Wokół teorii wychowania Johanna Heinricha Pestalozziego

Brühlmeier Artur

Arthur Brühlmeier po zdobyciu wykształcenia uprawniającego do nauczania w szkole podstawowej[1] przez 17 lat kierował szkołą w Wettingen obejmującą osiem oddziałów (Gesamtschule), a następnie studiował na Uniwersytecie w Zurychu pedagogikę, psychologię i publicystykę (rozprawa doktorska: „Zmiany zachodzące w myśli Pestalozziego”). Zajmował się potem kształceniem nauczycieli jako wykładowca pedagogiki, psychologii i dydaktyki. Przez ostatnie 20 lat wykładał w Seminarium Nauczycielskim St. Michael w Zug (Szwajcaria), w którym pracował nad koncepcją „Kształcenie nauczycieli jako kształtowanie osobowości” i skutecznie wdrażał wiele reform w duchu postulatów Pestalozziego.

Brühlmeier opracował trzy wydania pism Pestalozziego, między innymi dwutomowe dla Chińskiej Republiki Ludowej. Jest autorem licznych artykułów o tematyce pedagogicznej, dydaktycznej i psychologicznej (patrz: www.bruehlmeier.info ). Ponadto jest jedną z osób administrujących obszerną stroną internetową poświęconą Pestalozziemu: www.heinrich-pestalozzi.de .

Interesuje się muzyką, botaniką i fotografią czarno-białą. Jego zdjęcia były pokazywane publicznie na wielu wystawach. Jest żonaty i ma pięcioro dorosłych dzieci.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Przedmowa autora

PRZYJAZNY STOSUNEK WOBEC SZKOŁY

Teoria człowieka według Pestalozziego

O istocie i możliwościach zawodu nauczycielskiego

Idea wychowania Pestalozziego

Całościowe traktowanie człowieka jako przewodnia idea pedagogiczna

Respekt przed dzieckiem

Naturalne kształcenie umysłu

Zasada bliskości

Rozwój predyspozycji manualnych

Rozwój predyspozycji przez ich użycie

Anielski krąg

Motywacja do osiągnięć poprzez zainteresowanie

Pobudzenie predyspozycji serca przez oddźwięk

Pielęgnacja stosunków międzyludzkich

Przyczyny i znaczeni walki o władzę

Zdolność rozwiązywania konfliktów

Stosunek do negatywnych emocji

O duchu przygotowania zajęć

Życie jako przygotowanie do zajęć

Potrzeba spokoju

Dostosowanie się do poziomu rozwoju uczniów

Wsłuchiwanie się w dziecko, zanim się je zacznie pouczać

Poważne traktowanie teraźniejszości uczniów

Znaczenie elementów estetycznych

Cud indywidualności

Rozwijać własną twórczość

Higiena psychiczna nauczyciela

We wszystkim serce

WŁADZA I AUTORYTET W WYCHOWANIU

Istota władzy

Władza i autorytet w wychowaniu

Podsumowanie

PRZYCZYNY I SPOSOBY ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW

O istocie konflikt

u Konflikty własne i cudze

Typowe przyczyny konfliktów

Dramatyzowanie konfliktu

Obchodzenie się z konfliktami z punktu widzenia Pestalozziego

Metoda rozwiązywania konfliktów według Thomasa Gordona

Unikanie konfliktów i inne pomoce

PEDAGOGIKA POTRZEB CZY WARTOŚCI?

Przeciwdziałanie jako konieczny element czynności pedagogicznych

Znaczenie potrzeb i wymagań w sytuacjach konfliktowych Krytyka „pedagogiki potrzeb"

Wymagania pedagogiczne na bazie norm i wartości

Przeciwdziałanie dotyczące różnych zakresów wartości

Wychowanie w poszanowaniu wartości We wszystkim miłość

KSZTAŁCENIE DUCHOWE JAKO PODSTAWA MORALNEGO WYCHOWANIA

Podstawowe zadanie pedagogiczne

Co jest postawą pozytywnego działania?

Dygresja: życie duchowe jako baza jakości życia

Kształcenie duchowe w szkole

Bogactwo obrazów

Nauczyciel z sercem

Ożywienie uczuć Ufność w intuicję

Efekty społeczne

O DUCHOWEJ KARMIE DZIECKA

Wewnętrzne obrazy jako podstawa działania

Karma duchowa jako zaspokojenie aktualnych potrzeb

Parę słów na temat pojęć „umysł" i „duch"

O istocie karmy duchowej Wychowanie funkcjonalne i intencjonalne

Kształtowanie „odżywczego" środowiska

„Odżywcze" treści i czynności

Wszechobecny wróg: konsumpcja

KSZTAŁTOWANIE CZŁOWIEKA W EPOCE POSTMODERNISTYCZNEJ?

— rozważania w oparciu o filozofię Pestalozziego

Odwołanie do filozofii Pestalozziego

Pestalozzi jako empirysta

Empiryka jako poglądowa metoda poznania

Istota człowieka O zmiennym i niezmiennym

Przyczyna i istota zmiany społecznej

Błogosławieństwo i przekleństwo postępu

O istocie elektroniki

Epoka elektroniki

Konsekwencje dla kształcenia „Nie" dla elektroniki — „tak" dla życia

INDYWIDUALIZACJA

Problem pojęcia

Indywidualizacja, a wychowanie we wspólnocie

Co to jest indywidualność

Instynkt samozachowawczy a życie wewnętrzne

Istota indywidualizacji

Życie wewnętrzne: między obiektywizmem a subiektywizmem

Rdzeń człowieka: źródło dobra czy zła?

Zadanie wychowawcy

Znaczenie osobowości wychowawcy

Co musi umieć indywidualizujący nauczyciel?

Zajęcia klasowe a indywidualizacja

Na zakończenie: zdanie Pestalozziego

TEORIA CZŁOWIEKA WEDŁUG PESTALOZZIEGO RÓŻNICA POMIĘDZY STANEM SPOŁECZNYM I MORALNYM W ODNIESIENIU DO TEORII PESTALOZZIEGO O TRZECH STANACH

Głos Pestalozziego

Stan społeczny a stan moralny

TEORIA WYCHOWANIA WEDŁUG PESTALOZZIEGO

Zgodność z naturą

Rozwijanie predyspozycji i zdolności

Rozwijanie predyspozycji przez ich używanie

Moc dążenia

Głowa, serce i ręka

Wielostronne, harmonijne kształcenie sił

Moc wspólnoty Kształcenie serca

Prawa rozwoju

Dygresja: znaczenie matki

Kontynuacja: rozwój moralny

Rozwój predyspozycji intelektualnych

Zasada bliskości

Kształcenie formalne i materialne

Pogląd zewnętrzny i wewnętrzny

Rozwój zdolności manualnych

Znaczenie pracy

Zasada kompletności

Indywidualizowanie

Znaczenie rodziny

Stanowisko nauczyciela