Dorota Klus-Stańska

profesor pedagogiki, kierownik Zakładu Badań nad Dzieciństwem i Szkołą na Uniwersytecie Gdańskim, wiceprzewodnicząca Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, redaktor naczelna naukowego czasopisma „Problemy Wczesnej Edukacji”. Założyła i w latach 1994–2002 prowadziła eksperymentalną Autorską Szkołę Podstawową „Żak” w Olsztynie.

Autorka, współautorka i redaktorka kilkunastu książek. Jej zainteresowania badawcze to bariery rozwoju uczniów w szkole i kultura dydaktyczna szkoły.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wprowadzenie do serii Palące Problemy Edukacji i Pedagogiki

Wprowadzenie do książki
Dorota Klus-Stańska 

Rozdział 1.
Dezintegracja tożsamości i wiedzy jako proces i efekt edukacji wczesnoszkolnej
Dorota Klus-Stańska

1.1. Wstęp, czyli o sztuce tworzenia oświatowych dokumentów prawnych 
1.2. Edukacja zintegrowana: wdrożenie nieistniejącego projektu 
1.3. O co może chodzić z tą integracją?
1.3.1. Integracja jako scalanie/konstrukcja
1.3.2. Integracja jako inkluzja 
1.3.3. Integracja jako sieć 
1.4. Dezintegrująca integracja 
1.5. Ręce opadają, czyli kilka słów podsumowania 

CZĘŚĆ 1. DYSFUNKCYJNE ZARZĄDZANIE

Rozdział 2.
O dezintegrujących aspektach polityki oświatowej wobec wczesnej edukacji
Bogusław Śliwerski

2.1. Wprowadzenie

2.2. Początki edukacji wczesnoszkolnej w Polsce w fazie transformacji ustrojowej 
2.2.1. Faza radykalnego otwarcia na oddolne innowacje między
2.2.3. Edukacja autorska w szkolnictwie publicznym 
2.2.4. Powolna, ale systematyczna etatyzacja ruchu reform edukacyjnych 
2.2.5. Narzucanie przez resort edukacji centralistycznych rozwiązań typu top – down 
2.3. Otwarta restytucja centralistycznych reform szkolnych 
2.3.1. Wyhamowywanie oddolnych innowacji w edukacji 
2.3.2. Koncentracja MEN na odgórnych reformach programowych 
2.3.3. Kaskadowe i adaptacyjne kształcenie oraz doskonalenie nauczycieli na potrzeby wdrażania odgórnych reform
2.3.4. Partyjne spory o wartość reform oraz błyskawiczny projekt reformy ustrojowej i programowej systemu szkolnego 
2.3.5. Częściowa próba zachowania autonomii nauczycieli
2.3.6. Pierwsze objawy negatywnych skutków centralistycznych reform 
2.4.1. Od względnego spokoju do totalnego chaosu w edukacji wczesnoszkolnej
2.4. Polityczna gra na rzecz obniżenia wieku obowiązku szkolnego czy upowszechnienia edukacji przedszkolnej 
2.4.2. Zaangażowanie neoliberalnej formacji na rzecz edukacji przyjaznej dzieciom
2.4.3. Zaangażowanie środków unijnych w edukacyjne zmiany 
2.4.4. Diagnoza efektów wczesnej edukacji w wymiarze międzynarodowym 
2.5. Centralistyczna dekonstrukcja struktury i jakości edukacji wczesnoszkolnej wbrew jej naukowym podstawom 
2.5.1. Postawy nauczycieli wobec polityki reform wczesnej edukacji 
2.6. Zakończenie, które jest początkiem wielu niewiadomych

Rozdział 3.
Dzieciństwo w ofierze, by przedstawienie mogło trwać
Maria Groenwald 

3.1. Wprowadzenie 
3.2. O zdarzeniu krytycznym zastosowanym jako schemat analizy
3.3. Dyskurs na temat ustawy obniżającej obowiązek szkolny – stan i przyczyny
3.3.1. Co jest przedmiotem dyskursu? 
3.3.2. Przyczyny niezgody
3.3.2.1. Argumenty rodziców sześciolatków 
3.3.2.2. Argumenty i działania Ministerstwa Edukacji 
3.3.3. Rozwój wydarzeń 
3.3.4. Zamykanie oczu problemów nie rozwiąże 
3.4. Scena sporu o sześciolatki w szkole 
3.4.1. Kto jest kim na scenie sporu o sześciolatki 
3.4.2. Nieprzewidziany scenariuszem rozwój wydarzeń
3.5. Dla dobra dziecka 
3.6. W imię politycznej poprawności 

Rozdział 4.
Wolny rynek w edukacji przedszkolnej, czyli biznes z dzieckiem w tle
Jolanta Sajdera

4.1. Przedszkola niepubliczne z biznesowym motywem
4.2. Wybór czy konieczność 
4.3. Placówka niepubliczna jako miejsce pracy 
4.4. Wolny rynek edukacyjny a praca przedszkola niepublicznego
4.5. Wnioski 

CZĘŚĆ 2. KU DEZINTEGRACJI DZIECIĘCEJ TOŻSAMOŚCI 

Rozdział 5.
Gotowi do podporządkowania się. Edukacja przedszkolna jako proces kształtowania zdezintegrowanych podmiotów
Katarzyna Gawlicz 

5.1. Wprowadzenie
5.2. Formułowanie i wdrażanie zasad
5.3. Organizacja czasu 
5.4. Kontrola aktywności dzieci 
5.5. Kontrola nad przestrzenią 
5.6. Co z tego wynika i czy można inaczej?

Rozdział 6.
Dziecko w procesie socjalizacji szkolnej – ku integracji czy dysonansowi?
Marzenna Nowicka 

6.2.1. Dziecko w relacjach z nauczycielem 
6.2.2. Dziecko w roli ucznia
6.2.3. Dziecko w działaniu na zajęciach
6.3. Zakończenie 

Rozdział 7.
Szkolna petryfikacja rodzącej się tożsamości dziecka
Maria Szczepska-Pustkowska 

7.1. Wprowadzenie 
7.2. Szkoła jako kontekstualny czynnik rozwoju tożsamości
7.3. Krytyka szkoły z Eriksonem w tle 
7.4. Szkoła jako czynnik petryfikacji rodzącej się tożsamości dziecka 
7.5. Zakończenie 

Rozdział 8.
„Nieracjonalna i nietwórcza, bo dziewczynka”, czyli dezintegracja genderowa jako efekt stereotypizacyjnej pracy szkoły
Lucyna Kopciewicz 

8.1. Wprowadzenie 
8.2. Stereotypizacja jako samospełniająca się przepowiednia 
8.3. Stereotypizacja jako technologia wytwarzania podmiotu i kontroli różnic 
8.4. Szkolna matematyka
8.5. Psychologia rozwojowa jako technologia produkcji racjonalnego podmiotu 
8.6. Wczesna edukacja i dziecięca inność 
8.7. Wczesnoszkolna matematyka i problem gender

Rozdział 9.
Kulturowa represja popędu. Rzecz o nienawiści dziecięcej
Wojciech Siegień 

9.1. Wprowadzenie 
9.2. Ideologiczna walka o znaczenie – analiza publicznych dyskursów 
9.3. Dyskursy agresji i nienawiści – przypadki pedagogiczne 
9.3.1. Pop-behawioryzm 
9.3.2. Socjalizacja pierwotna 
9.3.3. Mitologia warunkowania instrumentalnego 
9.3.4. Niestałość w nienawiści – wstęp do antropologii rozwojowej 
9.3.5. Chrześcijaństwo i performatywność nienawiści 
9.4. Prze-myśleć agresję i nienawiść 
9.4.1. Ku seksualności 
9.4.2. „Człowiek to nie jest piękne zwierzę” 
9.4.3. Antyczne studium kliniczne nienawiści a pedagogika 
9.5. Podsumowanie

Rozdział 10.
Wzrastać radośnie w przedszkolnym i szkolnym kiczu. Pytania o współczesną alfabetyzację wizualną dzieci
Małgorzata Cackowska

10.1. Wprowadzenie 
10.2. Czym jest lub może być kicz dla dziecka?
10.3. Skazani na kicz
10.3.1. „Pierwsza książka mojego dziecka”, czyli kicz dodany do mleka matki 
10.3.2. Księżniczki i rycerze, czyli estetyka przedszkolnych festynów
10.3.3. Dydko i... czy na pewno sztuka? 
10.4. Co dalej z alfabetyzacją wizualną? 

CZĘŚĆ 3. ROZPAD I DEFORMACJA WIEDZY W MAJESTACIE METODYKI 

Rozdział 11.
Dezintegracja szkolnego środowiska oraz możliwości jego harmonizowania z infrastrukturą pozaszkolną
Jolanta Kruk 

11.1. Wprowadzenie w palący problem, czyli o pomijaniu w praktyce wczesnoszkolnej szeroko rozumianego środowiska i o jego wąsko metodycznej instrumentalizacji 
11.2. Środowisko i jego dezintegracja jako model realny; harmonia jako model możliwy 
11.3. Dwie koncepcje środowiska: element systemu dydaktycznego lub znaczące otoczenie człowieka 
11.4. Środowisko i zasiedlające je nisze jako miejsce przecięcia kilku perspektyw 
11.5. Metodyka szkolna a metoda środowiskowa 
11.6. Muzeum i jego otoczenie jako nisza edukacyjna i miejsce
11.7. Badanie muzeum i jego środowiska: uwagi metodologiczne 
11.8. Muzeum i jego środowisko jako nisza dla najmłodszych 
11.9. Podsumowanie – integracyjne oddziaływanie środowiska 

Rozdział 12.
Edukacja językowa w szkole – między dążeniem do formalizacji schematu a refleksją nad uczestnictwem w zdarzeniach komunikacyjnych
Małgorzata Żytko 

12.1. Wprowadzenie 
12.2. Mówienie to nie tylko odpowiadanie na pytania nauczyciela 
12.3. Komunikowanie się jako proces poznawczy i społeczny
12.4. Wzorce komunikowania się w szkole – teatr jednego aktora 
12.5. Możliwości rozwoju języka dziecka w szkole 

Rozdział 13.
(Nie)wiedza społeczna uczniów jako (d)efekt szkolnej edukacji w klasach początkowych
Agnieszka Nowak-Łojewska 

13.1. Wprowadzenie 
13.2. Wiedza społeczna człowieka 
13.3. Wczesnoszkolna wiedza społeczna
13.4. Wiedza społeczna jako efekt 
13.5. Niewiedza społeczna jako defekt 
13.6. Podsumowanie

Rozdział 14.
Poznawczy i kulturowy wymiar dezintegracji wczesnoszkolnych pojęć matematycznych
Alina Kalinowska 

14.1. Wprowadzenie 
14.2. Wczesnoszkolne nauczanie matematyki w polu napięć poznawczych 
14.3. „Matematyka zintegrowana” 
14.4. Integracja czy matematyczny chaos
14.4.1. Poznawcza dezintegracja pojęć matematycznych
14.4.2. Kulturowa dezintegracja pojęć matematycznych 
14.5. Podsumowanie – nauczyciel jako nieświadomy siewca chaosu

Rozdział 15.
Edukacja matematyczna bez matematyki?
Mirosław Dąbrowski 

15.1. Wprowadzenie 
15.2. Dodawanie i odejmowanie 
15.3. Dzielenie 
15.4. Co to znaczy rozwiązać zadanie? 
15.5. Relacyjne czy instrumentalne? 
15.6. Szukając przyczyn 
15.7. Czy uczymy matematyki?

Rozdział 16.
Świat przyrody zintegrowany, ale czy w szkole?
Dorota Sobierańska 

16.1. Wprowadzenie
16.2. Obserwacja i eksperyment w edukacji przyrodniczej 
16.3. Problem badawczy jako podstawowy komponent sytuacji edukacyjnej 
16.4. Planowanie aktywności badawczej uczniów podczas zajęć przyrodniczych
16.5. Samodzielność uczniów w prowadzeniu obserwacji i eksperymentów
16.6. Analizy, interpretacje i wnioskowanie jako drogi rozumienia
16.7. Podsumowanie 

Bibliografia
Indeks rzeczowy 
Indeks osób 
Noty o autorach 

Nareszcie ukazała się kolejna książka ze znakomitej serii wydawniczej pod red. profesor - Marii Dudzikowej i Henryki Kwiatkowskiej ("Palące problemy"), której autorzy odsłaniają prawdę o dewastacji przez naczelnych urzędników Ministerstwa Edukacji Narodowej (tak z PO i PSL, jak i ich poprzedników)w obszarze edukacji wczesnoszkolnej. Negatywne skutki fatalnych regulacji prawnych, zmian strukturalnych, niekompetentnych decyzji przez upartyjnione, a przy tym niekompetentne kierownictwo tego resortu, będą wkrótce bardzo dotkliwie odczuwane nie tylko przez ofiary antyedukacji, ale także przez całe społeczeństwo. Znajdziemy w tej publikacji nie tylko diagnozę, ale i studia z zakresu wartościowych na tym poziomie edukacji rozwiązań dydaktycznych. Tak więc całość została skonstruowana w sposób dwoisty dla konstruowania procesu kształcenia dzieci.

Polecam ten tytuł nie dlatego, że jestem także wśród jego autorów, ale ze względu na kolejny głos środowiska polskich naukowców, którzy nie tylko prowadzą badania naukowe w edukacji przedszkolnej i szkolnictwie podstawowym, kształcą nauczycieli dla potrzeb tych placówek, ale także mają za sobą lub nadal kontynuują praktykę zawodową w szkolnictwie podstawowym.

Anty-edukacja nie oznacza, że opowiadamy się za kształceniem i wychowaniem negatywnym, za przeciwstawianiem się istocie tych procesów. Pod koniec lat 80. XX w. prof. Bogdan Suchodolski zorganizował w Jabłonnie konferencję na temat -Alternatywna pedagogika humanistyczna , w toku której mówił o tym, że jedyną alternatywą dla aksjologicznej klęski roli humanizmu w świecie jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o sens i zadania ludzkiego życia i działania. Świat humanistyczny musi być światem ludzkiej twórczości, zaspokajania elementarnych potrzeb życiowych człowieka, alternatywą dla świata rzeczywistego. Pedagodzy powinni być w służbie imperium humanum.

Jeśli zatem kolejne ekipy rządzących w resorcie edukacji stosują socjotechnikę, manipulacje, w wyniku których zamiast kształcenia mamy jego destrukcję, zamiast wychowania - demoralizację (a tu ryba psuje się od głowy), to całe szczęście, że naukowcy z różnych stron kraju, z wiodących uniwersytetów i akademii pedagogicznych przedstawiają w tej pracy nie tylko diagnozę, ale także alternatywne rozwiązania dla polskiej edukacji. Czas bowiem dostrzec, że myślenie i działanie adaptacyjne, konformistyczne podporządkowywane MEN-skiej polityce centralistycznego władztwa, w dodatku opartego na technikach wyrafinowanej, politycznej manipulacji a zarazem ignorancji wobec pedagogicznej i psychologicznej wiedzy, musi wreszcie zostać powstrzymane.

Nauczyciele, dyrektorzy przedszkoli i szkół - zdejmijcie opaski z oczu, które nałożyło wam ministerstwo i jego kuratoryjne przedłużone ramię (w osobach kuratorów i wizytatorów). Zapraszam na portal społecznościowy FB- Nauczyciele Razem , który jest dowodem na to, że nauczyciele mają już dość ustawicznego ich dzielenia przez rządzących.

prof. Bogusław Śliwerski
źródło:  http://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2015/01/antyedukacja-wczesnoszkolna.html