Diagnoza i terapia w pracy logopedy i nauczyciela terapeuty

Skałbania Barbara

pedagog-terapeuta. Nauczyciel akademicki od 2003 roku (UMCS w Lublinie, UTH w Radomiu, WSP im. J. Korczaka w Warszawie). Aktywnie uczestniczy w pracach sekcji pedagogiki społecznej Polskiej Akademii Nauk oraz jest członkiem Naukowego Towarzystwa Poradoznawczego we Wrocławiu. Autorka siedmiu książek oraz kilkudziesięciu artykułów na temat pedagogiki. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół problematyki diagnozy i terapii pedagogicznej oraz poradnictwa edukacyjnego i wychowawczego. Współpracuje z Ośrodkiem Rozwoju Edukacji w Warszawie. Jako nauczyciel akademicki i pedagog-terapeuta dąży do integrowania nauki z praktyką edukacyjną.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp         

Część 1

Diagnoza i terapia – konteksty logopedyczne, medyczne i psychologiczne

Zbigniew Tarkowski, Ewa Humeniuk

Diagnoza logopedyczna – interdyscyplinarna czy logopedyczna?     

Marta Korendo

Diagnoza zespołu Aspergera w ujęciu nowych rozwiązań prawnych  

Małgorzata Rutkiewicz-Hanczewska

Pierwotna afazja postępująca Międzynarodowe kryteria diagnozy  

Ewa Humeniuk, Zbigniew Tarkowski

Zaburzenia oddychania u osób jąkających się – konieczność diagnozy i terapii  

Jagna Czochańska-Kruk

Dzieci z padaczką w obszarze działań logopedy  

Iwona Palicka

Współpraca psychologa i logopedy w diagnostyce zaburzeń poznawczych i komunikacyjnych dzieci z FASD. „Czy słyszysz to, co ja widzę?” – implikacje teoretyczne, doświadczenie własne   Ewa Kaptur, Jolanta Sławek O interdyscyplinarnej współpracy logopedy z innymi specjalistami (na przykładzie Centrum Uśmiechu Dziecka – Montessori w Poznaniu)  

Dorota Lipiec, Izabela Więcek-Poborczyk, Agnieszka Woźniak

Stan wiedzy z zakresu profilaktyki logopedycznej rodziców dzieci w wieku przedszkolnym  

Andrzej Gretkowski

Problemy psychoonkologiczne chorego na raka krtani – próba pomocy i wsparcia  

Część 2

Diagnoza i terapia – konteksty edukacyjne, pedagogiczne i społeczne

Jacek J. Błeszyński

Obszar diagnozy i terapii w logopedii pozytywnej  

Barbara Skałbania

Terapia pedagogiczna – poczucie pewności versus zagrożenie

Pytanie o kierunki rozwoju  

Ewa Jeżewska-Krasnodębska

Dysleksja rozwojowa u dorosłych z zaburzeniami artykulacji – aspekty diagnozy i autodiagnozy  

Ewa Jeżewska-Krasnodębska

Trudności i mocne strony osób dorosłych z dysleksją rozwojową  

Alicja Giermakowska

Językowe komponenty w nauce, profilaktyce i usuwaniu trudności w czytaniu i pisaniu

Zdzisława Orłowska-Popek

Technika programowania języka nie tylko na zajęciach logopedycznych  

Marek Kawa

Wybrane aspekty nauczania języka polskiego jako obcego w polskiej szkole podstawowej  

Marzena Błasiak-Tytuła

Kształtowanie się i rozwój mowy dziecka dwujęzycznego  

Teresa Lewandowska-Kidoń, Anna Witek

Wspomaganie społeczno-emocjonalne ucznia z alergią w środowisku szkolnym – konteksty rozwojowe  

Ewa Jeżewska-Krasnodębska, Jarosław Krasnodębski

Rodzaje zaburzeń mowy u dzieci z dysfunkcjami procesów integracji sensorycznej  

Barbara Skałbania, Ewa Szumilas

Sztuka i siła opowiadania – o narracji w terapii pedagogicznej

Wstęp

Diagnoza i terapia są ważnymi czynnościami procesu pomagania. Diagnoza wiąże się z poznaniem, identyfikacją, a terapia kojarzona jest z leczeniem, wspomaganiem, korygowaniem, kompensowaniem. Ewolucja działań diagnostyczno-terapeutycznych warunkowana jest perspektywą postrzegania i rozumienia człowieka, rodzajem problemu i ich celowością. Rozwój nauki, technologii informatycznych, zmiany kulturowe, edukacyjne, społeczne i mentalne tworzą szeroki kontekst uwarunkowań dla modyfikacji modelu (paradygmatu) pomagania, w którym pytanie „Co robić?” zamienia się w pytanie „Kim być?”.

Zmienia się też cel działań pomocowych, zwłaszcza instytucjonalnych, które zmierzają do „oswajania ontologii życia [...]”. Niejednoznaczność definicyjna terminów „diagnoza” i „terapia” wskazuje na ich złożoność w ujęciu przedmiotowym, jak również podmiotowym, co zakłada pewne różnice w rozumieniu pojęć na gruncie naukowym. Wielość obszarów diagnozy i terapii oraz podmiotów nimi objętych określa rozmiar i zakres działań diagnostyczno-terapeutycznych, które odnoszą się do kilku dyscyplin naukowych (medycyna, psychologia, pedagogika, socjologia). Przedmiotem diagnozy mogą być problemy egzystencjalne lub instrumentalne, a podmiotem – człowiek, traktowany zgodnie z aktualnymi koncepcjami w psychologii i pedagogice jako całość (diagnoza i terapia holistyczna).

W naukach społecznych, do jakich zaliczamy pedagogikę i psychologię, diagnoza i terapia są elementem systemu pomocy psychologiczno-pedagogicznej i warunkiem racjonalnego działania dziecka/ucznia czy osoby dorosłej. Zmiana perspektywy odniesienia się do człowieka w nurcie koncepcji humanistycznych tworzy nową przestrzeń i zarazem nową jakość w obszarze diagnozy i terapii. Ich obecność dostrzegamy w działaniach wychowawczych, edukacyjnych, terapeutycznych, profilaktycznych, a także w szeroko rozumianym poradnictwie edukacyjnym. [...]

Książka pod redakcją naukową prof. WSP dr hab. Barbary Skałbani i dr Ewy Jeżewskiej-Krasnodębskiej to publikacja bogata tematycznie […]. Omówiono w niej bowiem wiele zagadnień z pogranicza logopedii, psychologii klinicznej i pedagogiki specjalnej. Dotyczy problematyki diagnozy i terapii w kontekście logopedycznym, medycznym i psychologicznym […] oraz edukacyjnym, pedagogicznym i społecznym […]. Publikacja mieści się zatem w nurcie interdyscyplinarnego podejścia do rozumienia istoty i patogenezy zaburzeń neurorozwojowych i schorzeń, ich diagnozowania oraz udzielania pomocy.

Z recenzji prof. zw. dr hab. Marty Bogdanowicz

Podstawą dobrej terapii logopedycznej jest diagnoza. Zawód logopedy jest jednak tak mocno zróżnicowany, że nie ma jednego, pasującego do wszystkich przypadków, narzędzia diagnostycznego. Spotykamy się bowiem nie tylko z wadami wymowy, ale również z zaburzeniami połykania, oddechu oraz z licznymi sprzężeniami. Często przecież wada wymowy wynika z innych zaburzeń, na przykład genetycznych, neurologicznych. W książce Diagnoza i terapia poznamy wiele rodzajów diagnozy i zrozumiemy, jak bardzo jest ona istotna.

Kiedy zaczynałam studia logopedyczne właśnie diagnoza najbardziej mnie stresowała. Bo skąd ja mam wiedzieć, co i jak sprawdzać? Przerażały mnie te wszystkie kwestionariusze, narzędzia badawcze, wywiady… Okazuje się, że mój stres nie był bezpodstawny. Teraz już pracuję w zawodzie i diagnoza jest dla mnie czymś zupełnie normalnym, ale nadal dość skomplikowanym i wymagającym niebywałej czujności. W książce pod redakcją Ewy Jeżewskiej – Krasnodębskiej oraz Barbary Skałbani przeczytamy o diagnozie oraz terapii osób z Zespołem Aspergera, dysleksją (również dotyczącą dorosłych), afazją, padaczką, rakiem krtani, FASD, niepłynnością mowy, a nawet dzieci dwujęzycznych. Dzięki tej różnorodności tematów, książkę czyta się z ciekawością. Nie będę opowiadać o każdym z artykułów z osobna, ale szczególnie mogę polecić ten o zaburzeniach oddychania u osób jąkających się. Już sam wstęp o tym, kiedy i dlaczego nasz oddech przyspiesza, jest bardzo interesujący. Równie interesujące są badania nad wiedzą o profilaktyce logopedycznej (badania porównawcze z lat 2001 oraz 2016). Więcej możemy się również dowiedzieć o dorosłych z dysleksją i tym, jak dysleksja wpływa (lub wpływała) na ich funkcjonowanie. Ciekawych tematów jest oczywiście więcej i każdy znajdzie tutaj coś, co jemu otworzy oczy, zdziwi lub zmusi do refleksji. Nie ulega wątpliwości fakt, że ta książka rozwinie coś w każdym logopedzie i sprowokuje do myślenia oraz pozwoli na zostanie lepszym specjalistą.

Bardzo polecam tę książkę wszystkim terapeutom – nie tylko logopedom, ale również pedagogom, psychologom a nawet lekarzom. Autorzy udowadniają bowiem, że logopedyczny świat bardzo potrzebuje interdyscyplinarności i współpracy specjalistów.

źródło: http://nauka-to-tez-sztuka.blogspot.com/2017/12/diagnoza-i-terapia-w-pracy-logopedy-i.html