• Obniżka
Ukraińskie uchodźczynie wojenne - e-book

Ukraińskie uchodźczynie wojenne

Podtytuł: Tożsamość, trauma, nadzieja
ISBN: 978-83-8294-209-5
90,00 zł
60,00 zł Oszczędzasz: 30,00 zł

Wyświetl historię cen produktu

Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni 60,00 zł

Czas dostawy kurierem InPost 24 godziny! E-booki w ciągu 15 minut!

Mamy nadzieję, że nasza książka, a szczególnie treści zawarte w jej części badawczej wzbogacą wiedzę na temat tożsamości uchodźczyń ukraińskich w Polsce i jej rekonstrukcji pod wpływem wydarzeń, które mają/miały miejsce w ich życiu. Może się też ona przyczynić, jak jesteśmy o tym przekonane, do upowszechnienia idei interwencjonizmu międzykulturowego. [...]

Publikacja dostępna w wersji elektronicznej e-book:

Wersja książki
Ilość

Dodaj do listy życzeń

Naszym celem było wysłuchanie opowieści uchodźczyń po to, aby spróbować zrozumieć, jak doświadczają one swojej ucieczki, traumy i aktualnej sytuacji oraz jakie sensy im nadają. Pozwoliło nam to na odejście od – powszechnego w literaturze – ukazywania uchodźców jako jednorodnej grupy, posiadającej podobne doświadczenia, i skoncentrowanie się na indywidualnych historiach, zawierających osobistą perspektywę, uwzględniającą „domowe narracje”. W innej perspektywie te narracje mogą być postrzegane w kontekście konfrontacji z doświadczeniami, lękami i marzeniami jednostek, które „zwykle są niewidoczne”, a ich historie są nieznane. Stanowią one impuls do refleksji nad problemem uchodźstwa, ale także nad naszymi wyobrażeniami, lękami i nadziejami.

W   trakcie   wywiadów   podjęte   zostały   absolutnie   kluczowe   problemy związane z uchodźstwem Ukrainek do Polski. Dotyczyły one doświadczeń ich wcześniejszego życia w Ukrainie, tragizmu i przeżyć związanych z rosyjską agresją, decyzji o ucieczce, a także podróży do Polski. Ponadto wiązały się one z ich pobytem już w Polsce, z rozpaczą i tęsknotą oraz dążeniem do odnalezienia się w nowej sytuacji życiowej, których jedną z konsekwencji była pewna rekonstrukcja kobiecości. W wywiadach poruszyłyśmy również kwestie sytuacji mieszkaniowej i zawodowej uchodźczyń, edukacji ich dzieci oraz postrzegania Polski i Polaków. Wreszcie – starłyśmy się zrozumieć, jak uchodźczynie odbierają doświadczenie uczestnictwa w samym wywiadzie, w którym brały udział.

Część badawcza, zawarta w ósmym, bardzo obszernym rozdziale książki, poprzedzona jest częścią teoretyczną, na którą składa się siedem rozdziałów. 

Rozdział pierwszy, zatytułowany Uchodźstwo i migracja. Koncepcje i uwarunkowania teoretyczne, to próba rekonstrukcji pojęcia uchodźstwa w kontekście różnorodnych, głównie socjologicznych, teorii i koncepcji. Zawarto w nim również przykłady konkretnych fal i zjawisk uchodźstwa w ujęciu historycznym oraz opis działań podejmowanych na rzecz uchodźców, w tym przez Polskę wobec Ukraińców w 2022 roku. W rozdziale drugim przybliżono różne polityczne, ekonomiczne, a także społeczno-kulturowe konsekwencje uchodźstwa i migracji, w makroperspektywie. Rozdział trzeci został poświęcony psychospołecznym skutkom uchodźstwa dla jednostki; szczególnie w aspekcie takich zjawisk, jak trauma, szok egzystencjalny i destabilizacja tożsamości. W rozdziale czwartym dokonano rekonstrukcji agresji rosyjskiej na Ukrainę, od daty 24 lutego 2022 roku, na tle konfliktów historycznych i narodowych. Zawarto w nim także opis reakcji społeczności międzynarodowej na agresję i udzielonego przez nią Ukrainie wsparcia, zarówno politycznego, jak i militarnego. Rozdział piąty skupia się – zwracając uwagę na wymiar tożsamościowy – na wybranych zróżnicowanych aspektach charakteryzujących narodowość, państwowość i kulturę ukraińską, również stosunkach polsko-ukraińskich. Rozdział szósty to próba charakterystyki kobiecości ukraińskiej w perspektywie historycznej i współczesnej. Podjęto w nim problem postrzegania przez uchodźczynie emancypacji kobiet oraz idei feministycznych. Rozdział siódmy zawiera opis przyjętych założeń metodologicznych, mieszczących się zdecydowanie w paradygmacie badań jakościowych. Rozdział dziewiąty wydaje się bardzo ważny z perspektywy tej książki – został poświęcony usytuowaniu uchodźstwa w kontekście założeń edukacji międzykulturowej, zwłaszcza sytuacji kobiet i dzieci ukraińskich w Polsce w 2022 roku. Przedstawia też projekt interwencjonizmu międzykulturowego – „W zwykłych słowach wielka moc!” – zrealizowany przez Zakład Edukacji Wielokulturowej i Badań nad Nierównościami Społecznymi Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu dla małych dzieci z Ukrainy.

Mamy nadzieję, że nasza książka, a szczególnie treści zawarte w jej części badawczej wzbogacą wiedzę na temat tożsamości uchodźczyń ukraińskich w Polsce i jej rekonstrukcji pod wpływem wydarzeń, które mają/miały miejsce w ich życiu. Może się też ona przyczynić, jak jesteśmy o tym przekonane, do upowszechnienia idei interwencjonizmu międzykulturowego.

Autorki

Tożsamość, trauma, nadzieja
191 Przedmioty

Opis

Książka elektroniczna - E-book
PDF

Specyficzne kody

isbn
978-83-8294-233-0
Stopień 
2023-01-24

"Kto ci powiedział, że wszystko jest na zawsze?"

Jestem pod ogromnym wrażeniem wydanej przez "Impuls" książki Aleksandry Boroń i Agnieszki Gromkowskiej-Melosik pt. "Ukraińskie uchodźczynie wojenne. Tożsamość, trauma, nadzieja" (2022). Trwa wojna w Ukrainie, a ja wciąż myślę o losie tych matek, kobiet z dziećmi, osobach chorych, rannych, starszych, którym udzielaliśmy pomocy, gościny, wsparcia, by mogli powrócić do względnie bezpiecznych i już uwolnionych przez ukraińskich żołnierzy miejscowości w ich ojczyźnie. Nie ma dnia, bym po kolejnych wiadomościach o bombardowaniu osiedli mieszkaniowych i infrastruktury energetycznej na Ukrainie nie dopytywał, jaki jest los tych, którzy stali się także "moją rodziną".

Jestem ogromnie wdzięczny Autorkom za tę publikację, która jest natychmiastową reakcją naukowczyń, badaczek WSE UAM w Poznaniu na los ukraińskich uchodźczyń. Prowadząc z nimi rozmowy, wywiady, dokonując obserwacji zarejestrowały zarazem świadectwo egzystencjalnych dramatów, niewyobrażalnych dla cywilizowanego Europejczyka trzeciej dekady XXI wieku przeżyć, rozterek, indywidualnych historii życia swoich respondentek.

Jak piszą we "Wprowadzeniu":

To w uchodźczyniach zobaczyłyśmy spectrum tragedii, jaka rozegrała się w obliczu rozpętanej rosyjską agresją brutalnej bezwzględności wojny. Ich głosy układają się w wielowątkową opowieść o wymuszonym okolicznościami przyjeździe do Polski, ukazując dramat konieczności podejmowania decyzji w warunkach stresu, strachu i egzystencjalnej niepewności. Są to narracje zarówno o ratowaniu życia w sytuacji zagrożenia, jak i o tęsknocie za tym, co było, o budowaniu codzienności (prze)trwania w nowym, obcym dla nich miejscu (s. 7-8).

Otrzymaliśmy jeden z najbardziej bolesnych, poruszających rdzeń osobowości przekaz o ratujących życie własne oraz o ich najbliższych. Książka jest śladem pamięci o tym, co stało się już tylko przeszłością dla dużej części pielgrzymujących do bezpiecznego miejsca, żyjących nadzieją na odzyskanie wolności przez tych, którzy pozostali w kraju, by walczyć o przyszłość młodych pokoleń.

To kobiety zrozpaczone, ale dzielne, w najgłębszym tego słowa znaczeniu. Nie chcą pozostać ofiarami wydarzeń, które przecięły ich biografię, nie chcą, aby wizja porzuconego (a czasem już zniszczonego) domu i wspomnienia okrucieństw rosyjskich agresorów zdruzgotały ich psychikę (s.).

Pamiętam jak przyjęta do mojej rodziny matka z ośmioletnim chłopcem bała się wyjść z przydzielonego im pokoju, by nie było widać na jej twarzy bólu rozstania z mężem, matką, najbliższą rodziną. Wspólnie przeżywaliśmy sytuacyjnie, intuicyjnie czas rozmrażania obaw i tworzenia optymalnych warunków do odzyskiwania nadziei na przetrwanie, by możliwy był powrót do domu. Wspólnie z nią i jej synkiem moja rodzina przeżywała codziennie informacje o okrucieństwach wojny, o zagrożeniu życia ich bliskich.

Po dwóch miesiącach wrócili do swojej ojczyzny, bo mogli, gdyż ich dom nie został zniszczony. Pokój w naszym domu jest gotowy, gdyby ponownie musieli uciekać, ale najważniejszy jest pokój upragniony przez całe społeczeństwo Ukrainy. Dlatego z poruszeniem moich doznań, których doświadczały przecież setki tysięcy Polaków, którzy przyjęli uchodźczynie w swoich domach, mieszkaniach w blokach czy w wydzielonych miejscach różnych placówek, czytałem tę książkę z powracającymi doznaniami trudnych chwil, napięciem wielkich emocji.

Wspaniale, że każdy, kto tylko mógł, udzielał pomocy ofiarom okrutnej wojny, a przecież także rozmowy z nimi miały istotny, bo w jakiejś mierze także autoterapeutyczny charakter, pozwalając im na psychiczne przepracowanie traumy w zderzeniu z światem ponadnarodowej wspólnoty, solidarności i pomocniczości. Warto tę książkę przeczytać, by poznać cząstkę zróżnicowanych kontekstów, uwarunkowań, przejawów i następstw wydarzeń, które nadal trwają, toczą się na i po obu stronach granicy.

Nauczyciele, pedagodzy, wychowawcy, terapeuci, psycholodzy, księża, siostry różnych zakonów i wyznań, dziennikarze, politycy itd. powinni sięgnąć do rozprawy, która została napisana z wielką kulturą, znawstwem problemów dotyczących tytułowych kwestii. Będziemy jeszcze przez wiele lat, tak jak generacja naszych rodziców, dziadków czy pradziadków, żyć z traumą wojny "naszej i ich", która już nie tylko od 1945 roku, ale także od 2022 roku jest i będzie przedmiotem wielorakich narracji osobistych, naukowych, edukacyjnych i artystycznych.

W naszym kraju przebywa jeszcze kilka milionów ofiar wojny w Ukrainie, które nie mają dokąd wrócić, bo straciły wszystko, co dotychczas posiadały. Przeczytajcie tę książkę po to, by lepiej poznać i zrozumieć, że nie wszystko jest na zawsze. Książkę otwiera poruszający emocje wiersz naszego genialnego poety, emigranta Stanisława Barańczaka "Jeżeli porcelana, to wyłącznie taka":

Jeżeli porcelana, to wyłącznie taka,
której nie żal pod butem tragarza lub gąsienicą czołgu;
jeżeli fotel, to niezbyt wygodny, tak aby
nie było przykro podnieść się i odejść;
jeżeli odzież, to tyle, ile można unieść w walizce,
jeżeli książki, to te, które można unieść w pamięci,
jeżeli plany, to takie, by można o nich zapomnieć,
kiedy nadejdzie czas następnej przeprowadzki
na inną ulicę, kontynent, etap dziejowy lub świat:

kto ci powiedział, że wolno ci się przyzwyczajać?
kto ci powiedział, że cokolwiek jest na zawsze?
czy nikt ci nie powiedział, że nie będziesz nigdy
w świecie czuł się jak u siebie w domu?

Do Polski wciąż przybywają tysiące uchodźców z Ukrainy, ale także tysiące spośród już przebywających codziennie powraca do swojej ojczyzny. W świetle danych Straży Granicznej od początku wojny przybyło do naszego kraju ponad 9,289 mln osób uciekających przed wojną. Od 24 lutego 2022 roku do Ukrainy wróciło 7,454 mln osób.

źródło: https://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2023/01/kto-ci-powiedzia-ze-wszystko-jest-na.html

Napisz recenzje

Aleksandra Boroń

Aleksandra BorońDr hab. Aleksandra Boroń, prof. UAM – kierownik Pracowni Pedagogiki Porównawczej na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Główne obszary jej naukowych zainteresowań to edukacja międzykulturowa, społeczno-kulturowe wymiary tożsamości i pamięci oraz rola edukacji językowej w środowiskach polonijnych. Jest autorką: dwóch monografii – (Prze)trwanie przeszłości w transkulturowych przestrzeniach (2021) i Pedagogika (p)o Holocauście. Pamięć, tożsamość, edukacja (2013); rozdziałów w pracach zbiorowych, np. Polonia portugalska i procesy (re)konstrukcji kulturowej tożsamości w: Polonia i Polacy za granicą – kulturowe i edukacyjne obszary badań i doświadczeń (2020, red. A. Boroń i in.); artykułów w periodykach naukowych, jak Lizbona – tożsamość międzykulturowego miasta („Edukacja Międzykulturowa” 2022, nr 1) oraz Polityka językowa i tożsamość kulturowa mniejszości („Studia Edukacyjne” 2021, nr 60).

Agnieszka Gromkowska-Melosik

Agnieszka Gromkowska-MelosikProf. dr hab. Agnieszka Gromkowska-Melosik – prodziekan na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, kierownik Zakładu Edukacji Wielokulturowej i Badań nad Nierównościami Spo­łecznymi w tej uczelni. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół socjalizacyjnych i stratyfikacyjnych funkcji edukacji, roli kultury popularnej w kształtowaniu tożsamości młodego pokolenia oraz społeczno-kulturowych kontekstów kobiecości i męskości. Autorka ośmiu monografii: Kobiecość jako źródło społeczno-kulturowych niepokojów. Krystalizacje i rozproszenia (2019), Testy edukacyjne. Studium dynamiki selekcji i socjalizacji (2017), Elitarne szkolnictwo średnie. Między reprodukcją społeczno-kulturową a ruchliwością konkurencyjną (2015), Kobieta epoki wiktoriańskiej. Tożsamość, ciało i medykalizacja (2013), Edukacja i (nie)równość społeczna kobiet. Studium dynamiki dostępu (2011), Ściągi, plagiaty, fałszywe dyplomy. Studium z socjopatologii edukacji (2007), Kobiecość w kulturze globalnej. Rekonstrukcje i reprezentacje (2002), Problemy nierówności społecznej w teorii i praktyce edukacyjnej (2008; wspólnie z Tomaszem Gmerkiem). Redaktor naukowa siedmiu książek, w tym dwóch w języku angielskim, i jednego raportu z badań. Tłumaczka amerykańskiego podręcznika socjologii płci Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo Claire M. Renzetti i Daniela J. Currana, a także współautorka wstępu do niego. Laureatka nagród, m.in. I Wydziału Polskiej Akademii Nauk oraz Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Autor

Aleksandra Boroń, Agnieszka Gromkowska-Melosik

ISBN druk

978-83-8294-209-5

ISBN e-book

978-83-8294-233-0

Objętość

270 stron

Wydanie

I, 2022

Format

B5 (160x235). E-book (PDF)

Oprawatwarda, szyta

Wprowadzenie              

Aleksandra Boroń
Rozdział I
Uchodźstwo i migracja. Koncepcje i uwarunkowania teoretyczne       

Aleksandra Boroń
Rozdział II
Polityczne, ekonomiczne i społeczno-kulturowe konsekwencje uchodźstwa     

Agnieszka Gromkowska-Melosik
Rozdział III
Psychospołeczne skutki uchodźstwa dla jednostki: trauma, szok egzystencjalny i destabilizacja tożsamości

Agnieszka Gromkowska-Melosik
Rozdział IV
Agresja rosyjska na Ukrainę: źródła, przebieg, konsekwencje   

Aleksandra Boroń
Rozdział V
Narodowość, państwowość i kultura ukraińska  

Agnieszka Gromkowska-Melosik
Rozdział VI
Kobiecość ukraińska: rekonstrukcje podporządkowania i emancypacji      

Agnieszka Gromkowska-Melosik
Rozdział VII
Podstawy metodologiczne badań     

Aleksandra Boroń, Agnieszka Gromkowska-Melosik
Rozdział VIII
Postrzeganie przez kobiety ukraińskie swojego uchodźstwa: tragedia, trauma i nadzieja. Analiza i interpretacja rezultatów badań własnych    

Wprowadzenie        167
Życie w Ukrainie przed agresją rosyjską        
Agresja rosyjska, rozbicie dotychczasowego świata i decyzja o wyjeździe       
Tragizm i chaos podróży w nieznane    
Tęsknota za rodziną i Ukrainą. Rozpacz utraty i niestabilności  
Sytuacja ekonomiczna i psychospołeczna uchodźczyń.
Wybrane aspekty    
Problem miejsca zamieszkania     
Odnalezienie się na rynku pracy i deprywacja zawodowa     
Edukacja dzieci i postrzeganie polskiej szkoły  
Polska i Polacy w świadomości uchodźczyń        
Rekonstrukcje kobiecości w nowych warunkach życia    
Postrzeganie przez uchodźczynie doświadczenia uczestnictwa w wywiadzie    
Podsumowanie  

Agnieszka Gromkowska-Melosik
Rozdział IX
Uchodźstwo ukraińskie w kontekście edukacji międzykulturowej.
Interwencjonizm międzykulturowy: „W zwykłych słowach wielka moc!”  

Aleksandra Boroń, Agnieszka Gromkowska-Melosik
Zakończenie     

Bibliografia  

fragment

З однією валізою, але врятувати життя - огляд

Ukraińskie uchodźczynie wojenne. Tożsamość, trauma, nadzieja

Autorstwa Aleksandry Boroń i Agnieszki Gromkowskiej-Melosik

30 грудня 2022 року польське видавництво «Ім- пульс» видало книгу двох професорок з Познані «Українські воєнні біженки. Ідентичність, травма, надія». У передмові читаємо: «На момент друку цієї книги в інтернеті вже існує понад 100 мільйо- нів звернень, які стосуються проблеми українських біженців. Текстів наукового характеру серед них немає. Пропонована книга має заповнити цю про- галину. З 24 лютого 2022 року кордони України пе- ретнули 8,7 млн осіб, з них в Європі зареєстровано 5,6 млн осіб».

Свої роздуми авторки розпочали віршем Станіслава Бараньчака (польський поет-емігрант, дисидент, викла- дач Гарвардського університету; 1946-2014) «Якщо пор- целяна, то тільки така», нагадуючи читачеві про тимчасо- вість і крихкість людського існування. Настанова вірша цілком узгоджується з міркуваннями й аналізом, що міс- тяться в книзі, а особливо – з окремими історіями укра- їнських жінок. Саме в них можна побачити весь спектр трагедій, що сталися під час жорстокої нещадності війни, розв’язаної росією. Їхні окремі голоси утворюють багато- потокову історію про вимушений переїзд до Польщі, по- казуючи драму прийняття рішень в умовах стресу, стра- ху та екзистенційної невизначеності. Це розповіді як про порятунок життя в небезпечних умовах, так і про тугу за тим, що було, про побудову повсякденності (виживання) у новому, чужому для себе та дітей місці, без прямої під- тримки родини, друзів, без знання мови, з обмеження- ми, пов’язаними з фінансовими ресурсами, а також про усвідомлення власних сил у подоланні труднощів, з яки- ми вони зіткнулися. 

Валіза, про яку розповідає поет у згаданому вірші, по- стає в кожній окремій історії, яку почули авторки книги. Наприклад, в історії Галини воно набуває символічного виміру: «...y потяг пускали лише одну людину з однією валізою, а у деяких людей було більше, і вони залишили ці валізи на платформах, і в мене в пам’яті залишилася A. Boroń, A. Gromkowska-Melosik, «Ukraińskie uchodźczynie wojen- ne. Tożsamość, trauma, nadzieja». Kraków, «Impuls», 2022. – 270 s. Аґнєшка ҐРОМКОВСЬКА-МЕЛОСІК, Александра БОРОНЬ Переклад з польської Стефан Лашин ця картина, що поїзд йде, а позаду багато валіз. Серед них були гарні, шкіряні, були й різних кольорів. І тоді я подумала, що в житті не так важливо, що ти маєш, що можна втекти навіть з однією валізою, але мати життя, врятувати його».

Таке твердження дає нам зрозуміти, що віссю роздумів співрозмовників є подорож, яка розуміється як вихід, так і еміграція. Вони вирушили самі, з дітьми, залишивши сім’ю, найближчих друзів, домівку, роботу і все, що було близьким у житті. Зазвичай у них в руках одна валіза з найнеобхіднішими речами, яких після розпакування ви- являється недостатньо або вони не зовсім влучно піді- брані. Бо хіба можна упакувати своє теперішнє життя в маленьку прямокутну коробку?

Вони йдуть з жалем, тривогою та смутком, часто зі сльозами та розпачем. Невідомо, чи вони коли-небудь повернуться і чи зможуть побачити своїх близьких, з якими розлучені. Іноді вони точно знають, куди пряму- ють, іноді вирішують в дорозі, і часто рішення, де зупини- тися тимчасово чи назавжди, є випадковим. У кожному з цих випадків це новий початок, для одних він асоцію- ється з полегшенням і надією, для інших – із тривогою та відчуттям безпорадності.

Проте, незважаючи на їхні індивідуальні життєві істо- рії, вимушені емігрантки опиняються на межі належнос- ті. Емоційно пов’язані з батьківщиною, вони не можуть повернутися на неї і водночас намагаються знайти своє місце в новій країні проживання. Раптовий від’їзд із краї- ни, економічна невизначеність внаслідок втрати засобів до існування, зниження соціально-професійного стано- вища сприяє появі відчуття нестабільності, тривоги та непередбачуваності майбутнього. Вони постійно шука- ють: роботу, житло, відчуття безпеки, можливості набути нових кваліфікацій та компетенцій. Постійно в дорозі.

І все ж надія не покидає їх, вони постійно борються з реальністю та собою – за цілісність власної ідентичнос- ті, за майбутнє своїх дітей, їм важко знайти себе в чужій країні. Вони не є пасивними об’єктами, що піддалися шокуючій масі подій. Не дивлячись на відчай, на всеохо- плюючу зневіру, що це сталося з ними так раптово, жит- тєву трагедію, яка перевертає їхнє поточне існування, вони хочуть взяти справу у свої руки, отримати відчуття контролю, але не фрагментарного (іноді ілюзорного, але часто дуже ефективного). Вони засмучені, але сміливі жінки в найглибшому сенсі цього слова. Вони не хочуть залишатися жертвами подій, які прорізали їхню біогра- фію, не хочуть, щоб видіння покинутого (а інколи вже зруйнованого) будинку та спогади про звірства росій- ських загарбників ламали їхню психіку. Вони борються за виживання, за соціально гідне існування та психічне здоров’я – по відношенню до своїх дітей і самих себе.

Героїні розміщених у книзі розповідей просторово і психологічно відірвані від батьківщини, але водночас не інтегровані в новому місці проживання. Вони перебува- ють у просторі «ні тут, ні там», «між позиціями, визначе- ними законом, звичаєм, конвенцією та церемоніалом» – якщо звернутися до В. Тернера (британський антро- полог, дослідник ритуалів у контексті соціальних змін; 1920-1983) – вони пасажири, їхні характеристики «не- однозначні; вони проходять через культурну сферу, яка має небагато або взагалі не має атрибутів минулого чи майбутнього стану».

Ця метафора подорожі також відсилає до проведе- ного авторками методу дослідження – наративного ін- терв’ю, завдяки якому вони змогли хоча б фрагментарно познайомитися з досвідом і переживаннями жінок та змістом, який вони надавали подіям, пов’язаним із при- мусовою еміграцією. Особисті розповіді дозволяють нам відкрити різноманітні фрагменти біографії, далекі від узагальненого портрета біженця, представленого в кіль- кісних дослідженнях і звітах. Зв’язок між тим, що людина пережила, та її історією є багатошаровим і являє собою своєрідну подорож – від події до її інтерпретації. Досвід людини – це елементи реального життя, які, у свою чер- гу, стають досвідом у процесі сприйняття та присвоєн- ня значень, також у контексті попереднього досвіду та соціокультурного контексту. Наступна фаза – це розпо- відь, яка поміщає ці переживання в певні рамки, у ситуа- ції зустрічі зі слухачем, залежно від стосунків між ними, але також інтерпретується у зв’язку з минулим і майбут- нім. Останній шар – це життя як текст, трансформований інтерпретаціями дослідника, його власним досвідом, припущеннями та знаннями. 

Через велику хвилю міграції українських жінок і дітей до Польщі авторкам вдалося безпосередньо зв’язатися з жінками-біженками та опитати їх. Крім того, їхні діти взя- ли участь у проєкті «У звичайних словах велика сила», в межах якого були створені казки та вірші для україн- ських дітей-біженців. Все це разом з мистецькими ро- ботами, що підготували діти з України, видано книгою (детальніше – в НС No15 від 16 квітня 2023). Це дозволило завоювати довіру наших співрозмовниць.

Метою було послухати їхні розповіді, щоб спробувати зрозуміти, що вони переживають і яке значення надають своїй втечі, травмі та поточній ситуації. Це дозволило відійти від представлення біженців як однорідної групи зі схожим досвідом, поширеного в літературі, і зосере- дитися на окремих історіях, що містять особисту пер- спективу, беручи до уваги «домашні наративи». З іншого боку, ці наративи можна розглядати в контексті зіткнен- ня з досвідом, страхами та мріями людей, які «зазвичай невидимі», а їхні історії невідомі. Вони є поштовхом до роздумів над проблемою біженців, а також над нашими ідеями, страхами та сподіваннями.

Авторки сподіваються, що їхня книга, а особливо зміст її дослідницької частини, сприятиме збагаченню знань про ідентичність українських біженців у Польщі та її ре- конструкції під впливом подій, що відбулися в їхньому житті. Це також може сприяти поширенню ідеї «міжкуль- турного інтервенціонізму».

Під час інтерв’ю обговорювалися ключові питання, пов’язані з українськими жінками-біженками. Вони сто- сувалися досвіду попереднього життя в Україні, трагедії та досвіду російської агресії, рішення втекти, а також поїздки до Польщі. Крім того, вони були пов’язані з їхнім становищем у Польщі, зокрема щодо відчуття відчаю і туги, а також бажання знайти себе в новій життєвій си- туації, одним із наслідків чого була певна реконструкція жіночності. Інтерв’ю стосувалося також проблеми житла та професійної ситуації жінок-біженок, освіти їхніх дітей та сприйняття Польщі і поляків. Нарешті авторки поста- ралися зрозуміти сприйняття жінками-біженками досві- ду участі в самому інтерв’ю.

Дослідницькій частині передує теоретична частина, яка складається із семи розділів. Перший розділ під наз- вою «Вигнання: теоретичний та історичний контексти» містить спробу реконструювати поняття біженця в кон- тексті різних, переважно соціологічних теорій і концеп- цій. Він також містить приклади конкретних хвиль і фено- менів біженців в історичному контексті та опис дій щодо біженців, у тому числі Польщі щодо українців у 2022 році. Другий розділ описує різні політичні, економічні, со- ціально-культурні наслідки біженства та міграції в мак- роперспективі. Третій розділ присвячено психосоціаль- ним наслідкам біженства для людини; особливо з точ- ки зору таких явищ, як травма, екзистенціальний шок і дестабілізація ідентичності. Четвертий розділ рекон- струює російську агресію проти України в період з 24 лютого 2022 року на тлі історичних та національних конфліктів. Також містить опис реакції міжнародної спільноти на агресію та підтримку України – як політич- ну, так і військову. П’ятий розділ описує – звертаючи ува- гу на вимір ідентичності – вибрані різноманітні аспекти, що характеризують національність, державність та укра- їнську культуру, зокрема польсько-українські стосунки. Розділ шостий є спробою охарактеризувати українську жіночість в історичній та сучасній перспективі. У ньому йдеться про емансипацію жінок та феміністські ідеї, як їх сприймають біженці. Cьомий розділ являє собою опис прийнятих методологічних положень, які безумовно вписуються в парадигму якісного дослідження. Восьмий розділ книги – дуже обширний, в ньому аналізуються та інтерпретуються результати власних досліджень, обговорення сприйняття українськими жінками свого статусу біженки: трагедії, травми та надії. У цьому роз- ділі йдеться про: життя в Україні до російської агресії; російську агресію та рішення залишити батьківщину; як знайти себе на ринку праці; навчання дітей та сприйнят- тя польської школи; Польщу та поляків у свідомості жі- нок-біженок; реконструкцію фемінності в нових умовах життя та сприйняття жінками-біженками досвіду участі в інтерв’ю. Дев’ятий розділ присвячено становищу біжен- ців у контексті міжкультурної освіти, особливо станови- щу українських жінок і дітей у Польщі у 2022 році. У ньо- му також представлено проєкт міжкультурної інтервен- ції «У звичайних словах велика сила», який виконує Ка- федра полікультурної освіти та дослідження соціальних нерівностей Університету Адама Міцкевича в Познані.

Підсумовуючи: авторки намагаються показати досвід жінок-біженок, подолання травми, а також потенціал для навчання та адаптації до нових умов. Аналіз та тлу- мачення ситуації біженців від війни з України, представ- лені в цій книзі, можуть бути використані в програмах інтервенції та міграційній політиці.


Аґнєшка ҐРОМКОВСЬКА-МЕЛОСІК, Александра БОРОНЬ
Переклад з польської Стефан Лашин

Źródło: країнський тижневик, Tygodnik ukraiński, Ukrainian weekly "Nasze Słowa, "наше слово" (str. 26-27). Рік lхviіi No 18-19 (3429-3430) Варшава

Zapraszamy, Запрошуємо!

Zobacz także

Polecane tytuły ( 8 inne tytuły w tej samej kategorii )

Nowa rejestracja konta

Posiadasz już konto?
Zaloguj się zamiast tego Lub Zresetuj hasło