Opracowanie poświęcone jest niezwykle istotnej tematyce, a jednocześnie znaczącemu dla polskiej pedagogiki, w szczególności polskiej pedagogiki specjalnej, obszarowi szeroko zdefiniowanej habilitacji, rehabilitacji, terapii i edukacji osób – zwłaszcza dzieci i młodzieży – doświadczających problemów rozwojowo-funkcjonalnych. [...]
Opracowanie poświęcone jest niezwykle istotnej tematyce, a jednocześnie znaczącemu dla polskiej pedagogiki, w szczególności polskiej pedagogiki specjalnej, obszarowi szeroko zdefiniowanej habilitacji, rehabilitacji, terapii i edukacji osób – zwłaszcza dzieci i młodzieży – doświadczających problemów rozwojowo-funkcjonalnych. [...]
Książka dostępna w wersji elektronicznej e-book.
Diagnoza interdyscyplinarna rozumiana jako proces stanowi szereg profesjonalnych i wielospecjalistycznych zamierzonych i ustrukturyzowanych czynności, których podstawowym celem powinna być identyfikacja zdolności poznawczych oraz określenie możliwości rozwojowych, a także wskazanie przyczyn zachowań odbiegających od normy i utrudniających jednostce funkcjonowanie w przestrzeni edukacyjnej i społecznej. Natomiast diagnoza interdyscyplinarna, która jest efektem końcowym (wynikiem) tego procesu, powinna mieć na uwadze szerokie poznanie jednostki, osadzone wielokontekstowo i ujmowane z różnych perspektyw, oraz uwzględniać analizę zebranych danych, będąc warunkiem koniecznym najlepszego i optymalnego wykorzystania potencjału oraz ilorazu rozwojowego jednostki.
W tym ujęciu diagnoza interdyscyplinarna jest punktem odniesienia dla działań modyfikacyjnych, edukacyjnych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych.
W monografii wyodrębniono cztery części poświęcone wybranym zagadnieniom diagnozy interdyscyplinarnej, decydujące o globalnym i wielospecjalistycznym poznaniu dziecka. Pierwsza część Podstawy diagnozy interdyscyplinarnej została poświęcona fundamentom diagnozy interdyscyplinarnej, na którą składa się diagnoza pedagogiczna i psychopedagogiczna oraz medyczna (neurologiczna i psychiatryczna) dziecka. Część druga Diagnoza funkcji podstawowych. Wybrane zagadnienia odnosi się do kierunków diagnozy funkcjonalnej, stanowiącej interdyscyplinarny opis funkcjonowania dziecka, oraz jest diagnozą wyjściową, która daje początek edukacji dla rozwoju. Część trzecia Diagnoza wybranych zaburzeń rozwojowych to opis i charakterystyka procesu diagnozy, który powinien zostać przeprowadzony, aby ocenić i poznać dziecko z zaburzeniami rozwojowo-funkcjonalnymi. Część ostatnia, zatytułowana Wybrane problemy diagnozy logopedycznej, dotyczy rozpoznania logopedycznego, które powinno zostać przeprowadzone w przypadku wystąpienia określonych nieprawidłowości rozwojowych mowy.
Monografia jest skierowana do szerokiego grona Czytelników związanych ze środowiskiem naukowo-badawczym oraz praktyką pedagogiczną: nauczycieli i specjalistów zajmujących się szeroko pojętą terapią, a także rodziców i studentów pedagogiki zainteresowanych problematyką diagnozy interdyscyplinarnej. Należy podkreślić, że opracowanie może być podstawą do dalszych analiz i naukowo-praktycznych poszukiwań skierowanych na wskazanie rozwiązań odnoszących się do profesjonalno-systemowego wsparcia dziecka z problemami rozwojowo-funkcjonalnymi.
Opis
Specyficzne kody
Skibska Joanna
doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie pedagogika, adiunkt w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach; w latach 2010–2020 pracownik naukowo-dydaktyczny Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej; pedagog edukacji wczesnoszkolnej, neurologopeda, pedagog specjalny, specjalista terapii pedagogicznej; certyfikowany terapeuta biofeedback, I i II stopnia metody Warnkego oraz Tomatisa.
Założycielka i redaktor naczelna czasopisma naukowego „Konteksty Pedagogiczne” (lista MNiSW). Ponad 20 lat pracowała w szkole podstawowej z oddziałami integracyjnymi, prowadząc zajęcia zintegrowane w klasach edukacji wczesnoszkolnej i integracyjnych oraz zajęcia rewalidacyjne, korekcyjno-kompensacyjne i logopedyczne.
Zainteresowania naukowo-badawcze: kształcenie dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przestrzeni szkoły ogólnodostępnej, praca z dzieckiem z trudnościami w uczeniu się, proces diagnostyczny oraz wykorzystanie różnych metod w pracy terapeutycznej z dzieckiem z deficytami rozwojowymi.
Ważniejsze publikacje: Mnemotechniki jako czynnik optymalizujący nabywanie przez dzieci umiejętności czytania i pisania (Impuls, Kraków 2012); Mnem☺literki. Ćwiczenia do wprowadzania i utrwalania liter podobnych pod względem kształtu a-o, m-n-u-w, l-ł-t, b-d-g-p z wykorzystaniem mnemotechnik (Impuls, Kraków 2012); redaktorka monografii: Terapia interdyscyplinarna. Wybrane problemy (Impuls, Kraków 2020), Diagnoza interdyscyplinarna. Wybrane problemy (Impuls, Kraków 2017), Dziecko z wadą słuchu oraz Centralnymi Zaburzeniami Przetwarzania Słuchowego (CAPD). Wybrane problemy (Libron, Kraków 2014), Wspieranie rozwoju małego dziecka (Wyd. Nauk. ATH – Libron, Bielsko-Biała – Kraków 2014).
Oficyna Wydawnicza "Impuls"
Autor | Skibska Joanna |
ISBN druk | 978-83-8095-320-8 |
ISBN e-book | 978-83-8095-309-3 |
Objętość | 372 stron |
Wydanie | II, 2017 |
Format | B5 (160x235), E-book: epub, mobi i pdf |
| Oprawa | miękka, klejona |
Wstęp
Podstawy diagnozy interdyscyplinarnej
Ewa Wysocka
Diagnoza pedagogiczna
Specyfika i obszary diagnozy w ujęciu historycznym
Ewa Wysocka
Diagnoza psychopedagogiczna
Podstawowe pojęcia, przedmiot, problemy i modele diagnozy w naukach społecznych
Beata Kazek, Agnieszka Kapinos-Gorczyca
Diagnoza w neurologii dziecięcej
Agnieszka Kapinos-Gorczyca, Beata Kazek
Diagnoza psychiatryczna dziecka
Diagnoza funkcji podstawowych. Wybrane zagadnienia
Joanna Skibska
Diagnoza funkcjonalna i symptomy zaburzeń funkcji podstawowych
Wybrane problemy
Agnieszka Twaróg-Kanus
Diagnoza funkcjonalna dziecka z dysfunkcją wzroku
Irena Polewczyk
Diagnoza percepcji słuchowej
Emilia Mikołajewska
Diagnostyka motoryki małej
Piotr Wolski Ewolucja
rozumienia lateralizacji w naukach podstawowych
Implikacje dla diagnozy i interwencji pedagogicznej
Anna Waligóra-Huk
Diagnoza procesów integracji sensorycznej dziecka
Aldona Kopik
Diagnozowanie gotowości szkolnej dziecka
Diagnoza wybranych zaburzeń rozwojowych
Marta Korendo, Katarzyna Sedivy
Wczesne objawy autyzmu
Marta Korendo
Diagnoza zespołu Aspergera
Anna Borzęcka
Diagnoza dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz komunikacji alternatywnej i wspomagającej
Gabriela Kowalska
Diagnoza dziecka z dystrofią mięśniową
Wybrane problemy diagnozy logopedycznej
Jolanta Panasiuk
Zaburzenia mowy u dzieci chorych neurologicznie
Diagnoza kliniczna a rozpoznanie logopedyczne
Danuta Pluta-Wojciechowska
Czas i istota opieki logopedycznej w przypadku małego dziecka z rozszczepem wargi i podniebienia
Maria Faściszewska, Jadwiga Agnieszka Tuchowska
Narzędzia stosowane w diagnozie jąkania u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym
Elżbieta M. Minczakiewicz
Dyslalia: objawy, przyczyny, klasyfikacje, podstawy diagnozy oraz postępowanie logopedyczne
Noty o autorach
Ewa Wysocka
Diagnoza psychopedagogiczna
Podstawowe pojęcia, przedmiot, problemy i modele diagnozy w naukach społecznych
Wprowadzenie
Mówiąc o procesie diagnozy, skoncentrować trzeba się na tym, czego koniecznie trzeba się nauczyć. Diagnoza to naukowa metoda, a jednocześnie sztuka oceniania problemów rozwojowych oraz występujących w rzeczywistości wychowawczej, a także metoda/sztuka dochodzenia do logicznych diagnoz zgodnych z zaobserwowanymi/zidentyfikowanymi faktami diagnostycznymi. Nie ma wątpliwości, że dobra diagnoza wymaga prawidłowo przeprowadzonego procesu diagnostycznego, a więc zastosowania logicznych zasad w zbieraniu, analizie i interpretacji różnych rodzajów informacji: podmiotowych i przedmiotowych (o czym pisać będę później). Wymaga zatem pokonania różnych problemów, które mogą skutkować popełnieniem błędów diagnostycznych, determinujących jakość rozpoznania diagnostycznego. Scalanie informacji z różnych źródeł, wedle określonych zasad, ograniczających popełnianie błędów diagnostycznych, wiąże się ze stawianiem roboczych hipotez diagnostycznych, które następnie muszą być weryfikowane, aby zrozumieć złożoną sytuację osoby badanej, a jednocześnie je potwierdzić przez obserwację zachodzących (lub nie) zmian, dokonujących się na podstawie sformułowanych wskazań postdiagnostycznych (projektowanie działań). Wskazuje to na złożoność i wieloetapowość procesu diagnozy, a zarazem zwykle jej nieskończoność i hipotetyczność.
Proces diagnozy w takim ujęciu to wielowymiarowe poznanie wybranych (istotnych diagnostycznie) aspektów rzeczywistości w ujęciu statycznym i dynamicznym, stąd ocenie podlegają objawy, ich struktura i mechanizmy warunkujące ich pojawienie się, a ponadto poziom rozwoju (z uwzględnieniem zasobów i deficytów rozwojowych), konsekwencje rozwojowe, przewidywanie tendencji rozwojowych (prognozowanie). Proces diagnozy jest także w sensie podstawowym odniesieniem dokonanego rozpoznania do dotychczas zgromadzonej wiedzy (ogólne prawidłowości teoretyczne), a zbieranie, analiza i interpretacja zgromadzonych danych dokonuje się z uwzględnieniem podstawowych zasad metodologicznych. Proces ten ujmuje się w naukach praktycznych (głównie społecznych: pedagogika, psychologia, socjologia) w znaczeniu rozszerzonym, gdyż obejmuje projektowanie działania modyfikującego lub interwencyjnego, a także weryfikację uzyskanego obrazu diagnostycznego i ewaluację działania postdiagnostycznego podjętego na podstawie rozpoznania.
Wielość pojęć związanych z procesem poznawania rzeczywistości, których definicje nie zawsze są spójne, nie ułatwia zdefiniowania diagnozy. Wynika to z upowszechnienia się pojęcia diagnozy w różnych dziedzinach nauk społecznych i przyrodniczo-medycznych, w których znaczeniowo i przedmiotowo diagnoza obejmuje inne aspekty poznania, od oceny stanów jednostkowych do analizy złożonych stanów społecznych. Diagnozowanie to jedna z podstawowych czynności i kompetencji profesjonalnych istotnych w medycynie, psychologii stosowanej, poradnictwie i orzecznictwie, a także w pedagogice i socjologii. Niezależnie od istniejących różnic zawsze czynność ta obejmuje zebranie określonego typu informacji, ich selekcję dokonaną pod kątem wykorzystania danych istotnych i odrzucenia danych nieistotnych, w celu oceny ich przydatności w formułowaniu ostatecznej konkluzji oceniającej, będącej podstawą projektowania postdiagnostycznego. Natomiast proces diagnozy wyznaczają swoiste reguły metodologiczne, wypracowane na gruncie różnych diagnostyk. [...]
Monografia posiada duże walory poznawcze i praktyczne, albowiem przygotowana została przez wysoce kompetentne grono specjalistów zajmujących się zarówno problemami diagnozy oraz terapii osób dotkniętych różnymi zaburzeniami i niepełnosprawnościami, jak i problemami komunikacyjnymi. W logicznie ustrukturowanych częściach opracowania podejmowane są zagadnienia wprowadzające w istotę i znaczenie diagnozy interdyscyplinarnej dla rozwoju, terapii i edukacji dziecka/osoby, które następnie uszczegółowiono prezentacją problemów diagnozy logopedycznej, funkcji podstawowych oraz wybranych zaburzeń rozwojowych u dzieci. Wypada podkreślić, że owe kwestie przedstawiono w monografii w sposób komunikatywny, zatem można polecić ją szerokiemu gronu specjalistów: pedagogom, nauczycielom, logopedom, rodzicom, studentom kierunków pedagogicznych, a także wszystkim zainteresowanym szeroko rozumianą problematyką interdyscyplinarnej diagnozy i terapii. Wskazane walory opracowania mogą stanowić podstawę do dalszych analiz i praktycznych rozwiązań w zakresie systemowego wspierania i terapii dzieci z problemami w rozwoju czy dotkniętych niepełnosprawnością.
Z recenzji dr hab. Zdzisławy Janiszewskiej-Nieścioruk,
prof. UZ Uniwersytet Zielonogórski
Recenzowane opracowanie poświęcone jest niezwykle istotnej tematyce, a jednocześnie znaczącemu dla polskiej pedagogiki, w szczególności polskiej pedagogiki specjalnej, obszarowi szeroko zdefiniowanej habilitacji, rehabilitacji, terapii i edukacji osób – zwłaszcza dzieci i młodzieży – doświadczających problemów rozwojowo-funkcjonalnych. Poruszane zagadnienia wpisane są w aktualne osiągnięcia współczesnej nauki i cywilizacji. W tematyce tej działalność diagnostyczna i sama diagnoza stanowią punkt wyjścia do wszystkich możliwych strategii (re)habilitacyjnych, leczniczych i stymulacyjnych, postrzeganych w kontekście ich ukierunkowywania, ewentualnej modyfikacji czy naprowadzenia na pożądane tory i wymiary, w których głównym elementem (z)realizowanych aktywności pomocowych jest kryterium efektywności. Działalność diagnostyczna skonstruowana jest na podstawie wiedzy, kompetencji, empatii, wrażliwości […]. To także poważna, poparta dyskursem o charakterze teoretycznym i relacją z doświadczeń praktycznych propozycja dla wielu środowisk funkcjonujących w sferze diagnozy i terapii psychologicznej, pedagogicznej, psychopedagogicznej, a więc diagnozy o prawdziwie interdyscyplinarnym charakterze […]. Książkę uznaję za niezwykle ciekawą i wartościową z teoretycznego oraz poznawczego punktu widzenia. Wypełnia istniejącą niszę w obszarze naukowo-praktycznej refleksji nad zagadnieniem interdyscyplinarnej diagnozy we współczesnych naukach pedagogicznych. […] nie mam wątpliwości, że publikacja znajdzie szerokie grono Czytelników zainteresowanych prezentowanymi w niej propozycjami, poglądami, koncepcjami, przemyśleniami i rozwiązaniami.
Z recenzji prof. dr hab. Marzenny Zaorskiej
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
