badań    
Zakończenie  
Bibliografia    

Streszczenie  
Summary

Natalia Harewska i Grażyna Gajewska przygotowały w dużej części nowatorskie dzieło, wnoszące istotny wkład w wiedzę z zakresu opisywanych zjawisk. Dotychczas na gruncie polskim zaprezentowano bowiem bardzo niewiele rozważań poświęconych profesjonalizacji rodzinnej pieczy zastępczej. Tymczasem to właśnie profesjonalizacja taka może się stać zarówno najważniejszym remedium na brak kandydatów na rodziców zastępczych, jak i źródłem poprawy warunków opieki nad dziećmi, które z rozmaitych względów nie mogą liczyć na troskę swoich rodziców. […]

Monografia ta jest wartościową pracą naukową, która będzie również mogła mieć zastosowanie w praktyce społecznej. Bez wątpienia także może być przydatna w kształceniu wyższym profesjonalnych kadr różnych specjalności.

Z recenzji dr hab. Urszuli Grucy-Miąsik, prof. UR

Autorki dobrze orientują się w podjętej tematyce badawczej. Przedstawiona przez nie konceptualizacja teoretyczna profesjonalizacji rodzinnej pieczy zastępczej, przeprowadzone badania oraz przyjęta narracja spełniają akademickie standardy. Zaprezentowane analizy i interpretacje zostały prawidłowo osadzone w logice wyznaczonej przez tytuł pracy. […] Postawione przed badaczkami zadanie uważam za wartościowe, dobrze wykonane i godne popularyzacji.

Z recenzji dra hab. Łukasza Albańskiego, prof. UP