Podtytuł: Studium fenomenograficzne doświadczeń asystentów rodziny
Podmiotowość w pracy socjalno-wychowawczej z rodziną. Studium fenomenograficzne doświadczeń asystentów rodziny to solidna, zwarta, klarowna, a co najważniejsze – ciekawa lektura adresowana do szerokiego grona praktyków i teoretyków zajmujących się pracą socjalno-wychowawczą z rodziną i upełnomocnieniem zawodu asystenta rodziny. [...]
Publikacja dostępna wyłącznie w wersji elektronicznej e-book:
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni 40,00 zł
Podtytuł: Studium fenomenograficzne doświadczeń asystentów rodziny
Podmiotowość w pracy socjalno-wychowawczej z rodziną. Studium fenomenograficzne doświadczeń asystentów rodziny to solidna, zwarta, klarowna, a co najważniejsze – ciekawa lektura adresowana do szerokiego grona praktyków i teoretyków zajmujących się pracą socjalno-wychowawczą z rodziną i upełnomocnieniem zawodu asystenta rodziny. [...]
Publikacja dostępna wyłącznie w wersji elektronicznej e-book:
Niniejsza książka, wpisując się w nowe myślenie o wspieraniu rodziny i pomaganiu jej, odsłania obszary rozumienia podmiotowości istotne dla kształtowania się asystentury rodziny w pracy socjalno-wychowawczej, która z perspektywy pedagogiki społecznej jest ujmowana jako aktywność pomocowa oraz wspierająca rozwój jednostki, grupy, społeczności i której towarzyszy ulepszanie i przekształcanie środowiska. Nieinstrumentalne traktowanie rodzin oraz postrzeganie ich jako podmiotów działania społeczno-wychowawczego to cechy charakteryzujące to podejście. Takie rozumienie procesu pomagania i wspierania bliskie jest też asystenturze rodziny w jej pierwotnych założeniach...
Praca składa się z sześciu rozdziałów podzielonych na dwie części: teoretyczną i badawczą. Część teoretyczna obejmuje trzy rozdziały. Pierwszy odsłania wielość rozumienia kategorii podmiotowości w koncepcjach filozoficznych, socjologicznych, psychologicznych i pedagogicznych. Przegląd ten nie stanowi pełnego oglądu literatury ukazującej kategorię podmiotowości, ale raczej odwołuje się do tych ujęć, które inspirować mogą pracę socjalno-wychowawczą z rodziną. Wśród tych koncepcji szczególne znaczenie nadaję ujęciom psychopedagogicznym: dwupodmiotowości, niedyrektywnemu podejściu w psychologii humanistycznej, a także rozumieniu podmiotowości w pedagogice niedyrektywnej, emancypacyjnej oraz społecznej. Rozdział drugi ukazuje szeroki kontekst powstawania modelu wspierania rodziny i asystentury rodziny w Polsce. Ponadto argumentuję w nim umiejscowienie asystentury rodziny w pracy socjalno-wychowawczej, wskazując na liczne odwołania do podmiotowego wymiaru pracy z dzieckiem i rodziną, a także na ograniczenia w wykorzystywaniu tego ujęcia, które pojawiają się w momencie przechodzenia z perspektywy teoretycznej do praktycznej. W tej części książki dokonuję również przeglądu dotychczasowych badań nad asystenturą rodziny. W trzecim rozdziale skupiam się przede wszystkim na ukazaniu znaczenia, jakie przypisuje się podmiotowości w konstruktywistycznym oglądzie rzeczywistości pomocowej. Odwołuję się do myśli konstruktywistycznej zarówno jako do narzędzia rozumienia tego, co się dzieje podczas procesu pomagania, jak i inspiracji dla praktyki, dzięki której można organizować proces pomagania. Analizie poddaję m.in. takie koncepcje jak teoria cybernetyki drugiego rzędu Heinza von Foerstera, teoria systemów społecznych Niklasa Luhmanna, a także podejścia odwołujące się do konstruktywizmu: konstruktywną pracę socjalną Nigela Partona oraz Patricka O’Byrne’a, pracę socjalną opartą na zasobach, podejście skoncentrowane na rozwiązaniach oraz modele pracy z rodziną sięgające do jej zasobów.
Drugą, badawczą część książki otwiera rozdział czwarty, przedstawiający założenia metodologiczne, dzięki którym możliwy jest badawczy wgląd w doświadczanie przez asystentów rodziny podmiotowości własnej i rodzin w pracy socjalno-wychowawczej. Zadanie to podejmuję w paradygmacie interpretatywno-konstruktywistycznym, korzystając z podejścia fenomenograficznego. Opisuję sposób gromadzenia danych empirycznych, a także przybliżam charakterystykę badanej próby, kryteria jej doboru, jak również metodę analizy materiału empirycznego. W piątym rozdziale zamieszczam analizę fenomenograficzną danych zebranych w trakcie wywiadów fenomenograficznych, pozwalającą na rekonstrukcję sposobów rozumienia i doświadczania podmiotowości przez asystentów rodziny. Podstawą analizy, a następnie interpretacji badań były wyłonione w ich toku kategorie opisu, które odzwierciedlają jakościowo różne sposoby rozumienia podmiotowości w pracy socjalno-wychowawczej z rodziną. Ujęte w tabeli, utworzyły mapę ilustrującą sposoby konceptualizowania podmiotowości przez rozmówców. Rozdział szósty zawiera opis wyników. Interpretację wyników badań przeprowadziłam w trzech obszarach: 1) asystenci rodziny w „przestrzeni własnych opisów” – integracja osobistego i zawodowego „ja”; 2) rodzina jako twórca swojej sytuacji; 3) uwspólniona przestrzeń rozumienia asystentury rodziny w organizacjach uczących się. Analizy tych obszarów dokonałam na podstawie aktualnych idei podmiotowości w naukach społecznych i humanistycznych. Całości analizy wyników badań dopełnia konstruktywistyczny ogląd wyłonionych kategorii podmiotowości w pracy socjalno-wychowawczej z rodziną.
Rozprawę kończy próba dokonania syntezy wyników badań na tle rozumienia podmiotowości w pedagogice społecznej. W zakończeniu nakreślam jeszcze możliwe obszary badawcze, które ujawniły się w trakcie prowadzonych analiz. Ponieważ refleksje zawarte w książce mają charakter otwarty, inicjują dyskusję nad nowymi znaczeniami i innymi perspektywami interpretacji podmiotowości. Podjęty przeze mnie temat inspiruje, jak sądzę, do głębszego namysłu nad podmiotowością w teorii pedagogiki społecznej i praktyce pracy socjalnej.
Opis
Specyficzne kody
Małgorzata Ciczkowska-Giedziun
doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Katedrze Pedagogiki Społecznej i Metodologii Badań Edukacyjnych Uniwersytetu War- mińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Jej zainteresowania naukowo-badawcze zogniskowane są wokół pedagogiki społecznej, pedagogiki rodziny oraz pracy socjalnej z rodziną. Specjalizuje się w problematyce wielowymiarowego wsparcia rodziny. Jest autorką i współredaktorką prac naukowych poświęconych temu zagadnieniu, m.in.: Wielowymiarowość wsparcia współczesnej rodziny polskiej (red. z E. Kantowicz, L. Willan-Horlą, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2015), Praca socjalno-wychowawcza z rodziną. Od teorii do praktyki (Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2016). Członkini Oddziału Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego w Olsztynie, Zespołu Pedagogiki Społecznej przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN oraz Polskiego Stowarzyszenia Szkół Pracy Socjalnej.
Oficyna Wydawnicza "Impuls"
Autor | Małgorzata Ciczkowska-Giedziun |
ISBN druk | 978-83-8095-818-0 |
ISBN e-book | 978-83-8095-965-1 |
Objętość | 276 stron |
Wydanie | I, 2020 |
Format | B5 (160x235). E-book: pdf, epub i mobi |
| Oprawa | miękka, klejona, folia matowa |
Wstęp
I. CZĘŚĆ TEORETYCZNA
Rozdział 1. Podmiotowość w dyskursywnych przestrzeniach nauk humanistyczno-społecznych
1.1. Wielość koncepcji podmiotowości – inspiracje do pracy z rodziną
1.1.1. Podmiotowość w myśli filozoficznej
1.1.2. Socjologiczne refleksje nad podmiotowością
1.1.3. Psychologiczne koncepcje podmiotowości
1.1.4. Podmiotowość w perspektywie pedagogicznej
1.2. Tropy podmiotowości w pedagogice społecznej
1.2.1. Siły społeczne w rozmyślaniu o podmiotowości
1.2.2. Idea empowermentu jako myśl o upodmiotowieniu
1.2.3. Podmiot w różnych relacjach z rzeczywistością
1.3. Koncepcja dwupodmiotowości a aktorzy sytuacji pomocowej
Rozdział 2. Asystentura rodziny w kontekście pracy socjalno-wychowawczej
2.1. Geneza i realia tworzenia się asystentury rodziny w Polsce
2.2. Asystent rodziny jako profesjonalista w pracy socjalno-wychowawczej z rodziną
2.3. Podmiotowe refleksje w pracy socjalno-wychowawczej asystentów rodziny z dzieckiem i z rodzinami
2.4. Przegląd badań nad asystenturą rodziny w pomocy społecznej i systemie wspierania rodzin
Rozdział 3. Konstruktywistyczny ogląd rzeczywistości pomocowej
3.1. Konstruktywistyczne przesłanki do pracy socjalno-wychowawczej z rodziną
3.2. Konstruktywna praca socjalna
3.3. Praca socjalna oparta na zasobach
3.3.1. Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach (PSR)
3.3.2. Modele pracy z rodziną wykorzystujące zasoby rodziny
II. CZĘŚĆ BADAWCZA
Rozdział 4. Proces badawczy – ustalenia i realizacja
4.1. Możliwości badania podmiotowości w procesie wspierania rodziny i pomagania jej w świetle paradygmatu interpretatywno-konstruktywistycznego
4.2. W poszukiwaniu strategii badawczej – badania fenomenograficzne
4.2.1. Ontologiczno-epistemologiczne założenia podejścia fenomenograficznego
4.2.2. Koncepcje, kategorie opisu i anatomia doświadczenia
4.3. Przedmiot, cel i problematyka badawcza
4.4. Postępowanie badawcze
4.4.1. Gromadzenie materiału badawczego
4.4.2. Dobór próby do badań
4.4.3. Analiza danych
Rozdział 5. Rekonstrukcja sposobów doświadczania podmiotowości przez asystentów rodziny. Analiza wyników badań
5.1. Podmiotowość asystentów rodziny
5.1.1. Doświadczanie podmiotowości przez asystentów rodziny jako bycie samoświadomym
5.1.2. Doświadczanie podmiotowości przez asystentów rodziny jako określanie własnych granic
5.1.3. Doświadczanie podmiotowości przez asystentów rodziny jako bycie sprawczym
5.2. Podmiotowość rodziny w procesie pomagania
5.2.1. Doświadczanie podmiotowości rodziny przez asystentów rodziny jako oczekiwanie na jej gotowość do zmiany swojej sytuacji
5.2.2. Doświadczanie podmiotowości rodziny przez asystentów rodziny jako szanowanie jej prawa do wolności wyboru i brania odpowiedzialności za dokonywane wybory
5.2.3. Doświadczanie podmiotowości rodziny przez asystentów rodziny jako sięganie do jej zasobów
5.2.4. Doświadczanie podmiotowości rodziny przez asystentów rodziny jako jej upełnomocnienie
5.3. „Podwójny efekt empowermentu” – asystentura rodziny i jej upełnomocniające założenia w strukturach systemu pomocy społecznej
5.3.1. Doświadczanie bycia asystentem rodziny w systemie pomocy społecznej
5.3.2. Doświadczanie bycia asystentem rodziny w relacji z pracownikiem socjalnym
Rozdział 6. (Nie)oczywiste sensy i znaczenia podmiotowości w pracy socjalno-wychowawczej z rodziną
6.1. Asystenci rodziny w „przestrzeni własnych opisów” – integracja osobistego i zawodowego „ja”
6.2. Rodzina jako twórca swojej sytuacji
6.3. Uwspólniona przestrzeń rozumienia upełnomocniającej idei asystentury rodziny w organizacjach uczących się
Zakończenie
Bibliografia
Spis schematów i tabel
Monografia Małgorzaty Ciczkowskiej-Giedziun jest ważnym i potrzebnym przedsięwzięciem badawczym pokazującym działania pomocowe asystentów rodziny. Autorka koncentruje się na fundamentalnych pytaniach o podmiotowość asystenta i podmiotowość rodziny w relacjach zawodowych. Nie poprzestaje jednak na formalnoprawnych wymaganiach odnoszących się do nowych modeli pracy socjalnej w społeczeństwach demokratycznych. Swoim poszukiwaniom nadaje nowatorski charakter. Rozwija i redefiniuje zagadnienie podmiotowości. Odsłania szeroką uwspólnioną przestrzeń uprawnień socjalnych rodziny oraz jej praw do wolności i wyboru. Konkluzją wielowątkowych, rozbudowanych analiz jest społeczno-pedagogiczny obraz asystentury rodziny jako specyficznej organizacji uczącej się.
Podmiotowość w pracy socjalno-wychowawczej z rodziną. Studium fenomenograficzne doświadczeń asystentów rodziny to solidna, zwarta, klarowna, a co najważniejsze – ciekawa lektura adresowana do szerokiego grona praktyków i teoretyków zajmujących się pracą socjalno-wychowawczą z rodziną i upełnomocnieniem zawodu asystenta rodziny.
Z recenzji prof. dr hab. Barbary Smolińskiej-Theiss
