Maria Wojtyła-Świerzowska

o sobie Na świat przyszłam w Krakowie w 1943 roku. Ojciec był inżynierem metalurgiem. Ukończył Akademię Górniczą (tak się nazywała uczelnia przed wojną). Po wyjeździe na Śląsk kilkakrotnie osiadał wraz z rodziną w różnych miejscowościach, wszędzie tam, gdzie były zakłady hutnicze. Matka po maturze nie pracowała zawodowo.

Rodzicom zawdzięczam wszystko, przede wszystkim pasję do muzyki i czytania (ojciec bardzo dobrze grał na fortepianie i potrafi ł recytować z pamięci poezję polską). Maturę zdałam w Rybniku, gdzie rodzice przeprowadzili się na parę lat. Okres rybnicki był najpiękniejszy w moim życiu – już nie wczesne dzieciństwo, ale jeszcze nie dorosłość. Do dziś co roku spotykam się z koleżankami i wspominamy – po kilku chwilach znikają zmarszczki, siwizna, a powracają ładne, młode twarze. Jest ten sam zapamiętany głos, są te same oczy.

Marzyłam o studiach muzycznych i intensywnie się do nich przygotowywałam. Niestety, los chciał inaczej. Przyjechałam do Krakowa i zdałam egzaminy na polonistykę. Muzyka zaczęła się stopniowo oddalać. Pozostała tylko pasja – do dziś jest największą miłością mego życia. Na polonistyce miałam szczęście słuchać wykładów znakomitych uczonych: K. Wyki, M. Mroczkowskiego, M. Dłuskiej, T. Milewskiego, W. Taszyckiego i M. Karasia. Pracę magisterską z językoznawstwa historycznego pisałam pod kierunkiem profesora Taszyckiego.

Po studiach (1966) dostałam zaproszenie od profesora J. Safarewicza na jednoroczny staż w Katedrze Językoznawstwa Ogólnego i Indoeuropejskiego, a potem przez cztery lata realizowałam w niej studia doktoranckie. Profesor Safarewicz wykładał grekę historyczną i łacinę, profesor J. Kuryłowicz prowadził seminarium, na którym czytaliśmy między innymi teksty hetyckie, a docent T. Pobożniak – sanskryt. Z profesorem A. Heinzem odbywały się zajęcia z językoznawstwa ogólnego.

Już w trakcie studiów doktoranckich zaczęły się krystalizować moje zainteresowania slawistyczne, które pogłębiałam uczestnictwem w wykładach i seminariach profesora F. Sławskiego. Po ukończeniu tych studiów (1971) otrzymałam zatrudnienie w Pracowni Słownika Prasłowiańskiego, kierowanej przez F. Sławskiego, gdzie pracowałam aż do 2008 roku i uzyskałam wszystkie stopnie naukowe (1974 – doktorat, 1992 – habilitacja, 2002 – profesura belwederska).

Z pracownią prasłowiańską („Prasłowianami”, jak nas nazywano) byłam związana przez niemal całe zawodowe życie. To tutaj, pod bacznym okiem Mistrza Sławskiego i Kolegów, uczyłam się, jak być slawistką, to tutaj przyuczałam się do iście benedyktyńskiej akrybii, tutaj wreszcie otworzył się przede mną fascynujący świat etymologii słowiańskiej i indoeuropejskiej. Ogromna biblioteka stwarzała możliwości zapoznawania się ze światowym dorobkiem polonistycznym, slawistycznym i indoeuropeistycznym. Na materiałach prasłowiańskich oparłam moje główne prace: o nominach agentis i abstraktach dewerbalnych. Bywało, że gdy trzeba było skupić się nad materiałami leksykalnymi – pracownia stawała się dla mnie niemal drugim domem. Lubiłam i ceniłam niepowtarzalny jej klimat i możliwości, jakie stwarzała.

W 1994 roku podjęłam równolegle pracę dydaktyczną w Kielcach. Był to dla mnie bardzo szczęśliwy życiowy krok. Było to „wyjście” spod stosów materiałów, ze świata historii słów i znaczeń w świat całkiem nowy – nowego środowiska, młodzieży studenckiej, nauczania, pracy żywym słowem. Dziesięcioletni okres kieleckiwspominam bardzo ciepło, jako jeden z lepszych i ciekawszych w moim życiu.

Po Kielcach przyszedł czas na Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie – przepracowałam tu ostatnie dziewięć lat, aż do przejścia na emeryturę w 2013 roku. Byłam związana z Katedrą Języków Wschodniosłowiańskich Instytutu Filologii Rosyjskiej. Nowe wyzwania, nowe obszary dydaktyki. Ale podobnie jak w Kielcach, tak i tu przeważały wykłady i konwersatoria z językoznawstwa ogólnego (rozszerzonego o socjo- i psycholingwistykę), i tutaj był język staro-cerkiewno-słowiański, gramatyka porównawcza języków słowiańskich; doszły inne ciekawe przedmioty: gramatyka kontrastywna polsko-rosyjska oraz historia i kultura Słowian. Przez kilka lat prowadziłam na UP seminaria dla doktorantów – były to wyjątkowo interesujące zajęcia.

Dydaktyka uniwersytecka to rozległy temat. Były momenty radosne przeplatane nieuchronnie ze smutnymi. Każdy zdany przez studenta egzamin na piątkę, każde dociekliwe pytanie, każdy błysk zainteresowania na twarzy słuchaczy, każde stwierdzenie typu „te palatalizacje starosłowiańskie i aorysty w staro-cerkiewno-słowiańskim nie są wcale takie straszne...” – wszystko to sprawiało osobistą satysfakcję i cieszyło. W takich chwilach zapomina się o tych ciemniejszych stronach życia nauczyciela akademickiego.

W sumie mogę stwierdzić, że połączenie pracy czysto naukowej z dydaktyczną jest czymś bardzo dobrym i korzystnym i dla nauki, i dla dydaktyki.

To, co robiłam, nad czym pracowałam przez te długie lata, sprawiało radość, ciekawiło, dawało poczucie sensu życiowego – a muzyka, zwłaszcza muzyka Jana Sebastiana, pozwalała przejść w inny, doskonale piękny świat.

W tym miejscu chcę gorąco podziękować wszystkim Autorom tekstów, które składają się na ten tom. Podziękowania szczególne kieruję pod adresem Profesora Leszka Bednarczuka – inicjatora księgi. To Jego i dwu Pań: Profesor Haliny Chodurskiej i Doktor Anny Mażulis-Frydel, trud, zabiegi i chęci spowodowały, że książka mogła się ukazać.

Władzom Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej składam wyrazy wdzięczności za jej sfi nansowanie.

Książka ta zostanie jakimś znakiem pamięci o pewnej krakowskiej językoznawczyni, która, zafascynowana Prasłowiańszczyzną, poświęciła jej pół wieku swego życia.