Publikacja dostępna w wersji papierowej oraz elektronicznej e-book.

Kilka lat temu napisałam książkę Opowieści o Czujątkach. Ćwiczenia z empatii dla Dzieci i… Dorosłych. Trafiła ona do różnych miejsc i osób. Dostałam wiele informacji od moich Czytelników, że Czujątka – od czasu, gdy w tekście postawiłam ostatnią kropkę – zaczęły żyć własnym życiem, co bardzo mnie cieszy. Publikacja ta zawierała pięć baśni o przykrych emocjach: smutku, złości, wstydzie, lęku oraz o odwadze w realizowaniu marzeń, a bohaterowie książki odkrywali, że uczucia, określane często mianem „negatywnych”, są przydatne, gdyż informują o niezaspokojonych potrzebach. Do każdej baśni dołączyłam scenariusz zajęć psychoedukacyjnych, które miały na celu uświadomienie dzieciom, że trudne emocje wcale nie są „złe”. Publikacja była dedykowana także dorosłym, aby spróbowali odkryć, jakie emocje i potrzeby niesie dla nich przeżycie dziecka.

Podłożem teoretycznym książki był program Porozumienia bez Przemocy stworzony przez Marshalla Rosenberga, który przeciwstawiał się tendencji do moralnej oceny samej emocji, zachęcając do zastanowienia się nad ukrytymi pod danym uczuciem niezaspokojonymi potrzebami.

Ostatnie miesiące pandemii COVID-19 zrodziły we mnie pytanie, jak mogłyby poradzić sobie Czujątka i ich Czytelnicy w tym trudnym czasie. Myśl ta stała się bodźcem do napisania dalszej części książki, tym razem ukierunkowanej na problemy, które niesie ze sobą czas pandemii.

Oddaję więc do Waszych rąk Opowieści o Czujątkach – z  empatią w czasie zarazy. Opisane w pięciu baśniach przeżycia bohaterów: myszek Mai i Lajli, kurki Zoi, biedronki Agatki oraz żyraf: Nany i Marcela stanowią ilustrację do radzenia sobie z  trudnymi emocjami towarzyszącymi pandemii. Myszka Maja tęskni za bratem przebywającym w szpitalu, kurka Zoja cierpi z powodu konfliktów rodzących się w zamkniętym przez kwarantannę kurniku, pełna lęku myszka Lajla odkrywa miłość, przed którą dotąd się broniła, biedronka Agatka przeciwstawia się nietolerancji pojawiającej się często w sytuacji zagrożenia jako sposób na rozładowanie przykrych emocji, a małe żyrafy odnajdują sens w poleganiu na rozwiązujących problemy dorosłych.

Trudne sytuacje, z którymi borykają się Czujątka, dotyczą jednocześnie dzieci oraz dorosłych, dlatego książkę tę dedykuję, podobnie jak poprzednią, wszystkim odnajdującym się w przeżyciach jej bohaterów. Sytuacja pandemii jest dla wielu osób źródłem przeżyć, z którymi mierzyli się dotychczas w  ograniczonym stopniu. Czy Czujątka poradzą sobie w nowej sytuacji? Zapraszam Cię, Czytelniku, abyś sam o tym się przekonał.

Joanna Bogudał-Borkowska

Z recenzji:

Książka Joanny Bogudał-Borkowskiej Opowieści o Czujątkach – z empatią w czasie zarazy dotyka bardzo aktualnego zagadnienia radzenia sobie z trudnymi sytuacjami i emocjami wywołanymi pandemią. Jest napisana żywym, barwnym, obrazowym i przystępnym językiem.

Autorka przybliża Czytelnikowi świat emocji doznawanych przez dzieci w czasie pandemii. Tekst Opowieści o Czujątkach – przy zastosowanej konwencji pięciu baśniowych opowieści ze świata zwierząt i owadów – wydaje się być skierowany bezpośrednio do dzieci. Jednak ze względu na to, że opisane alegorycznym językiem sytuacje związane z pandemią są zbyt trudne do percypowania, reflektowania i radzenia sobie z nimi przez dzieci bez pomocy dorosłych (baśń piąta), książka przewiduje udział dorosłych (rodziców, wychowawców, pedagogów, psychologów) w wędrówce dziecka przez świat trudnych emocji i ukrytych potrzeb odkrywanych przy pomocy baśniowych „Czujątek”. Na końcu każdej baśni znajduje się propozycja warsztatowa do wykorzystania w pracy psychoedukacyjnej z dziećmi. [...]

Teksty baśni, napisane pięknym i bogatym językiem literackim, są zabarwione przyjaznym stosunkiem do świata, optymizmem i łagodnym poczuciem humoru. To sprawia, że mimo iż opisy groźnych okoliczności poruszają emocjonalnie, Czytelnik, zarówno dorosły, jak i dziecko, może w bezpieczny sposób odkrywać, rozpoznawać i reflektować swoje własne emocje i ukryte za nimi potrzeby. Konfrontacja z nimi w sytuacjach rozłąki (baśń pierwsza), ograniczenia aktywności i perspektyw na przyszłość (baśń druga), a także realnego zagrożenia (baśń trzecia, czwarta i piąta) jest podstawą prawdziwie empatycznego stosunku do innych, skłania do budowania zaufania, a także współpracy. Empatia rodząca się podczas prób rozwiązania sytuacji trudnych w społeczności „Czujątek” ukierunkowuje ich działania na zaspokojenie potrzeb wszystkich członków społeczności (nie wykluczając „sprawców” danej sytuacji), pozwala na rezygnację z obwiniania, odrzucenia, wykluczania osób upatrzonych na „wroga” czy „kozła ofiarnego” (baśń trzecia i czwarta).

Powszechne zagrożenie zdrowia i życia, jakie niesie pandemia, powoduje, że coraz więcej ludzi dorosłych i dzieci doświadcza frustracji i deprywacji podstawowych potrzeb. Książka jest bardzo aktualną i potrzebną pomocą, zarówno dla małych, jak i dużych Czytelników, w radzeniu sobie z  negatywnymi emocjami i rozwiązywaniu problemów, jakie przynosi ta sytuacja.

prof. dr hab. n. med. Maria Załuska
specjalista psychiatra

Większość ludzi czuje się, pomimo kolejnych miesięcy zmagań z „obcym”, w dalszym ciągu zagubiona, zaniepokojona, zdezorientowana. Baśnie niosą nadzieję na poradzenie sobie, grupową solidarność, wsparcie i możliwość wpływania na jakąkolwiek trudną rzeczywistość – pandemiczną lub codzienną. Pomimo strachu – przerażenie nie obezwładnia, pomimo zagubienia – można znaleźć drogę, pomimo osamotnienia – ktoś tam obok, chociaż oddzielony, przecież czeka…

Pozycja, jeśli chodzi o pomoc dzieciom i rodzicom w uporządkowaniu, zrozumieniu i wyrażeniu emocji, bardzo pomocna. Jeśli chodzi o podtrzymywanie nadziei, wyjątkowa. A w przygotowaniu do radzenia sobie z różnymi wyzwaniami, które niesie życie – niezbędna.

mgr Anna Kossowska-Lubowicka
specjalista psychologii klinicznej, psychoterapeuta