Publikacja w wersji elektronicznej e-book BEZPŁATNA
„Dom na szwederowskiej skarpie...” to bogato ilustrowany zbiór opowieści o poszczególnych etapach funkcjonowania jednego z najstarszych bydgoskich sierocińców, mieszczącego się na Szwederowie przy ulicy Romualda Traugutta 5. Dom, ufundowany w 1907 roku przez Henryka Dietza, przetrwał wraz ze swoimi pracownikami i mieszkańcami burzliwe koleje losu podczas drugiej wojny światowej, a po wyzwoleniu Bydgoszczy stał się przystanią dla osieroconych dzieci i młodzieży. Pracownicy Domu, pod kierunkiem jego administratora Leona Stobrawy (wybitnego żołnierza i wychowawcy), przez wiele lat nie tylko zapewniali swym podopiecznym dach nad głową i edukację, ale także – przede wszystkim – starali się otoczyć ich rodzinnym ciepłem w miarę możliwości.
W książce zostały zamieszczone, zaczerpnięte ze źródeł archiwalnych i nielicznych wspomnień, szczegółowe informacje dotyczące okoliczności wybudowania i inauguracji sierocińca im. Henryka Dietza, jego funkcjonowania w okresie międzywojennym pod opieką zakonnic ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego á Paulo Prowincja Chełmińska oraz okresu do 1965 roku, gdy kierownikiem mieszczącego się tu Państwowego Domu Dziecka i Państwowego Domu Młodzieży był Leon Stobrawa.
dr hab. Przemysław Paweł Grzybowski, prof. UKW – wykładowca w Katedrze Pedagogiki Ogólnej i Porównawczej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Interesują go zagadnienia pedagogiki międzykulturowej i porównawczej, a także zjawisko śmiechu w edukacji. Koordynator „Międzyszkolnika” Forum Młodych Pedagogów przy Komitecie Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk; opiekun Akademickiego Centrum Wolontariatu przy Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego; wolontariusz ruchu doktorów klaunów.
Wybrane publikacje: Doktor klaun! Terapia śmiechem, wolontariat, edukacja międzykulturowa; Edukacja europejska – od wielokulturowości ku międzykulturowości; Edukacja międzykulturowa – konteksty. Od tożsamości po język międzynarodowy; Edukacja międzykulturowa – przewodnik. Pojęcia, literatura, adresy; Spotkania z Innymi. Czytanki do edukacji międzykulturowej; Śmiech w edukacji. Od szkolnej wspólnoty śmiechu po edukację międzykulturową; Śmiech życia i śmierci. Od osobistych historii po edukację do pamięci o okupacji, gettach i obozach koncentracyjnych.
Publikacje są dostępne m.in. na stronach internetowych:
dr Katarzyna Marszałek – wykładowczyni w Katedrze Pedagogiki Ogólnej i Porównawczej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Nauczyciel akademicki, pedagog, pracownik socjalny, mediator, tutor. Od 1988 r. związana z harcerstwem (od grudnia 2007 r. w stopniu harcmistrza), pełniąc liczne funkcje dotyczące m.in.: funkcjonowania pionów metodycznych, zespołu programowego, komisji stopni instruktorskich, zespołu kadry kształcącej i inne na szczeblu komendy hufca, komendy chorągwi i głównej kwatery ZHP. Jej zainteresowania naukowe dotyczą działalności organizacji pozarządowych – zwłaszcza organizacji harcerskich w Polsce.
Wybrane publikacje: Dziedzictwo, którego nie można odrzucić. Próba interpretacji wybranych źródeł z lat 1918–2015 do dziejów Związku Harcerstwa Polskiego; Harcerska lista (nie)obecności. Analiza polskiej bibliografii harcerstwa za lata 1989– –2017; Studia i materiały z dziejów Związku Harcerstwa Polskiego w latach 1918–1939; Wybór źródeł do dziejów ruchu harcerskiego w Polsce. Ruch harcerski w latach 1980–1989; Wybór źródeł do dziejów ZHP (tom 1–3); Wybór źródeł do dziejów ZHR (tom 1–3).
Publikacje są dostępne m.in. na stronach internetowych:
mgr Joanna Brzozowska – absolwentka pedagogiki ze specjalnością ogólnopedagogiczną na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Jej zainteresowania naukowe to zagadnienia związane z resocjalizacją i profilaktyką społeczną, teorią wychowania, psychologią, socjoterapią oraz choreoterapią. Zgodnie z zamiłowaniem do pracy z dziećmi, w trakcie studiów podejmowała wielokrotnie działalność jako wolontariuszka. Współpracowała m.in. z Bydgoskim Zespołem Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych oraz z Pałacem Młodzieży w Bydgoszczy. Uczęszczała również na liczne kursy w zakresie współpracy z dziećmi oraz młodzieżą, uzupełniając swoje kompetencje. Na bieżąco bierze udział w szkoleniach, stale poszerzając swoją wiedzę. Niniejsza książka jest jej współautorskim debiutem.
Oficyna Wydawnicza "Impuls"
Autor
Przemysław Paweł Grzybowski, Katarzyna Marszałek, Joanna Brzozowska
ISBN druk
ISBN e-book
978-83-8095-746-6
Objętość
144 stron
Wydanie
I, 2019
Format
e-book (format: epub, mobi i pdf)
Oprawa
Wprowadzenie
Rozdział 1. Testament Henryka Dietza
Rozdział 2. Budowa sierocińca
Rozdział 3. Otwarcie Domu, zamurowany „skarb” i pierwsze kłopoty
Rozdział 4. Szczegóły architektoniczne i finansowe inwestycji
Rozdział 5. Dzieło sióstr miłosierdzia 31 Rozdział 6. Dom dzieci i młodzieży
Rozdział 7. Z kronikarskich zapisków
Rozdział 8. Leon Stobrawa – żołnierz i wychowawca
Zakończenie. Sierociniec miejscem międzykulturowych spotkań
Wykaz i źródła ilustracji
Bibliografia
Noty o autorach
Fragmenty recenzji wydawniczej prof. UKW dr hab. Teresy Sołtysiak
(...) Praca ta zawiera ogrom wartości kształcąco-wychowawczych i może skłaniać Czytelnika do refleksji nad wyborami dróg postępowania w interakcjach społecznych. Czytając ją wręcz cisną się na usta słowa z utworu „Do młodych” opublikowanego 1880 roku w tomiku „Poezji” przez Adama Asnyka:
„(...) ale nie depczcie przeszłości ołtarzy,
Choć macie sami doskonalsze wznieść;
Na nich się jeszcze święty ogień żarzy,
I miłość ludzka stoi tam na straży,
I wy winniście im cześć!”.
Autorzy monografii ukazali w niej wycinek historii skupiony na bydgoskim sierocińcu: od jego powstania, do którego przyczynił się Henryk Dietz, poprzez dalsze losy tej instytucji uwikłanej w szerszy kontekst drastycznych wydarzeń społecznych, bo I oraz II wojnę światową, i dalsze funkcjonowanie tego ośrodka do końca lat 60-tych XX wieku, a - precyzując - do śmierci dyrektora tej instytucji Leona Stobrawy.
Na wyjątkowe podkreślenie zasługuje, iż przedstawiając sierociniec na tle tak traumatycznych wydarzeń historycznych jak wojny światowe, Autorzy nie stracili z pola widzenia podstawy, czyli funkcjonowania ośrodka i szerokiego zaangażowania pracowników w pracę opiekuńczo-wychowawczą, pomoc oraz wspieranie dzieci i młodzieży, częstokroć z narażeniem życia i zdrowia w okrutnych wojennych czasach.
Można stwierdzić, iż Autorzy położyli spory nacisk na ukazanie tworzenia optymalnych warunków rozwoju i funkcjonowania w ośrodku dzieciom i młodzieży - istotom niesamodzielnym życiowo, lecz jakże z wielorakich egzogennych i okolicznościowo sytuacyjnych uwarunkowań doświadczonych przez los od początku życia, nieraz porzuconych przez najbliższe im osoby. (...) Wprawdzie na przestrzeni dziejów nieodosobnionymi były i są przypadki, że dzieci pozbawiane są tego co najważniejsze: rodziny i domowego ciepła, bez żadnych szans na zaspokajanie w niektórych okolicznościach nawet najbardziej elementarnych potrzeb. Zdarzało się i zdarza bowiem, iż
„(...) upragnione przez nas ciepło rodzinne przybiera niekiedy temperaturę ognia piekielnego” (Gelles 1997, s.78).
Mocno zaakcentować trzeba, iż Autorzy nie stracili w żaden sposób z pola widzenia właśnie młodego pokolenia, dla którego ten ośrodek został powołany. Co więcej, analizując i przedstawiając funkcjonowanie ośrodka w oparciu o źródła historyczne, potrafili wyeksponować tworzenie tu namiastki domu rodzinnego, wspólnoty, podmiotowego traktowania podopiecznych, szanowania ich godności, podnoszenia ich nadwątlonej samooceny etc. To nad wyraz trudne zadanie, aby w jednym opracowaniu umieścić tak starannie i wręcz z fotograficzną dokładnością przedstawić życiorysy ważnych ludzi, nie pomijając burzliwych wydarzeń społecznych, i potrafić tak kunsztownie ukazać główne spektrum realizacji zadań w ośrodku. Można te zadania dość ogólnikowo ująć jako ogromną troskę o optymalny rozwój i przygotowywanie dzieci i młodzieży do dorosłego życia.
Przedstawiona do recenzji praca dopełnia historię miasta Bydgoszczy, a szczególnie nie zawsze sławnej w obiegowej opinii dzielnicy Szwederowo, w której historii jak w każdej innej dzielnicy w tym mieście, zarysowują się „blaski” i „cienie” życia. Przyznać trzeba, że w tej książce Autorzy też je ukazali w oparciu o źródła historyczne, co jest niezwykle cenne.
Z kart tej pracy czytelnik może poznać nie tylko wyjątkowo ważne wydarzenia historyczne, gdyż - raz jeszcze parafrazując słowa Asnyka - o przeszłości należy pamiętać i chylić nisko czoło przed twórcami historii. Może ona też skłaniać do refleksji Czytelnika uwikłanego w nurty współczesnej rzeczywistości przesyconej konsumeryzmem i zachowaniami ryzykownymi, spowinowaconymi z patologicznymi. Skłaniać do refleksji, iż wartości prospołeczne są niezmiernie istotne, a drugi człowiek - mały czy duży - to nie towar, lecz podmiot, który przeżywa, czuje i pragnie zrozumienia, a nieraz także pomocy i wsparcia. Wśród tych osób szczególne miejsce powinno się znaleźć dla młodego pokolenia, niechcianego, odrzucanego, niejednokrotnie kompensującego, a nawet nadkompensującego cierpienia związane z odrzuceniem, nieraz stygmatyzacją w otoczeniu, wielorakimi formami zachowań patologicznych. Przecież tych dorastających jednostek jest wcale niemało. Młode pokolenie natomiast to przyszłość każdego narodu (...).