Szkoła ogólnodostępna przestrzenią realizacji różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów klas IV–VI

Karol Bidziński 

nota w przygotowaniu

Anna Ozga 

nota w przygotowaniu

Mirosław Rutkowski

nota w przygotowaniu

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp           

Część I
Wprowadzenie teoretyczne. Szkoły włączające jako wspólnoty uczące się i miejsce urzeczywistniania idei edukacji dla wszystkich – możliwości, ograniczenia, szanse i zagrożenia       

Część II
Metodologia – opis działań badawczych       

Część III
Wyniki badań       

Rozdział 1
Organizacja i realizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz innych form wsparcia i wspomagania edukacyjnego uczniów klas IV–VI szkoły podstawowej    

1.    Diagnozowanie indywidualnych potrzeb edukacyjnych i rozwojowych uczniów    
1.1.    Zakres i nasilenie specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów w badanych zespołach klasowych    
1.2.    Procedury diagnostyczne w szkołach uczestniczących w badaniach     
2.    Planowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów / działań wspierających i wspomagających uczniów 
3.    Pomoc psychologiczno-pedagogiczna oraz inne formy wspierania i wspomagania uczniów  
3.1.    Formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz inne działania wspierające uczniów 
3.2.    Dostępność pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów  
4.    Formy wsparcia adresowane do rodziców uczniów  
4.1.    Formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej adresowanej do rodziców uczniów stosowane w szkołach  
4.2.    Szkolenia i warsztaty dla rodziców uczniów   
5.    Monitorowanie i ewaluacja działań z zakresu wspierania i wspomagania uczniów   
6.    Materialne zasoby szkoły w realizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej       
6.1.    Ocena warunków materialnych i organizacyjnych do prowadzenia działań z zakresu wspierania oraz wspomagania uczniów 
6.2.    Zapotrzebowanie szkół na pomoce i sprzęt ułatwiający wspomaganie oraz wspieranie uczniów

Rozdział 2
Sposoby dostosowywania wymagań edukacyjnych dla uczniów w trakcie zajęć dydaktycznych  

1.    Sposoby dostosowywania celów kształcenia  
2.    Sposoby dostosowywania treści kształcenia     
3.    Metody wykorzystywane w pracy dydaktycznej     
4.    Środki stosowane w pracy dydaktycznej    
5.    Urządzenia i programy komputerowe wykorzystywane w pracy dydaktycznej   
6.    Sposoby dostosowywania oceniania uczniów    
7.    Sposoby różnicowania pracy domowej dla uczniów       
8.    Sposoby udzielania wsparcia uczniom w nawiązywaniu satysfakcjonujących relacji z kolegami  
9.    Sposoby udzielania wsparcia uczniom w procesie odkrywania swoich mocnych i słabych stron   

Rozdział 3
Szkolni wykonawcy działań z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej – ich kwalifikacje i kompetencje, doświadczane trudności oraz wsparcie 

1.    Realizatorzy działań wspierających i wspomagających uczniów, ich kwalifikacje oraz subiektywna ocena kompetencji    
1.1.    Kwalifikacje zawodowe pracowników szkoły niezbędne do wspierania oraz wspomagania uczniów w realizacji zróżnicowanych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych   
1.2.    Samoocena wśród pracowników pedagogicznych szkoły poziomu kompetencji zawodowych przydatnych do wspierania i wspomagania uczniów   
2.    Nasilenie trudności odczuwanych przez realizatorów pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz innych działań z zakresu wspierania i wspomagania edukacyjnego uczniów  
2.1.    Trudności doświadczane przez wychowawców klas       
2.2.    Trudności doświadczane przez nauczycieli    
2.3.    Trudności doświadczane przez szkolnych specjalistów    
3.    Ocena wsparcia zawodowego uzyskiwanego przez realizatorów pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz innych form wspierania i wspomagania uczniów       
3.1.    Wsparcie instytucjonalne   
3.2.    Formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej adresowanej do nauczycieli stosowane w szkołach  
3.3.    Ocena wsparcia zawodowego w zakresie zapotrzebowania, dostępności i efektywności dokonana przez wychowawców, innych nauczycieli oraz szkolnych specjalistów   
3.4.    Współdziałanie wychowawców klas z innymi nauczycielami i szkolnymi specjalistami   
3.5.    Szkolenia i warsztaty dla nauczycieli oraz innych pracowników szkoły     

Rozdział 4
Uwarunkowania środowiskowe wspierania i wspomagania rozwoju uczniów – analiza zależności statystycznych  

1.    Lokalizacja szkoły a zasoby ludzkie niezbędne do udzielania uczniom pomocy i wsparcia    
2.    Środowisko funkcjonowania szkoły a jej wyposażenie w narzędzia diagnostyczne  
3.    Lokalizacja szkoły a zakres trudności doświadczanych przez kadrę pedagogiczną udzielającą uczniom pomocy i wsparcia   
4.    Lokalizacja szkoły a samoocena poziomu kompetencji zawodowych kadry pedagogicznej wspierającej i wspomagającej rozwój uczniów   
5.    Lokalizacja szkoły a ocena wsparcia zawodowego otrzymywanego przez kadrę pedagogiczną wspomagającą i wspierającą rozwój
uczniów   

Rozdział 5
Uwarunkowania osobowe wspierania i wspomagania rozwoju uczniów – analiza zależności statystycznych  

  
1.    Zakres kwalifikacji zawodowych kadry pedagogicznej szkół a udzielanie uczniom pomocy i wsparcia  
2.    Subiektywna ocena kompetencji zawodowych kadry pedagogicznej a proces wspomagania i wspierania uczniów   

Rozdział 6
Podsumowanie wyników badań – postulaty dla praktyki     

Bibliografia     

Spis tabel    

Spis wykresów   

Aneks  

Monografia tematycznie wpisuje się w kontekst działań podejmowanych w ostatnich latach w Polsce na rzecz edukacyjnego włączenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przestrzeń szkoły ogólnodostępnej. Chociaż powstaje coraz więcej opracowań dotyczących edukacji włączającej, to nadal brakuje kompleksowych badań pozwalających w sposób całościowy ocenić skuteczność modelu wsparcia oferowanego uczniom o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Dotychczas prace badawcze skupiały się najczęściej na pierwszym etapie edukacji, ponieważ zakładano, że wsparcie edukacyjne udzielane uczniom w tym okresie, jako najbardziej istotnym, powinno być największe. Nie mniej ważne jest jednak przekroczenie przez nich progu między pierwszym a drugim etapem edukacyjnym […]. W tym czasie pomoc jest szczególnie potrzebna, zwłaszcza uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, dlatego tematykę badań podjętych przez autorów należy uznać za niezwykle aktualną i wartą pogłębionych analiz.

[…] książkę rekomenduję […] jako cenną pozycję dla obecnych i przyszłych realizatorów działań pomocowych, decydentów polityki oświatowej, kadr szkolnictwa wyższego, a także rodziców uczniów wymagających edukacyjnego wsparcia.

Z recenzji dr hab. Anny Zamkowskiej, prof. UTH